شاخص جهانی شدن KOF

مطالعه حاضر به بررسی آثار کوتاه مدت و بلندمدت جهانی شدن بر روی اندازه دولت در ایران، با معرفی شاخص جدید و جامع جهانی شدن KOFطی دوره ی زمانی 1393-1358 می پردازد. این شاخص شامل سه جنبه بسیار مهم اقتصادی (شامل جریان های واقعی تجارت از قبیل تجارت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری در پرتفولیو و همچنین موانع تجارت از قبیل محدودیت ها و تعرفه ها بر روی جریان های واقعی)، اجتماعی و سیاسی است. به این منظور از متغیرهای کنترل تولید ناخالص داخلی سرانه به عنوان متغیر اقتصادی، درجه شهرنشینی به عنوان متغیر اجتماعی و دموکراسی به عنوان متغیر سیاسی نیز استفاده شده است. نتایج این تحقیق با به کارگیری روش هم انباشتگی پنج مرحله ای یوهانسن و مدل تصحیح خطای برداری (VECM)نشان می دهد که برخلاف بیشتر مطالعات داخلی پیشین، اثر جهانی شدن روی اندازه دولت در بلندمدت منفی است؛ گرچه این متغیر در کوتاه مدت اثر معناداری روی اندازه دولت ندارد.

در دنیای امروز، جهانی شدن موضوعی بسیار مهم و انکارناپذیر است که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد. در واقع جهانی شدن به اقتضای تحولات اقتصادی، سیاسی، علمی و گسترش ارتباطات در عصر حاضر رخ نموده و کشورها لاجرم باید خود را با آن هماهنگ سازند. از سویی، رشد و توسعه اقتصادی کشورها بسیار متأثر از این ارتباط می باشد و جهانی شدن به صور گوناگونی بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها تأثیر می گذارد. یکی از شاخص هایی که اخیرا برای سنجش رشد و توسعه اقتصادی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد شاخص پیچیدگی اقتصادی است. پیچیدگی اقتصادی بازتابی از توانایی های تولیدی کشور است و نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا می کند. هدف از انجام این پژوهش، این است که، تأثیر جهانی شدن در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بر پیچیدگی اقتصادی کشورها مورد بررسی قرار دهیم. در این پژوهش، آمارهای مربوط به جهانی شدن در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، از سایت مؤسسه اقتصادی سوئیسKOF استخراج شده است. همچنین از شاخص انباشت سرمایه انسانی، و شاخص های حکمرانی خوب به عنوان متغیرهای کنترل در این پژوهش استفاده شده است. برای این منظور 110 کشور در یک دوره زمانی 15 ساله، از سال 2002 تا 2016 با استفاده از روش پانل دیتا مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته های پژوهش حاکی ازآن است که شاخص جهانی شدن در هر سه بعد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، تأثیر مثبت و معنادای بر شاخص پیچیدگی اقتصادی دارد. ضرایب اثرگذاری در هر سه بعد عبارت است از: بعد اقتصادی(01/0)، بعد اجتماعی(07/0) و بعد سیاسی (03/0). که نشان می دهد که شاخص جهانی شدن در بعد اجتماعی بیشترین تأثیرگذاری را نسبت به دو بعد دیگر داشته است. همه ابعاد جهانی شدن می تواند پیچیدگی اقتصادی کشورها را تقویت نماید.

در چند دهه اخیر، جهانی شدن بر اکثر شاخص های اقتصاد اثر گذاشته است. در این راستا یکی از مهم ترین سؤال های پیش روی اقتصاددانان این است که جهانی شدن سبب چه تغییراتی در اندازه دولت می شود؟     هدف مقاله حاضر آزمون فرضیه ی کارایی و جبرانی در بررسی اثر جهانی شدن بر مخارج کارا و غیرکارای دولت ایران در بازه ی زمانی 94-1368 است. در این مقاله مخارج دولت ابتدا به مخارج سرمایه ای و مصرفی و سپس به اجزا کارا و غیرکارا تقسیم بندی شده و رابطه میان شاخص های مختلف جهانی شدن بر آنها در قالب یک الگوی اقتصادسنجی، با استفاده از به کارگیری متغیرهای ابزاری و روش حداقل مربعات دومرحله ای (2SLS) مورد تجزیه و تحلیل قرارمی گیرد.     نتایج به دست آمده حاکی از این است که شاخص KOF و زیر شاخص های اقتصادی و اجتماعی آن و باز بودن تجاری (با ضریب 27/6) تأثیر مثبت و معنی داری بر مخارج مصرفی دولت دارند. همچنین باز بودن مالی (با ضریب 34/4-) اثر کاهشی و باز بودن تجاری (با ضریب 23/2) اثر مثبت بر مخارج سرمایه ای دولت دارد. به این ترتیب مطابق با فرضیه ی کارایی، جهانی شدن منجر به کاهش مخارج سرمایه ای دولت شده است.     همچنین بررسی تأثیر شاخص های جهانی شدن به ویژه دو شاخص باز بودن تجاری و مالی بر اجزا کارا و غیرکارای مخارج دولت تا حدود زیادی مؤید فرضیه ی کارایی می باشد.