گرایش به مصرف مواد

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیلی خودکارآمدی مقابله ای در رابطه بین استرس نوجوانی و گرایش به مصرف مواد در دانش آموزان بود. روش: روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل دانش آموزان شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 1402- 1401 بود که از این میان تعداد 318 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل مقیاس استرس نوجوان، پرسشنامه خطرپذیری جوانان ایرانی و مقیاس خودکارآمدی مقابله ای بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین استرس نوجوانی و گرایش به مصرف مواد در دانش آموزان رابطه معنی داری وجود داشت. همچنین، خودکارآمدی مقابله ای تعدیل کننده رابطه بین استرس نوجوانی و گرایش به مصرف مواد دانش آموزان بود. نتیجه گیری: براساس نتایج می توان گفت که افزایش استرس نوجوانی عامل مهمی در گرایش بیشتر دانش آموزان به مصرف مواد است که خودکارآمدی مقابله ای بالا موجب کاهش این اثر و خودکارآمدی مقابله ای پایین موجب افزایش این اثر می شود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد تجربه زیسته نوجوانان پسر دارای سابقه مصرف مواد بود. در این مطالعه از رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی استفاده شد. جامعه موردمطالعه شامل نوجوانان پسر با سابقه مصرف مواد بود که در سال 1400 در کانون اصلاح و تربیت استان تهران تحت نگهداری بودند. نمونه پژوهش شامل 17 نفر بود که به روش نمونهگیری هدفمند ملاکی انتخاب شدند. جهت جمعآوری دادهها از مصاحبههای نیمهساختاریافته استفاده گردید. برای تحلیل دادهها از روش هفتمرحلهای کلایزی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل دادهها منجر به شکلگیری سه مضمون هستهای شد: «عوامل گرایش به مصرف» (شامل دو مضمون اصلی «عوامل فرافردی گرایش به مصرف» و «عوامل فردی گرایش به مصرف»)، «عوامل موثر بر میزان مصرف» (شامل دو مضمون اصلی «عوامل تداوم و افزایش مصرف» و «عوامل کاهش مصرف») و «پیامدهای مصرف مواد» (شامل دو مضمون اصلی «پیامدهای مثبت مصرف مواد» و «پیامدهای منفی مصرف مواد»). به عبارت دیگر، مشارکتکنندگان پژوهش در مورد تجربه مصرف مواد خود به عواملی اشاره داشتند که آنان را بهسوی مصرف مواد سوق داده بود؛ آنها همچنین به عواملی اشاره کردند که موجب تداوم، افزایش و کاهش مصرف مواد در آنها شده بود. بعلاوه، مصرف مواد نوجوانان را با پیامدهای آسیبزا و متعددی روبهرو میسازد که ضرورت برنامهریزی و اقدامات پیشگیرانه و درمانی را بیش از پیش نمایان میسازد.