یادگیری زبان عربی

در دنیای امروز یادگیری زبان دوم از ملزومات پیشرفت تحصیلی و شغلی است و یکی از نیازهای اساسی در این حیطه، تأثیرات محیط کلاسی بر «انگیزش» و «خودکارامدی» دانش آموز در یادگیری زبان دوم است. خودکارامدی و انگیزه تحصیلی از عوامل مهم در یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه علی ادراکات محیطی کلاسی و انگیزه دانش آموزان در یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی بوده است. جامعه پژوهش حاضر را دانش آموزان دختر پایه یازدهم دبیرستان شهر مشهد تشکیل دادند. نمونه ۴۰۹ نفری به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. برای دستیابی به هدف های پژوهش، سه پرسش نامه «ادراکات محیطی کلاس درس عربی»، «خودکارامدی یادگیری زبان عربی» و پرسش نامه «انگیزه یادگیری زبان عربی» توسط محقق طراحی شد. پایایی پرسش نامه ها از «روش هم سانی درونی» (آلفای کرنباخ) و روایی آن ها به دو شیوه روایی سازه و محتوایی اعتبارسنجی شد. برای تحلیل داده ها از «ضریب هم بستگی پیرسون»، «تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی» و «مدل یابی معادلات ساختاری» استفاده شد. نتایج اجرای هم بستگی پیرسون نشان داد که مؤلفه های انگیزه یادگیری زبان دوم، دو به دو با هم هم بستگی دارند (001/p<0). با اجرای الگوی معادلات ساختاری، برای آزمون رابطه ادراکات محیطی کلاسی با انگیزه یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی در یادگیری زبان دوم، مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش مناسبی برخوردار است و انگیزه یادگیری زبان عربی از طریق ادراکات کلاسی با میانجیگری خودکارامدی قابل پیش بینی است.

ارتباط گسترده زبان فارسی و عربی از دیرباز تاکنون سبب پیدایش پیوند واژگانی عمیق بین دو زبان شده است؛ به گونه ای که گاه در یک جمله فارسی تمامی اجزای تشکیل دهنده آن (به جز عوامل پیوند دهنده) واژگان عربی هستند. این حجم زیاد از واژگان مشترک بین دو زبان، حکم چاقوی دو لبه را دارد؛ زیرا از طرفی به تسریع فرایند آموزش و یادگیری زبان عربی کمک می کند و از طرفی دیگر به دلیل تفاوت معنایی و کاربردی که در دو زبان دارد به تداخل زبانی منجر می شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد فارسی زبانان عربی آموز در به کار گیری این واژگان در مهارت نگارش 1 و 3 و مقایسه عملکرد آن ها در این دو مهارت بود. جامعه آماری پژوهش متشکل از 10 دانشگاه دولتی ایران و نمونه آماری نیز متشکل از 199 دانشجوی زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی بود. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و پیمایشی و ابزار به کار گرفته شده، آزمون محقق ساخته در زمینه مهارت نگارش 1 و 3 بود که شامل واژگان مشترک عربی و فارسی بود. برای تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و رگرسیون لجستیک استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که زبان آموزان با وجود پیشرفتی که در مهارت واژگانی خود در نگارش 3 نسبت به نگارش 1 داشتند، همچنان در تشخیص تفاوت معنایی واژگان مشترک و نیز به کار گیری این واژگان در زبان عربی ضعیف بودند. عوامل مؤثر در این ضعف تداخل واژگانی و نقص دایره واژگانی است. همچنین، نگاه قواعدمحور نیز سبب تشدید این ضعف شده است.