پیمایش کیفی

پژوهش، کلید پیشرفت کشور است؛ زیرا یکی از پایه های مهم هر گونه رشد و توسعه در زمینه های مختلف اجتماعی و اقتصادی محسوب می شود و کیفیت مترقی نظام های پژوهشی مختلف در برخی کشورهای پیشرفته حاکی از این است. امروزه مسائل فراوانی در نظام پژوهشی کشور موجود است که موجب رخوت و کاهش نشاط در جوامع علمی شده است؛ نظام پژوهش کشور به ویژه در حوزه علوم انسانی سردرگمی خاصی دارد و شاهد موازی کاری ها و هدررفت منابع مالی، سرمایه انسانی و زمان هستیم که منشأ آن نیز عدم حکمرانی مطلوب در این عرصه است. از این رو، پژوهش حاضر درصدد شناسایی و آسیب شناسی چارچوب حکمرانی پژوهش در علوم انسانی است تا بر این اساس امکان راهبری مناسب پژوهش های علوم انسانی حاصل شده و گامی در جهت طراحی الگوی مطلوب اسلامی- ایرانی حکمرانی پژوهش باشد. در این پژوهش که از استراتژی پیمایش کیفی تبعیت شده است، پژوهشگر با حضور در عرصه های اصلی حکمرانی پژوهش علاوه بر مشاهده نزدیک به مصاحبه عمیق با خبرگان این عرصه پرداخته است. پس از گردآوری داده ها و تحلیل آنها با روش تحلیل مضمونی، چارچوب حکمرانی پژوهش استخراج و آسیب های آن نیز احصا شده است. چارچوب نهایی دارای هفت بخش اصلی است که آسیب های مرتبط با هرکدام ذکر شده است. این بخش های هفتگانه عبارتند از: کلیت نظام، درونداد، جعبه حکمرانی (به مثابه فرایند سیستم پژوهش، دارای سه سطح کلان، میانی و خرد)، برونداد، باز داد، فرهنگ و محیط پژوهش و نظامات مرتبط با پژوهش. پژوهشگر برای بررسی اعتبار یافته های پژوهش، مهم ترین آسیب ها (با اهمیت و تکرار بالا) را در قالب یک پرسشنامه به 28 نفر از خبرگان (مصاحبه شدگان و دیگران) عرضه کرده است و درنهایت ضمن تأیید حداکثری از آسیب های مستخرج، مهم ترین و کم اهمیت ترین آسیب ها از نظر این خبرگان مشخص شده است.