تصمیم گیری چندشاخصه (MADM)

بر اساس قوانین کشوری لزوم ساماندهی ساختمان های اداری در شهرستان های تازه تأسیس به صورت سایت های اداری مطرح می باشد و افزایش فواید بهره برداری از این مجتمع ها در گرو انتخاب مکان مناسب آنها است. مکان یابی مناسب زمین به دلیل ماهیت چند وجهی فرآیندی بسیار پیچیده است. بنابراین شناسایی متغیرها و تلفیق آنها در قالب یک مدل کاربردی جامع نگر و تدوین یک دستورالعمل کاربردی ضروری است. به منظور دستیابی به هدف اصلی پژوهش، ابتدا به تدوین و تدقیق معیارهای مؤثر در مکان یابی کاربری های شهری و به صورت مشخص سایت های اداری، که موجب تسهیل و انتخاب بهینه می گردد، اقدام شده است. از آنجایی که در فرآیند مکان گزینی بهینه با توجه به تعدد متغیرها و شاخصهای مؤثر، نیازمند استفاده از تکنیک ها و مدل های تصمیم گیری چند شاخصه می باشیم در این پژوهش از روش رتبه بندی ترجیحی برای غنی سازی ارزیابی ها (Promethee) استفاده شده است. مدل مذکور به جهت قابلیت های تعریف شده در آن بر اساس روش های ریاضی فازی و سادگی آن در چند سال گذشته کاربرد زیادی داشته و با توجه به توابع 6 گانه با قابلیت تعریف ارجحیت کامل، ارجحیت نسبی و بی تفاوتی، با موضوعات شهرسازی و به طور مشخص موضوع مکان یابی تطابق بسیار بالایی دارد. از آنجایی که متغیرهای اصلی و فرعی پژوهش می بایست به صورت وزن دار و با ضرایب اهمیت مشخص، وارد مدل شوند. با انتخاب گروه نخبگان و انجام مقایسه زوجی (بخشی از مدل AHP) ضرایب مربوطه تعیین گردیدند. در فرآیند انجام پژوهش و به منظور شناسایی گزینه های دارای ملزومات اولیه قرارگیری سایت های اداری در شهر باخرز از تکنیک تلفیق لایه ها در نرم افزار GIS نیز استفاده شده است. موقعیت های شناسایی شده شامل هشت موقعیت در شهر مذکور بوده است که با استفاده از مدل تصمیم گیری چند شاخصه Promethee رتبه بندی شده و موقعیت های بهینه جهت استقرار سایت اداری در شهر معرفی گردیده است.

هدف: یکی از رویکردهای مطرح در حوزه تصمیم گیری چندمعیاره، نظریه مطلوبیت چندشاخصه است که بر اساس تئوری مطلوبیت مورد انتظار مدل سازی شده است. نقطه تمایز اساسی میان روش های برگرفته از نظریه مطلوبیت با سایر روش های تصمیم گیری چندشاخصه، در تعریف نقش تابع ارزش است. یکی از نظریه هایی که در انتقاد به تئوری مطلوبیت مورد انتظار شکل گرفته، تئوری چشم انداز است. یکی از سؤال های پژوهشی مهم در حوزه تصمیم گیری آن است که چگونه می توان از تئوری چشم انداز در روش های تصمیم گیری چند شاخصه استفاده کرد. پژوهشگرانی در سال های اخیر، به بررسی این موضوع پرداخته اند؛ اما با وجود این، کاستی هایی در به کارگیری این تئوری در روش های تصمیم گیری چندشاخصه، از جمله در تعیین نقطه مرجع وجود دارد. محاسبات تئوری چشم انداز به هر نقطه مرجعی این اجازه را می دهد که به کار گرفته شود؛ اما به نقاط مرجع چندگانه اجازه نمی دهد که به طور هم زمان در نظر گرفته شوند، بنابراین، در این حوزه به تئوری هایی نیازمندیم که بتواند امکان تعامل چندین نقطه مرجع را فراهم آورد.روش: در این پژوهش از سه نقطه مرجع برای توسعه مدل تئوری مطلوبیت چندشاخصه بهره گرفته شده است. این سه نقطه مرجع به طور هم زمان مدنظر قرار می گیرند.یافته ها: مدل توسعه یافته در قالب تعاریف و روابط ریاضی ارائه شده و قابلیت کاربرد آن با به کارگیری یک مثال و بر پایه داده های مربوط به برگزیدن تأمین کنندگان قطعات هواپیما نشان داده شده است.نتیجه گیری: مدل پیشنهادی مشکل بی توجهی به نقاط مرجع چندگانه به طور هم زمان را برطرف می کند و شکاف پژوهشی موجود در حوزه ادبیات تصمیم گیری را پوشش می دهد.