مدل اعتقاد بهداشتی

هدف: اعتقاد در سودمندی و مؤثر بودن غربالگری به همراه ویژگی‌های جمعیت‌شناختی از جمله دلایل انجام غربالگری عنوان شده است. هدف اصلی این مطالعه شناسایی متغیرها و پیش‌بینی‌کننده‌های قصد انجام غربالگری سرطان روده بزرگ با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی-تحلیلی است و فرایند جمع‌آوری داده‌ها از دی تا اسفند ماه سال 1397 انجام شد. 386 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند در این مطالعه شرکت داشتند. ابزار جمع‌آوری داده‌های این مطالعه پرسش‌نامه خود‌گزارشی بود. به منظور بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب کای‌دو و با هدف شناسایی متغیرهای پیش‌بینی‌کننده قصد انجام غربالگری از رگرسیون لجستیک (روش Enter) استفاده شد. یافته‌ها: در بررسی رابطه بین متغیرها مشخص شد که حساسیت درک شده، منافع درک شده، موانع درک‌شده، و خودکارآمدی درک‌شده با قصد انجام غربالگری هم‌بستگی دارند. بر اساس تحلیل‌های رگرسیون لجستیک، از همه متغیرهایی که وارد مدل شدند، وضعیت اقتصادی، سابقه آزمایش سرطان روده بزرگ، فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، حساسیت درک شده، منافع درک شده، و خودکارآمدی درک شده در پیش‌بینی قصد انجام غربالگری سرطان روده بزرگ از نظر آماری معنادار بودند. نتیجه‌گیری: به‌کارگیری متغیرهای مدل اعتقاد بهداشتی به همراه متغیرهای جمعیت‌شناختی در برنامه‌های سلامت‌محور و پویش‌های مقابله با سرطان روده بزرگ می‌توانند در افزایش میزان غربالگری این نوع از سرطان مؤثر باشند.

مقدمه: به گزارش سازمان جهانی بهداشت، اپیدمی دخانیات یکی از بزرگترین تهدیدات سلامت عمومی در جهان است. شواهد موجود در ده اخیر، تمرکز تبلیغات دخانیات عمدتا بر روی نوجوانان و جوانان را نشان مید هد. مطالعه حاضر با هدف اگاهی بخشی جوانان انجام گردیده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به روش مداخله ای با گروه کنترل و طرح پیش آزمون و پس آزمون ، بر روی 100 نفر از دانش آموزان متوسطه شهرستان نکا که به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی وارد مطالعه شدند، انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد پناهی مشتمل بر 42 سوال بر اساس سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدت، منافع، موانع درک شده، خودکارآمدی و راهنمای عمل) بود. داده ها توسط آزمون های آماری توصیفی و استنباطی شامل تحلیل واریانس چند متغیره و ازمونهای دیگر از طریق نرم افزار SPSS22 انجام شد. یافته ها: میانگین نمرات در تمام سازه های الگوی بهداشتی در گروه مداخله بعد از مداخله آموزشی نسبت به قبل از اجرای برنامه آموزشی تفاوت معناداری داشت (000/0 p<). آزمون همبستگی نشان داد همه سازه های مدل به غیر از سازه شدت درک شده، با رفتار های عدم مصرف دخانیات ارتباط معنی دار و مستقیم داشتند و تحلیل رگرسیون نشان داد سازه های خودکارآمدی و حساسیت درک شده، مهمترین سازه های پیش بینی کننده رفتار عدم مصرف دخانیات بودند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد، اجرای برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی در جهت بهبود رفتار های پیشگیرانه از مصرف دخانیات در دانش آموزان موثر است.

حفظ و توسعه منابع انسانی در محیط کشاورزی پرخطر، مستلزم رعایت اصول ایمنی کشاورزی است. در این راستا رفتار حفاظتی باغداران شهرستان زنجان با تأکید بر نقش میانجی مؤلفه های مدل اعتقاد بهداشتی و تبیین مسیر شکل گیری رفتار حفاظتی از طریق تأثیر دانش بر نگرش به عنوان هدف این مطالعه انتخاب شده است. مطالعه ازنظر هدف کاربردی و به روش توصیفی همبستگی انجام شده است. جامعه موردمطالعه، باغداران شهرستان زنجان می باشند. تعداد نمونه طبق فرمول کوکران 293 نفر محاسبه و نمونه گیری به روش طبقه ای چندمرحله ای انجام گردید. این پژوهش پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه اجرا شد که روایی و پایایی آن بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد باغداران پوشیدن لباس و کفش مناسب را به عنوان تجهیزات حفاظتی در حین کار با مواد شیمیایی معمولاً موردتوجه قرار می دهند، اما سایر تجهیزات حفاظت فردی مانند ماسک، کلاه، دستکش و عینک کمتر موردتوجه قرار می گیرد. همچنین اگرچه باغداران دانش در حد متوسط تا کمی نسبت به رفتار حفاظتی دارند، اما بستر نگرشی نسبتاً خوبی در خصوص نیاز به انجام اقدامات حفاظتی وجود دارد که همین امر اجرای برنامه آموزشی و پذیریش آن را تسهیل می کند. آزمون فرضیه های مطالعه نشان داد که 41% از واریانس نگرش باغداران پیرامون رفتارهای حفاظتی تحت تأثیر دانش آنان شکل می گیرد. همچنین تأثیر نگرش بر تمامی مؤلفه های اعتقاد سلامت معنی دار بوده و تقریباً نیمی از تغییرات حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده، خودکارآمدی و راهنمای عمل را تبیین می کند. تحلیل مسیر حاکی از تبیین 58 درصد از تغییرات رفتار حفاظتی بر اساس مدل پیش بینی شده است؛ بنابراین آموزش می تواند ضمن افزایش دانش و تأثیر بر نگرش، درک باغداران از رفتارهای حفاظتی را تحت تأثیر قرار داده و زمینه را برای اجرای رفتارهای ایمن فراهم نمود.