ارزیابی کنترل های داخلی

با عنایت به اهمیت مسأله اثربخشی کنترل های داخلی، این تحقیق با هدف ارائه الگوی ساختاری – تفسیری عوامل مؤثر بر ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. داده های تحقیق به روش آمیخته اکتشافی جمع آوری گردید. داده های کیفی از طریق مطالعه مروری گسترده منابع معتبر در زمینه کنترل های داخلی به دست آمد و با استفاده از کدگذاری از طریق تحلیل محتوا، متغیرهای اولیه مدل شناسایی شد؛ از 125 کد اولیه 62 شاخص استخراج شد که در قالب 7 بعد، دسته بندی شدند و با استفاده از تکنیک دلفی فازی در دو مرحله، شاخص ها غربال شدند. در بخش کمی نیز جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب نظر حرفه ای و دانشگاهی در حوزه کنترل های داخلی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 19 نفر خبره به عنوان نمونه آماری انتخاب و نظرات آن ها طی بازه زمانی 98-1397 اخذ گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ابعاد مقررات گذاران و ویژگی های صنعت به عنوان زیربنایی ترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند. سپس ویژگی های شرکت در سطح دوم تأثیرگذاری و ساختار هیأت مدیره و ساختار مالکیت در سطح سوم تأثیرگذاری قرارگرفته و درنهایت، متغیرهای ویژگی های حسابرس مستقل و حسابرس داخلی تأثیرپذیرترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند.

موضوع و هدف مقاله: کیفیت حسابرسی حسابرسان دیوان محاسبات از اهمیت خاصی برخوردار بوده و افزایش آن منجر به بهبود عملکرد دولت می شود. توسل به انجام امور غیرحرفه ای یکی از رایج ترین روش های مقابله با فشار بودجه زمانی در حسابرسی می باشد. این رفتارها و گرایشات که معلول فشار بودجه زمانی می باشند به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر کیفیت کار حسابرسی تأثیر می گذارد. حسابرسان برای بهبود کارایی خود تحت فشار بودجه زمانی از روش های متفاوتی استفاده می نمایند. پژوهش حاضر یک سوگیری را تحت عنوان انگیزش کارایی که حسابرسان به منظور بهبود کارایی خود استفاده می کنند، بیان نموده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه می باشد. نمونه مورد آزمون شامل 380 نفر از حسابرسان دیوان محاسبات کشور می باشد که با تجربیات متفاوت به ارزیابی اثربخشی سیستم کنترل داخلی صاحبکار به عنوان یکی از مراحل حسابرسی تحت فشار بودجه زمانی زیاد و کم پرداختند. یافته های پژوهش: نتایج نشان داد که افزایش فشار زمانی استفاده حسابرسان از سوگیری انگیزش کارایی را تشدید کرده، اما تجربه حسابرس این تمایل را تعدیل نموده است. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: نتایج، اهمیت به کارگیری حسابرسان با تجربه را تحت فشار بودجه زمانی زیاد به منظور کاهش اثرات ناشی از به کارگیری سوگیری انگیزش کارایی، بیان می کند.

کنترل داخلی یک سازمان شامل سیاست ها و روش هایی است که برای تامین اطمینان نسبی (منطقی) از دستیابی به هدف های سازمانی به وجود می آید. در یک ساختار پیشرفته از کنترل های داخلی، احتمال خطا و رفتار متقلبانه و غیرقانونی می تواند به حداقل برسد. مدل های موجود جهت ارزیابی کنترل های داخلی عبارت اند از: چارچوب کمیته کوزو، مدل کوبیت و چارچوب گزارش انجمن بنیاد پژوهش های حسابرسان داخلی. در این میان، شناخته شده ترین و متداول ترین چارچوب به وسیله گزارش کوزو ارایه شده است. داده های تحقیق به روش آمیخته اکتشافی جمع آوری گردید. داده های کیفی از طریق مطالعه مروری گسترده منابع معتبر در زمینه کنترل های داخلی به دست آمد و با استفاده از کدگذاری از طریق تحلیل محتوا، متغیرهای اولیه مدل شناسایی شد؛ از 483 کد اولیه 48 شاخص استخراج شد که در قالب 7 بعد، دسته بندی شدند جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان مطلع و صاحب نظر حرفه ای و دانشگاهی در حوزه کنترل های داخلی بود که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، تعداد 11 نفر خبره به عنوان نمونه آماری انتخاب و نظرات آن ها طی سال 1401 اخذ گردید. از بین کدهای محوری استخراج شده (بخش کیفی) مقوله تدوین کنندگان قوانین و استانداردها در 8 گزاره، ساختار مالکیت در 6 گزاره، ساختار هیات مدیره در 9 گزاره، ویژگی های حسابرس داخلی در 7 گزاره، ویژگی های شرکت در 5 گزاره، ویژگی های صنعت در 8 گزاره و ویژگی های حسابرس مستقل در 8 گزاره و در مدل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ویژگی های حسابرس مستقل به عنوان زیربنایی ترین عوامل در ارزیابی اثربخشی کنترل های داخلی می باشند. سپس ساختار هیات مدیره در سطح دوم ویژگی های حسابرس داخلی در سطح سوم تأثیرگذاری قرارگرفته و درنهایت، تدوین کنندگان قوانین و استانداردها، ساختار مالکیت، ویژگی های صنعت و ویژگی های شرکت به ترتیب تأثیرپذیرترین عوامل در ارزیابی اثربخش کنترل های داخلی می باشند