مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی مزمن در سیستم اعصاب مرکزی است که با آسیب گسترده در مغز و نخاع شناخته می شود. در سال های اخیر شیوع ام اس در کشور رو به افزایش بوده است و ازآنجایی که این بیماری با تحمیل محدودیت های فیزیکی و شناختی در بسیاری از جوانب زندگی نظیر شغل، تحصیل و روابط بین فردی در پویاترین سال های زندگی (بین 20-40 سالگی)، مسائل و مشکلات زیادی را برای بیماران ایجاد می کند و با توجه به این که هنوز علم پزشکی دریافتن درمانی قطعی برای این بیماری ناتوان بوده است، پیدا کردن و به کارگیری روش های روان شناختی که بتواند خود پنداشت و برداشت افراد از توانایی های خود را تا حد امکان به صورت مثبت سامان دهند و در طی مدت زمانی کوتاه، افسردگی ناشی از این موانع و مسائل را کاهش دهد، امری ضروری در بهبود اوضاع و کیفیت زندگی بیماران می نماید. در این مقاله سعی شده است علاوه بر معرفی نظری و عملی روش مرور خویشتن به عنوان یک روش بازسازی شناختی، تحلیلی از اثرات به کارگیری این روش در جلسات مداخله ی فردی با بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ارائه گردد. مشکلات شناختی بیماران مبتلا به ام اس بیان و مکانیسم اثر روش های روان شناختی ازجمله روش مرور خویشتن در بهبود شرایط تحمیل شده شرح داده می شوند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه کنش های اجرایی و خودکارآمدی در افراد مبتلا به ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس و افراد سالم بود. به این منظور از بین افراد مراجعه کننده به انجمن مولتیپل اسکلروزیس ایران، 100 فرد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس که حداقل 5 سال از بیماری آنها می گذشت، به روش نمونه برداری تصادفی انتخاب شدند. به منظور تشکیل گروه مقایسه، از بین همراهان افراد مبتلا به مواتیپل اسکلروزیس و کارکنان انجمن، 100 نفر از افراد از لحاظ سن، جنس، تحصیلات، شغل و وضعیت تأهل همتا شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کنش های اجرایی (نجاتی، 1392) و مقیاس خودکارآمدی عمومی (شرر و دیگران، 1982) جمع آوری و با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری و آزمون t تحلیل شد. یافته ها نشان داد که نمره افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در پرسشنامه کنش های اجرایی و مقیاس خودکارآمدی کمتر است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که به دنبال ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس، افراد دچار نارسایی در کنش های اجرایی و خودکارآمدی می شوند و این موضوع، نیاز به توجه جدی متخصصان را در زمینه مداخله در حل مشکلات این گروه نشان می دهد. کنش های اجرایی، خودکارآمدی، مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)

بیماری مولتیپل اسکلروزیس(ام اس) به عنوان یک بیماری روحی- جسمی، وابسته به شرایط محیطی بوده و نقش عوامل محیطی در پیشرفت یا جلوگیری ازعلائم بیماری موثراست. با توجه به آمار بالای این بیماری و شرایط خاص بیماران ام اس وکمبود مراکز توانبخشی مخصوص این بیماران، ضرورت توجه به طراحی محیطی مناسب جهت کنترل رفتار و بهبود سلامت روانی آنها اهمیت بسزایی دارد. هدف از این پژوهش، طراحی محیطی متناسب با شرایط روحی وجسمی بیماران ام اس بوده و به دنبال این است که چگونه طراحی فضای اطراف بیماران ام اس با در نظر گرفتن فاکتورهای محیطی و معماری و استفاده بجا و مناسب از این فاکتورها در جهت کاهش علائم (استرس، خستگی، افسردگی، مشکلات حرکتی) تاثیرگذار است. در این پژوهش در مرحله اول با استفاده از روش توصیفی و گردآوری اطلاعات از طریق بررسی مقالات وکتاب های معتبر در زمینه موضوعات مرتبط با پژوهش به جمع آوری اطلاعات پرداخته شد. در ادامه با استفاده از روش کیفی و مصاحبه با 30 نفر از روانپزشکان و روانشناسان شاغل در محل نگهداری و درمانی بیماران ام اس و مراکز توانبخشی و بررسی اطلاعات بدست آمده از طریق آنالیز محتوایی، سعی در شناسایی مشکلات و نیازهای آنها شد و عوامل موثر برکاهش استرس، افسردگی و خستگی و مشکلات حرکتی بیماران شناسایی گردید. سپس با استفاده از راهکارهای صحیح علمی شرایط مناسب در زمینه جسمی و روانی برای بیماران فراهم شد. بنا به نتایج بدست آمده از پژوهش، طراحی فضای باز، بهره مندی از طبیعت و فضای سبز در داخل و خارج مجموعه، دسترسی به نور طبیعی، طراحی فضای مناسب برای پیاده روی، ورزش، دورهمی، مناسب سازی محیط و بهره گیری از امکانات توانبخشی، وجود هندسه منظم در طراحی فضا، جلوگیری از پیچیدگی، استفاده از نور و رنگ مناسب در جهت کاهش استرس، افسردگی، خستگی و مشکلات حرکتی بیماران ام اس موثر است و باید در طراحی به آن ها توجه ویژه نمود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی واقعیت درمانی بر تعارضات زناشویی و شدت ناتوانی در زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی بیماران زن مبتلا به ام.اس مراجعه کننده به انجمن ام.اس و کلینیک های تخصصی شهر قزوین در سه ماهه سوم سال 1396 بودند که از بین آنها 24 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در 2 گروه 12 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش در 8 جلسه 90-75 دقیقه ای بصورت هفتگی تحت آموزش واقعیت درمانی قرار گرفتند. اما گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ی تعارضات زناشویی (ثنائی و همکاران، 1375) و مقیاس ناتوانی گسترش یافته (EDSS) (کورتزک، 1983) بود. جهت تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار 18-SPSS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد واقعیت درمانی به طور معناداری موجب کاهش تعارضات زناشویی (01/0P<) و شدت ناتوانی (01/0P<). زنان مبتلا به ام.اس شد. براساس نتایج، واقعیت درمانی جهت بهبود روابط زوجی و شدت ناتوانی زنان مبتلا به ام.اس می تواند مورد استفاده درمانگران و مشاوران متخصص قرار گیرد.