صنایع شیمیایی و پتروشیمی

ایران با در اختیار داشتن بیش از 33 تریلیون مترمکعب ذخایر متعارف گاز طبیعی و 157 میلیارد بشکه ذخایر قابل برداشت نفت خام، از پتانسیل و مزیت نسبی مناسبی برای توسعه صنعت پتروشیمی با هدف تکمیل زنجیره ارزش نفت و گاز برخوردار است. براساس اطلاعات آماری در سال 1396، محصولات شیمایی 27 درصد از کل ارزش افزوده بخش صنعت و 51 درصد کل صادرات ایران را در اختیار داشته اند. براین اساس و با توجه به اهمیت این زیربخش صنعت در اقتصاد ایران، این مطالعه به بررسی مزیت نسبی چهار کد کالایی تولید فراورده های نفتی تصفیه شده، تولید مواد شیمیایی اساسی، تولید سایر محصولات شیمیایی و تولید مواد پلاستیکی به شکل اولیه و ساخت لاستیک مصنوعی، با استفاده از روش هزینه فرصت منابع داخلی در بازه زمانی 1380 تا1396 پرداخته است. براساس نتایج تحقیق به طور کلی از 1380 تا 1390 مزیت نسبی این کالاها کاهش یافته است اما از 1390 تا 1396 روند حرکتی مزیت نسبی افزایشی بوده است. همچنین براساس نتایج هزینه منابع غیر قابل تجارت و هزینه دستمزد تا سال 1390 بیشترین افزایش را در هزینه تولید این محصولات داشته اند و از سال 1390 تا 1396 افزایش نرخ ارز بیشترین تاثیر را در افزایش مزیت نسبی داشته است.

| سال شانزدهم | شماره 63 | زمستان 1403 | صفحات 207 تا 232 | با توجه به افزایش فشارهای جهانی و علاقه به مسائل زیست محیطی در دو دهه گذشته، حسابداری مدیریت زیست محیطی به عنوان راه حلی جدید در زمینه حسابداری مطرح شده است که می تواند ضمن ارائه اطلاعات درمورد مسائل زیست محیطی به ذینفعان، موجبات کاهش اثرات زیست محیطی، بهبود عملکرد زیست محیطی سازمان ها و دستیابی به پایداری را فراهم آورد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی با رویکرد کیفی است. پس از بررسی نظام مند پژوهش های مرتبط با عناصر اثرگذار بر گسترش حسابداری مدیریت زیست محیطی با استفاده از روش تحلیل محتوا و ارائه مدل نظری پژوهش، در ادامه با استفاده از روش دلفی پس از تشکیل پانل متخصصان پژوهش شامل 21 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان ارشد دارای تخصص، تجربه و یا سوابق پژوهشی در زمینه حسابداری مدیریت محیط زیست با استفاده از ابزار پرسشنامه و طی 4 راند دلفی به اجماع نظری خبرگان حاصل و نتایج در قالب مدل مفهومی پژوهش ارائه شد. بر این اساس 3 عامل اصلی است: 1. عوامل مرتبط با شرکت، 2. عوامل مرتبط با حسابداری زیست محیطی، 3. قوانین و مقررات زیست محیطی صنعت که از طریق اتخاذ راهکارهایی مانند توسعه مکانیسم های شناسایی آثار زیست محیطی عملیات شرکت، توسعه مکانیسم های ﻧﻈﺎرت و کنترل زیست محیطی، افزایش سرمایه گذاری در توسعه فناوری های محیط زیستی و به کارگیری فناوری های نوین هزینه یابی عملیات شرکت، نسبت به گسترش حسابداری مدیریت زیست محیطی جهت تولید پاک در صنایع شیمیایی و پتروشیمی اقدام نمایند ضمن ارتقای پاسخگویی زیست محیطی، زمینه های بهبود ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎعی شرکت و بهبود عملکرد زیست محیطی شرکت را نیز فراهم آورند