ترجیحات باروری

هدف مقاله پیشِ رو، بررسی تأثیر ابعاد و سطوح قوم گرایی بر ترجیحات و رفتارهای باروری زنان کُرد و ترک در شهر ماکو است. روش مطالعه پیمایشی است و  نمونه تحقیق را 384 نفر از زنان متأهل 15 تا 49 ساله کُرد و ترک در شهر ماکو تشکیل داده اند. مطابق یافته های پژوهش، تفاوت های قومی معناداری در ترجیحات و رفتارهای باروری زنان کُرد و ترک وجود دارد. میانگین باروری زنان کُرد (2/2 فرزند) بیشتر از زنان ترک (9/1 فرزند) است. متوسط باروری ایده ال برای زنان کُرد 6/2 و برای زنان ترک 1/2 فرزند به دست آمده است. نتایج مطالعه نشان داد که زنان کُرد در مقایسه با زنان ترک قوم گراترند. با استناد به نتایج، میزان قوم گرایی رابطه مثبت و معناداری با باروری دارد و هرچه قوم گرایی افزایش یابد، باروری زنان نیز افزایش می یابد. نتایج تحلیل چندمتغیره نیز نشان داد که با وجود کنترل اثر مشخصه های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی، قوم گرایی همچنان تأثیر قوی و معناداری بر ترجیحات و رفتارهای باروری زنان بررسی شده در هر دو گروه قومی دارد، هرچند شدت این اثرگذاری برای کُردها بیشتر از ترک هاست.

در این تحقیق، الگوها و تعیین کننده های مرتبط با ترجیحات باروری گروه های شیعی و سنی مذهب در ایران را مورد توجه و بررسی قرار می دهیم. مطابق نتایج این تحقیق، بیشترین ترجیح باروری هم در جمعیت شیعی مذهب و هم در جمعیت سنی مذهب معطوف به الگوی "خانواده دو فرزندی" است، درحالیکه دو الگوی "خانواده بی فرزندی" و "خانواده تک فرزندی" نه در جمعیت شیعی مذهب و نه در جمعیت سنی مذهب چندان پذیرفتنی نیست. درعین حال، این الگوهای کلی تحت تاثیر سه دسته تعیین کننده های جمعیت شناختی (مانند محل سکونت، وضعیت تاهل، سن، و سطح تحصیلات)، دینداری و نگرش جنسیتی است. در مجموع، یافته های این تحقیق را می توان اینگونه جمعبندی و تبیین کرد که تعلقات دینی مذهبی همچون یک عنصر ثانوی در تبیین ترجیحات باروری عمل می کنند و سطح توسعه اقتصادی اجتماعی و واقعیت های زندگی روزمره نقش بمراتب مهمتری ایفا می کنند که مخصوصا باید به نقش تعیین کننده متغیرهایی همچون روستانشینی در برابر شهرنشینی، سنت گرایی و بیسوادی در برابر مدرنیسم و گسترش تحصیلات عالی اشاره کرد.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی ترجیحات و انگیزه های باروری زنان براساس تعهد زناشویی، احساس تنهایی و هیجان خواهی بود. این پژوهش از نوع همبستگی بود و 225 شرکت کننده زن، در سنین باروری 20 تا 45 سال، از کارمندان ادارات دولتی شهر تهران در سال 1397، به روش نمونه برداری هدفمند و در دسترس، انتخاب شدند. در این پژوهش از مقیاس ترجیحات و انگیزه های باروری میلر، سیاهه تعهد زناشویی آدامز و جونز، مقیاس هیجان خواهی زاکرمن، آیزنک و آیزنک و مقیاس احساس تنهایی اجتماعی-عاطفی بزرگسالان دی توماسو، برانن و بست استفاده شد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که بین ترجیحات باروری و تعهد اخلاقی ارتباط منفی، و بین انگیزه های مثبت باروری با تعهد شخصی، تعهد اخلاقی و بین انگیزه های منفی باروری با تعهد اخلاقی، تعهد ساختاری، تنهایی خانوادگی، تنهایی اجتماعی، ماجراجویی و هیجان خواهی ارتباط مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که به ترتیب احساس تنهایی، هیجان خواهی و تعهد زناشویی، توان پیش بینی ترجیحات و انگیزه های باروری زنان را دارند. این نتایج می تواند اهمیت نیاز مشاوره روان شناختی زوجین پیش از تصمیم باروری را نشان دهند.

در جوامع با باروری پایین که رفتار باروری به صورت آگاهانه توسط افراد کنترل می شود، تمایلات و ترجیحات فرزندآوری در بررسی تحولات باروری مهم بوده و تعداد ایده آل فرزندان به عنوان یکی از شاخص های بررسی روند تحولات آینده باروری حائز اهمیت است. هدف مطالعه حاضر شناخت ایده آل های فرزندآوری در ایران و تبیین نوسانات و تفاوتهای آن در کشور است. این پژوهش از تحلیل ثانویه داده های پیمایش ملی تحولات فرهنگی ایرانیان در سال 1383 و پیمایش ملی ارزش ها و نگرشها در ایران که در سال 1394 جمع آوری شده، استفاده کرده است. جامعه آماری افراد بالای 15 سال ساکن در نقاط شهری و روستایی استان های کشور می باشد. یافته ها محدود به متغیرهای موجود در داده ها بوده و در حد امکان برای سنجش ایده آل های فرزندآوری مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده آن است که در هر دو مقطع مورد مطالعه 1383 و 1394 تمایل به ایده آل دو فرزندی غالب بوده و به ترتیب برابر با 3/62 و 1/48 درصد است، اما طی این سال ها تمایل به ایده آل سه فرزندی و بیشتر نیز افزایش یافته و از 8/30 درصد به 2/43 درصد رسیده است. نتایج تحلیل چند متغیره پیمایش ها در سال های 1383 و 1394 نشان می دهد که با کنترل سایر متغیرها تحصیلات و مذهب بالاترین اثر و تفاوت را در تعداد ایده آل فرزندان طی این سال ها داشته اند.