هویت تحصیلی موفق

هدف: بی تردید یکی از مهم ترین اهداف نظام های آموزشی، پرورش فراگیرانی باانگیزه، هدفمند، پیشرفت گرا و کارآمد است از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه گری مؤلفه های ذهن آگاهی در رابطه ی بین انواع جهت گیری هدف با هویت های چهارگانه تحصیلی انجام شد. روش: 216 نفراز دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان نهبندان به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای؛ انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسش نامه هویت تحصیلی (واس و ایساکسون،2008)؛ جهت گیری هدف(میدگلی و همکاران،1998) و ذهن آگاهی (بائر و همکاران،2010) را تکمیل نمودند. به منظور بررسی هدف پژوهش، رابطه متغیرها در قالب یک مدل علی، بررسی و مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مؤلفه توصیف ذهن آگاهی واسطه بین جهت گیری هدف تسلط و هویت تحصیلی موفق است، مؤلفه مشاهده می تواند به عنوان واسطه بین جهت گیری هدف عملکردی با هویت های تحصیلی موفق، دیررس و سردرگم و مؤلفه هوشیاری واسطه ی بین جهت گیری هدف اجتنابی با هویت های تحصیلی سردرگم و دیررس است. همچنین جهت گیری هدف تسلط یاب به طور مستقیم بر مؤلفه توصیف، جهت گیری هدف عملکردی به صورت مستقیم بر مشاهده و جهت گیری هدف اجتنابی به صورت مستقیم بر مؤلفه های غیرواکنشی و هوشیاری ذهن آگاهی تأثیر دارد. در بررسی تأثیر مؤلفه های ذهن آگاهی بر هویت تحصیلی نیز مشخص شد که توصیف تنها بر هویت تحصیلی موفق و مؤلفه غیرواکنشی تنها بر هویت تحصیلی زودرس تأثیر داشته است. مؤلفه مشاهده، هویت تحصیلی موفق؛ زودرس و سردرگم را پیش بینی می کند و مؤلفه هوشیاری توانایی تبیین هویت تحصیلی دیررس و سردرگم را دارد. نتیجه گیری: توجه به مولفه های ذهن آگاهی و نوع جهت گیری هدف دانش آموزان به منظور تلاش در جهت شکل گیری هویت تحصیلی موفق در آنان ضروری است.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه گری ذهن آگاهی در رابطه ی بین یادگیری خودتنظیمی و جهت گیری هدف با هویت تحصیلی موفق انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی و جامعه آماری آن شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان نهبندان در سال تحصیلی 96-1395 بود که از بین آنها 216 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. مشارکت کنندگان پرسش نامه هویت تحصیلی (واس و ایساکسون،2008)؛ جهت گیری هدف (میدگلی و همکاران،1998)، راهبردهای یادگیری خودنظم جویی (پنتریچ و دی گروت، 1990) و ذهن آگاهی (بائر و همکاران،2010) را تکمیل نمودند. بررسی فرضیههای پژوهش با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون و مدلیابی معادلات ساختاری در قالب یک مدل علی و با استفاده از نرم افزارهای spss و Lisrel صورت پذیرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به شاخص های ارائه شده، مدل از برازش مناسبی برخوردار است و رابطه ی بین یادگیری خودتنظیمی و جهت گیری هدف با هویت تحصیلی موفق به واسطه گری ذهن آگاهی از نوع افزایشی است به گونه ای که ضریب مسیر جهت گیری هدف و ذهن آگاهی، یادگیری خودتنظیمی و ذهن آگاهی ، ذهن آگاهی و هویت تحصیلی موفق به ترتیب(0.13)، (0.54) و (0.39) می باشد. نتیجه گیری: تلاش در جهت استفاده از راهبردهای فراشناختی و اتخاذ جهت گیری هدف تسلط- گرایشی به همراه ذهن آگاهی موثر، سبب شکل گیری هویت تحصیلی موفق در دانش آموزان می شود، بنابراین ضروری است زمینه به کارگیری راهبردهای فراشناختی، برنامه ریزی، بازبینی و نظم دهی ذهنی در بطن برنامه های آموزشی گنجانده شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پایگاه هویت تحصیلی و جهت گیری هدف در پیش بینی راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی بود. بدین منظور 155 نفر از دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی دانشگاه های دولتی شهر بیرجند در سال تحصیلی 95-1394 به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای؛ انتخاب شدند. مشارکت کنندگان پرسش نامه هویت تحصیلی واس و ایساکسون (2008)؛ مقیاس جهت گیری هدف میدگلی (1998) و پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پنتریچ و دی گروت (1990) را تکمیل نمودند. روایی صوری پرسش نامه ها با استفاده از نظر متخصصان تائید گردید و ضریب آلفای کرونباخ برای هویت تحصیلی (0/80)، جهت گیری هدف (0/93) و راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (0/86) به دست آمد. تحلیل نتایج با استفاده از آزمونهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه مثبت معناداری بین متغیرهای پایگاه هویت تحصیلی و جهت گیری هدف (32%) با متغیر ملاک راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی وجود دارد و مقدار بتا (0/526) برای متغیر پیش بین جهت گیری هدف نشان داد که ضمن تأثیر متغیر هویت تحصیلی بر یادگیری خودتنظیمی، متغیر جهت گیری هدف می تواند پیش بینی کننده ی قوی تری برای راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی باشد. در بررسی خرده متغیرها نیز نتایج نشان داد که در کنار مؤلفه هویت تحصیلی موفق (38%) به عنوان پیش بین قوی راهبردهای فراشناختی یادگیری خودتنظیمی؛ جهت گیری هدف تسلط یاب (8%) نیز می تواند گرایش به استفاده از این راهبردها را تبیین نماید.

