مرزنشین

زمینه و هدف: قاچاق کالا پدیده ای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که توانسته نظام اقتصادی، اجتماعی و به تبع آن نظام سیاسی و امنیت ملی کشورها را در معرض تهدید قرار دهد، پژوهش حاضر نیز برخلاف اذعان به چند علیتی بودن قاچاق، صرفاً به دنبال شناخت رابطه بین متغیرهای اجتماعی و گرایش مرزنشینان بانه ای به قاچاق کالا می باشد. روش شناسی: روش تحقیق در پژوهش حاضر، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه به همراه مصاحبه می باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل مرزنشینان شاغل در امر قاچاق شهرستان بانه در سال 1393 می باشد. حجم نمونه 381 نفر بوده که از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری طبقه بندی نامتناسب جامعه نمونه به سه دسته کولبران، بازاریان و قاچاقچیان تقسیم شده و در مرحله بعد برای بازاریان و کولبران از روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس استفاده شده و برای قاچاقچیان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که بین فشار ساختاری با متغیر وابسته (گرایش و پذیرش قاچاق به عنوان یک شغل مشروع) ارتباط معنی داری به صورت مستقیم و مثبت وجود دارد. همبستگی بین تعهد اجتماعی و گرایش ارتباط معکوس و معنی داری وجود دارد؛ همچنین بین رده های سنی و سطوح تحصیلی مختلف در گرایش به قاچاق کالا تفاوت معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: تحلیل نظری یافته های تحقیق با توجه به بافت فرهنگی و اقتصادی بانه حاکی از وجود رابطه معنی دار بین عوامل اجتماعی و گرایش به قاچاق کالا است، البته این رابطه تحت تأثیر توسعه نیافتگی همه جانبه منطقه قرار گرفته است.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی مشکلات موجود در شرکت های تعاونی مرزنشین شهرستان ایلام به انجام رسیده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر گرد آوری داده ها جزو پژو هش های توصیفی و از میان پژوهش های توصیفی از روش پیمایشی بهره برده است. جامعۀ آماری پژوهش اعضای شرکت های تعاونی مرزنشینان شهرستان ایلام به تعداد 6606 نفر بود. برای برآورد تعداد نمونه آماری از فرمول کوکران استفاده شد که براساس این فرمول تعداد نمونه آماری 364 نفر محاسبه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تعیین روایی پرسشنامه پژوهش از دیدگاه صاحب نظران و متخصصان مرتبط با موضوع و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ ، 84% درصد به دست آمد که بیانگر مناسب بودن پرسشنامه بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. با توجه به اینکه این پژوهش از نوع پژوهش های پیمایشی است و به دنبال کاهش حجم متغیر ها و دسته بندی مشکلات تعاونی برای دستیابی به اهداف پژوهش بود، از روش تحلیل عاملی با رویکرد اکتشافی استفاده شد. بر اساس یافته های به دست آمده، عامل های سیاستی و اداری، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیرساختی 61/26 درصد از واریانس کل را تبیین نمودند.

تحقیق حاضر درصدد بررسی این سؤال است که آیا بین توسعه نیافتگی و گرایش به قاچاق کالا ارتباط معنی داری وجود دارد؟ روش تحقیق در پژوهش حاضر پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه توام با مصاحبه می باشد. جامعه ی آماری پژوهش،مرزنشینان شاغل در امر قاچاق شهرستان بانه در سال 1393 می باشد.حجم نمونه 381 نفر بوده که از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری طبقه بندی نامتناسب جامعه نمونه به سه دسته کولبران، بازاریان و قاچاقچیان تقسیم شده و در مرحله بعد برای بازاریان و کولبران از روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس استفاده شده و برای قاچاقچیان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان می دهد که نحوه فعالیت در قاچاق کالا و گرایش به قاچاق ارتباط معنی داری وجود دارد کولبران مشارکت در کار قاچاق را نه از سر رضایت بلکه از سراجبار انجام می دهند و قاچاقچیان و تاحدی فروشندگان به دلیل سودجویی و میزان درآمد زیاد قاچاق گرایش بیشتری به قاچاق دارند و حاضر نبوده در صورت امکان با مشاغل دولتی تغییر دهند. بین فشار ساختاری با متغیر وابسته (گرایش و پذیرش قاچاق به عنوان یک شغل مشروع) ارتباط معنی داری به صورت مستقیم و مثبت وجود دارد. همچنین بین شکاف بین اهداف و ابزار دستیابی به آن و گرایش به قاچاق کالا ارتباط معنی داری وجود دارد که این ارتباط به صورت مثبت و مستقیم است به این معنی که هرچه بر شکاف بین اهداف و ابزارمشروع افزوده شود مشروعیت قاچاق نزد فرد افزوده خواهد شد و اقدام به قاچاق کالا نیز افزونتر خواهدشد. بین توزیع نابرابر امکانات و گرایش به قاچاق کالا نیز ارتباط معنی داری وجود دارد که این ارتباط به صورت مثبت و مستقیم است. همچنین بین بیکاری و احساس محرومیت و گرایش به قاچاق کالا ارتباط معنی داری وجود دارد.