درآمد گردشگری

نابرابری درآمد و تلاش در راستای کاهش آن، یکی از مهم ترین دغدغه های جوامع در دنیای کنونی محسوب می شود؛ کشورها از یک سو به دنبال منابعی درآمدزا و از سوی دیگر در تلاش جهت کاهش نابرابری های درآمدی هستند. صنعت گردشگری به عنوان گسترده ترین و یکی از مهم ترین صنایع درآمدزا و اشتغال زا، می تواند دستیابی به هر دو هدف را هم زمان فراهم آورد. در این پژوهش با استفاده از روش داده های ترکیبی و رویکرد رگرسیون کوانتایل در منتخبی از کشورهای درحال توسعه (شامل 31 کشور) به بررسی اثر درآمدهای گردشگری بر نابرابری درآمد در فاصله زمانی 2015-1995 پرداخته شده است. مزیت استفاده از این مدل ارزیابی متغیر پاسخ (نابرابری درآمد)، در برابر دخالت متغیرهای مستقل (به ویژه درآمدهای گردشگری)، نه تنها در مرکز ثقل داده ها، بلکه در تمام قسمت های توزیع به ویژه در دهک های ابتدایی و انتهایی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که درآمدهای گردشگری منجر به کاهش نابرابری درآمد به طور مستقیم و غیرمستقیم از کانال کاهش بیکاری می شود. به علاوه کشورهایی که در سطوح یا کوانتایل های بالاتر نابرابری قرار دارند از منافع گردشگری در جهت کاهش نابرابری به میزان بیشتری بهره مند می شوند. لذا آن ها می توانند از سیاست های توسعه گردشگری در جهت کاهش نابرابری به طور مؤثرتری بهره مند گردند.

امروزه از گردشگری به عنوان صنعت قرن با چشم اندازی رو به رشد یاد می شود. صنعتی که با پتانسیل بالای اشتغال زایی، سهم بسزایی در رونق اقتصادی و کاهش فقر داشته و همواره به نقش آن در ایجاد درآمد و رهایی از اقتصاد تک محصولی برای کشورهای در حال توسعه اشاره می شود. در این عرصه حفظ پایداری این صنعت و درآمد حاصل از آن و شناسایی عوامل موثر بر درآمد گردشگری همواره با اهمیت است. محققین عوامل متعددی را موثر بر درآمد گردشگری شناسایی کرده اند، اما عامل نوآوری کمتر مورد توجه آنها قرار گرفته است. حال آنکه نوآوری در همه بخش ها از جمله بخش های مرتبط با گردشگری عاملی برای بقا و رشد آنها محسوب می شود و برای بخش هایی با رقابت پذیری بالاتر قابل ملاحظه است. نوآوری با بالا بردن مزیت نسبی، قدرت رقابت پذیری و بهره وری تولید در آن بخش، موجب افزایش درآمد می گردد. در همین راستا هدف اصلی این تحقیق مطالعه اثر و نقش نوآوری بر درآمد گردشگری کشورهای اسلامی گروه D8 در طول دوره 2010-2017 است. یافته های تحقیق نشان می دهد با وارد کردن شاخص جهانی نوآوری در مدل و تایید اثر مثبت و معنی دار آن بر درآمد گردشگری حتی می توان از عواملی نظیر شاخص حکمرانی، نرخ واقعی ارز و باز بودن اقتصاد در مدل صرفنظر کرد و با افزودن عامل زیرساختها و تولید ناخالص داخلی در کنار شاخص نوآوری به مدلی مناسب برای برآورد درآمد گردشگری دست یافت.

در این مقاله با استفاده از الگوی خود توضیح برداری و بهره گیری از روش بلانچارد کوا، اثر تکانه های موقت و دائمی نرخ ارز، بردرآمد بخش گردشگری ایران در طی زمانی 1396-1360 مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با استفاده از آزمون دیکی فولر تعمیم یافته معین گردید که متغیرها در سطح، مانا نبوده اند، بنابراین شرایط اولیه استفاده از مدل بلانچارد-کوا برقرار می باشد. ازاین رو، می توان از یک الگوی SVAR شامل تفاضل مرتبه اول متغیرها استفاده نمود. پس از برآورد مدل و به دست آوردن توابع واکنش ضربه، مشخص شد که در دوره کوتاه مدت 7/82 و 3/17 درصد از تغییرات درآمد گردشگری به ترتیب از طریق تکانه های موقت نرخ ارز و تکانه های دائمی نرخ ارز قابل توضیح و تبیین است. در دوره دهم یا بلندمدت نیز، 7/81 درصد از تغییرات درآمد گردشگری را تکانه-های موقت و 3/18 درصد را تکانه های دائمی توضیح می دهند. بنابراین درصد قاب ل ت وجهی از تغیی رات درآمد بخش گردشگری در ک شور ناش ی از تکانه های موق ت نرخ ارز اس ت.