هدف از پژوهش حاضر تدوین الگوی روابط ساختاری هویت تحصیلی موفق است که بر اساس آن نیازهای بنیادین روان شناختی به عنوان متغیر درون داد، ذهن آگاهی و خودکارآمدی تحصیلی به عنوان متغیر میانجی و هویت تحصیلی موفق به عنوان متغیر برون داد وارد پژوهش شده اند. این پژوهش به روش توصیفی، از نوع مطالعات همبستگی و با شیوه مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. از بین همه دانش آموزان دوره متوسطه اول شهرستان قم در سال تحصیلی 1401-1400 به عنوان جامعه مورد پژوهش، به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعداد 355 دانش آموز وارد نمونه شدند. در گردآوری اطلاعات از مقیاس نیازهای بنیادین روان شناختی لاگاردیا و همکاران (2000)، مقیاس چندوجهی ذهن آگاهی بائر و همکاران (2006)، مقیاس خودکارآمدی تحصیلی جینکس و مورگان (1999) و مقیاس هویت تحصیلی موفق واس و ایساکسون (2008) استفاده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار AMOS22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد، نیازهای بنیادین روان شناختی به طور مستقیم و غیر مستقیم با میانجی گری ذهن آگاهی بر هویت تحصیلی موفق، تاثیر مثبت و معناداری دارد. اما خودکارآمدی تحصیلی نقش میانجی گر معناداری در تاثیر نیازهای بنیادین روان شناختی بر هویت تحصیلی موفق ندارد (05/0>P). بر اساس نتایج و با توجه به نقش نیازهای بنیادین روان شناختی و ذهن آگاهی در هویت تحصیلی موفق، توجه به نیازهای اساسی هر دانش آموز از سوی خانواده ها و معلمان با برگزاری کارگاه های آموزش خانواده و ضمن خدمت و افزایش ذهن آگاهی دانش آموزان با بهره گیری از روان شناس ها و مشاوران مدارس و برگزاری کلاس های آموزشی، ضروری به نظر می رسد.

هدف از پژوهش حاضر امکان سنجی بسته آموزشی مبتنی بر هویت تحصیلی موفق بر مداومت تحصیلی و بهزیستی تحصیلی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری (دو ماهه) بود. جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول شهرستان قم در سال 1401-1400 تشکیل دادند که از بین آنها به صورت هدفمند 60 نفر به عنوان نمونه (30 نفر گروه آزمایشی و 30 نفر گروه گواه) انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگذاری شدند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه مداومت تحصیلی طالیب و همکاران (APQ، 2018) و پرسشنامه بهزیستی تحصیلی تومینن- سوینی و همکاران (AWBQ، 2012) بود. روش تجزیه و تحلیل این پژوهش، تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر بود. یافته ها نشان داد با کنترل اثر پیش آزمون بین متغیرهای مداومت تحصیلی و بهزیستی تحصیلی در دو گروه آزمایشی و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد (0001/0P<). نتیجه گیری می شود که آموزش مبتنی بر هویت تحصیلی، ضمن برخورداری از قابلیت علمی، دانش آموزان را به تلاش برای کسب مطلوب ترین هویت ترغیب کرده، مداومت و استمرار در تحصیل را افزایش داده و بهزیستی تحصیلی آنها را ارتقاء می دهد.