انتقال فن آوری

همگام شدن با تغییرات فن آورانه در عرصه بین المللی برای کشورهای درحال توسعه همچون ایران، نیازمند افزایش توانمندی داخلی در زمینه فن آوری های نوین پیشرفته است. اما، لزوم دست یابی سریع به دلیل دوره عمر کوتاه این فن آوری ها، ضرورت به کارگیری روش های مکمل تحقیق و توسعه داخلی نظیر انتقال فن آوری را بدیهی ساخته است. البته، در شرایط تحریم، مساله انتقال فن آوری صورت جدیدی به خود می گیرد. مقاله حاضر با ارایه مدلی برای انتخاب روش مناسب انتقال فن آوری سعی در تسهیل این فرآیند نموده و در مطالعه موردی، تمرکز اصلی را بر تجهیزات فن آوری نانو به عنوان زیرساخت اصلی توسعه نانوفن آوری قرار داده است. روش پژوهش در این مطالعه، بر دو رویکرد کیفی و کمی استوار است. در بخش کیفی، از روش مصاحبه عمیق و پرسش نامه نیمه ساخت یافته برای استخراج عوامل موثر بر انتقال فن آوری بهره گرفته شده است و در ادامه با استفاده از تکنیک های داده کاوی نظیر روش آنالیز فاکتور و خوشه بندی سلسله مراتبی به توسعه مدل انتخاب گر روش انتقال فن آوری پرداخته شده است. در آخر، برای سنجش اعتبار مدل حاصل، در یک مطالعه موردی با محوریت تجهیزات نانو و با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی، روش تحقیق و توسعه مشترک به عنوان مناسب ترین روش انتقال فن آوری در مساله موردنظر انتخاب شده است.

ارزیابی تکنولوژی ابزاری است، که به درک بهتر توانمندی تکنولوژی بنگاه و در نتیجه تصمیم گیری درمورد آن کمک می کند. لذا درجهت توسعه و بکارگیری تکنولوژی جدید بایستی ابتدا وضعیت تکنولوژی موجود را ارزیابی کرد. بدین منظور مدل های مختلفی برای ارزیابی سطح توانمندی تکنولوژی ارائه شده است. در این مقاله با استفاده از مدل ارزیابی پاندا و راماناسن ، سطح توانمندی های تکنولوژیک شرکت ایران ترانسفو در 3 بعد اصلی و 9 بعد فرعی، مورد ارزیابی قرار داده شده است. و برای تعیین میزان تاثیر هر یک از ابعاد فرعی(شاخص ها) بر سطح توانمندی شرکت ابتدا با استفاده از تکنیک Dematel روابط متقابل عوامل موثر بر سطح توانمندی تکنولوژی به صورت امتیاز عددی مشخص شده و سپس برای رتبه بندی آن از روش ANP استفاده شده است. استفاده از مدل یاد شده و نیز تکنیک Dematel نیازمند آن است تا به به نظر خبرگان در یک صنعت یا بنگاه رجوع شود لذا در این تحقیق جامعه آماری را مدیران میانی، ارشد و کارشناسان شرکت ایران ترانسفو تشکیل داده اند وجمع آوری اطلاعات به صورت سرشماری انجام شده است.

  فن آوری به سبب اهمیت وجایگاهش قدمتی به دارازای حیات بشری دارد، تقسیم بندی ادوار تمدنی به عصر حجر، فلز، انقلاب صنعتی تا حدی چنین اهمیت وضرورتی را آشکار می سازد. با اینهمه، در پی تحولات اروپا در عصر جدید به تدریج روش های کسب علم وفن آوری دچار تحولات اساسی گردید. این مهم، گذشته از برتری بخشیدن غرب در زمینه های رفاهی، موقعیت اقتصادی، وضعیت نظامی وغیره بهره گیری از فن آوری ها ومصنوعات نوین را تدریجا برای جوامع دیگر به ضرورتی اجتناب ناپذیر مبدل ساخت. نکته مهم در جوامع سنتی از جمله ایران آنکه بهره گیری از فن آوری های نو یک انتقال ساده نبوده، بلکه به سبب تاثیراتش بر بنیادهای سیاسی، فرهنگی، اجتماعی وغیره با چالش های اساسی مواجه گردیده است. بر این اساس، پژوهش پیش رو می کوشد با استفاده از شیوه توصیفی- تحلیلی  وکاربست نظریات ومفاهیم گیرت هافستد در زمینه تفاوت های فرهنگی جوامع، نقش آنها را در زمینه انتقال فن آوری در ایران واکاوی نماید.