فرهنگ بازارگرایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین بازارگرایی و عملکرد صادراتی در شرکتهای تولیدی صادراتی انجام شده است. بهمنظور دستیابی به هدف تحقیق و تبیین ضرورت توجه به مشتریان و رقبا در رسیدن به عملکرد مطلوب، ادبیات پژوهش با رویکرد اکتشافی و تطبیقی مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین، با روش تحقیق پیمایشی، دادههای میدانی برای آزمون فرضیات با استفاده از ابزار پرسشنامه و با مراجعه به 129 نفر از مدیران، کارشناسان، خبرگان و صاحبان شرکتهای تولیدی صادراتی استان زنجان جمعآوری شد. متغیر بازارگرایی در سه بُعد مشتریگرایی، رقیبگرایی و هماهنگی بینبخشی و عملکرد صادراتی در بُعد مالی و غیرمالی موردسنجش و اندازهگیری قرار گرفت. نتایج تحلیل دادهها با آزمون همبستگی پیرسون، بیانگر رابطه مستقیم و همبستگی مثبت و معنیدار بین بازارگرایی و عملکرد صادراتی را در شرکتهای موردمطالعه است (51/0=r). محاسبه ضریب تعیین؛ یعنی توان دوم ضریب همبستگی(R2) و بررسی تأثیر بازارگرایی بر عملکرد صادراتی، نشان داد که 5/25 درصد تغییرات در عملکرد صادراتی در شرکتهای مذکور به بازارگرایی بستگی دارد. همچنین، بررسی تأثیر اندازه و عمر شرکت در رابطه بین بازارگرایی و عملکرد صادراتی در سه سطح شرکتهای کوچک، متوسط و بزرگ با طول عمر کم، متوسط و زیاد نشان داد که اندازه شرکت و عمر شرکت رابطه بین بازارگرایی و عملکرد صادراتی را بهطور مثبت تعدیل میکند؛ به اینصورت که در شرکتهای کوچک، نقش و تأثیر بازارگرایی بر عملکرد صادراتی ضعیف است و این نتیجه با شرایط و الزامات ورود شرکتها به بازارهای بینالمللی تناسب و همخوانی کامل دارد.

فرهنگ بازارگرایی شکلی از انعطاف پذیری خلاقانه است که با هدف ارزش آفرینی برای عوامل بازار به وجود می آید و در رأس آن مشتری، کانون توجه فعالیت ها قرار می گیرد. بهره وری هم با در برداشتن مفهوم کارایی به مثابه یک شاخص اقتصادی، از اهداف اصلی سازمان های تجاری محسوب می گردد. اینکه فرهنگ بازارگرایی و بهره وری منابع انسانی چه تأثیراتی بر یکدیگر القا می نمایند، محور اصلی این پژوهش است. به ویژه آن که در مطالعات مختلف، جهت علیّت میان این دو متغیر و نحوه ارتباط بین آنها با نتایج متفاوتی همراه بوده است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک علیّت گرنجری و آزمون هاسمن در تخمین سیستم معادلات همزمان،رابطة علی بهره وری منابع انسانی و فرهنگ بازارگرایی آزموده شد. الگوی فرهنگ بازارگرایی، برگرفته از مدل دنیسون و الگوی بهره وری منابع انسانی مبتنی بر مدل هرسی و بلانچارد می باشد و گردآوری داده ها بر اساس مشاهده مستقیم رفتار پرسنل فروشگاه زنجیره ای یاس در شهر تهران تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت. نتایج رابطة علی دو طرفه میان متغیرهای پژوهش را تأیید نمود به نحوی که از یک طرف بهره وری منابع انسانی عامل بهبود فرهنگ بازارگرایی و از سوی دیگر فرهنگ بازارگرایی به عنوان عامل ارتقای بهره وری منابع انسانی شناسایی گردیدند.