رفتارهای استرس زا

یکی از عوامل اصلی استرس در شغل معلمی بدرفتاری های دانش آموزان است. این پژوهش برای دستیابی به دو هدف طراحی شد: الف. تشخیص تنوع بی انضباطی های دانش آموزان و ب. تعیین میزان رخداد این بی انضباطی ها در کلاس های درس مدارس متوسطه.  برای انجام تحقیق از روش های کیفی، تحلیل محتوا و یک طرح درون گروهی استفاده شد. این پژوهش دارای دو نمونه آماری بود که برای هدف اول 47 نفر معلم به روش در دسترس و برای هدف دوم 255 نفر معلم به روش تصادفی ساده به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. برای اندازه گیری داده ها از دو ابزار محقق ساخته استفاده شد. اولین پرسش نامه دارای یک سؤال باز بود که در آن از معلمان نمونه اول خواسته شد رفتاری های استرس زای دانش آموزان را فهرست نمایند. دومین پرسش نامه یک مقیاس 35 سؤالی بود که آیتم های آن به طریق تحلیل محتوا و تحلیل عاملی اکتشافی از بین رفتارهای استرس زای دانش آموزان انتخاب شده بود. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که کلیه رفتارهای استرس زای دانش آموزان را می توان در پنج دسته توهین به معلم، بی توجهی به قوانین، حواس پرتی، مبارزه طلبی و آزار همکلاسی ها دسته بندی کرد. نتایج تحلیل واریانس با اندازه های مکرر نشان داد که میزان استرس زایی رفتارهای مبارزه طلبانه از نظر معلمان دارای بیشترین مقدار و رفتارهای مرتبط با آزار همکلاسی ها کمترین استرس را دارد. دیگر نتایج نشان داد که میزان رخداد رفتارهای مرتبط با بی توجهی به قوانین و مقررات دارای بیشترین بسامد و توهین به معلم از کم ترین بی انضباطی ها است.  تشخیص تنوع و میزان شیوع بی انضباطی ها در انتخاب شیوه های برخورد مناسب با این رفتارها مؤثر خواهد بود.

بدرفتاری های دانش آموزان در کلاس های درس می تواند بر اثربخشی فرایند یاددهی - یادگیری تأثیر مهمی داشته باشد. تشخیص عوامل مرتبط با این رفتارها اولین گام در تلاش برای طراحی هر برنامه اصلاحی است. این پژوهش با هدف تمایزگذاری دانش آموزان با رفتارهای استرس زای بالا و پایین بر اساس مؤلفه های طرح واره های ناسازگار اولیه و عملکرد خانواده انجام شد. رویکرد پژوهشی مبتنی بر فرد بود و از تجزیه تابع تشخیص برای این تمایزگذاری استفاده شد. گروهی از دانش آموزان با رفتارهای استرس زای بالا (62=n) و پایین (55=n) بر اساس نقاط برش چارک های اول و سوم پرسش نامه رفتارهای استرس زای دانش آموزان از یک گروه 360 نفری از دانش آموزان دختر پایه دهم شهر تبریز انتخاب شدند. برای اندازه گیری دو متغیر پیش بین از پرسش نامه طرح واره های ناسازگار اولیه و پرسش نامه سنجش عملکرد خانواده استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که دانش آموزان با رفتارهای استرس زای بالا در تمام مؤلفه های طرح واره های ناسازگار اولیه و عملکرد خانواده میانگین های بالاتری دارند. نتایج تابع تشخیص منجر به یک تابع تشخیصی معنادار با توان تشخیص متوسط شد که بر اساس آن مؤلفه حل مشکل بالاترین توان را داشت. بر اساس این تابع تشخیص در حدود 75 درصد از دانش آموزان به درستی در گروه های اولیه خود جایگزین شده اند. یافته های این پژوهش بر اهمیت توجه به مؤلفه های خانوادگی و طرح واره های دانش آموزان بر بدرفتاری های آن ها تأکید می کند.