بازار هنر

بیان مسئله :در عرصه جهانی هنر معاصر، که رویدادهای به هم پیوسته ای از دوسالانه ها، داکومنتا، نمایش های سراسری1 و بازار هنر را دربرمی گیرد، حضور هنرمندان ایرانی در «بازار» برجسته تر است. بازار هنر معاصر ایران که از سال 2006 با همکاری گالری های خصوصی و شعب خاورمیانه ایِ چند حراج خانه بزرگ به شکوفایی رسید، مهم ترین عرصه ای بود که هنر معاصر «ایرانی» را به مخاطب جهانی می شناساند. بازار هنر اما با قواعد اقتصادی خود که هنر ایران را بخشی از هنر منطقه معرفی می کرد، به تنهایی نمی توانست نماینده قابل اطمینانی برای شناخت هنر ایران باشد. آثاری که در بازار، عرضه و مبادله می شدند به نشانه های فرهنگ «ایرانی» ارجاع داشتند، اما این مؤلفه های فرهنگی در آنها چگونه بروز یافته بود؟ هدف :هدف این مقاله تبیین و نقد رویکرد هنرمندان معاصر ایرانی به هویت فرهنگی در بازار جهانی است. نویسندگان مقاله در صدد پاسخگویی به این پرسش برآمده اند که گرایش های بازاری در هنر معاصر ایران چه رویکردی به هویت فرهنگی داشته است؟ به نظر می رسد بهره برداری هنرمندان ایرانی از مؤلفه های هویت فرهنگی، بیش از آنکه بازتعریف معنادار آنها در نگرشی نقادانه یا ستایش آمیز باشد، در راستای بی اثرساختن و در نهایت کالایی کردن آنهاست. روش تحقیق:این پژوهش با بهره گیری از «نقد مارکسیستی» روش «توصیفی- تحلیلی»را مبنا قرار داده است. نتیجه گیری:هویت فرهنگی در آثار ایرانی، با ازدست دادن معنای تاریخی ، بی آنکه پیوندی واقعی با مسائل دوران معاصر پیدا کند، تنها به کالایی برای فروش تبدیل شده است.

یکی از مهم ترین مباحث در حوزه هنر، مسئله خریدوفروش تابلوهای نقاشی است. با تأسیس خانه حراج تهران، خریدوفروش آثار نقاشی هنرمندان معاصر ایرانی شکل جدیدی گرفت و آثار با دارابودن ویژگی هایی خاص با قیمت هایی متفاوت ارزش گذاری شدند. از طرفی ایجاد بحران های اقتصادی مانند تورم و افزایش قیمت دلار آزاد در سال های اخیر می توانست بر ارزش گذاری، تعیین قیمت و میزان فروش آثار هنری اثرگذار باشد. هدف مقاله، بررسی عوامل مؤثر بر فروش آثار نقاشی و تأثیر نوسانات قیمت دلار آزاد بر میزان فروش آثار نقاشی در حراجی تهران است. در این راستا چنین سؤالاتی مطرح است: 1. عوامل مؤثر بر فروش آثار نقاشان معاصر ایران کدم اند؟ 2. چگونه شرایط و بحران های اقتصادی می تواند بر میزان فروش آثار نقاشی معاصر ایران تأثیرگذار باشد؟ و پژوهش در صدد پاسخگویی به سؤالات خواهد بود. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات، اسنادی و مطالعات کتابخانه ای است. در این راستا، آثار فروخته شده پنج هنرمند (بهمن محصص، سهراب سپهری، محمد احصایی، آیدین آغداشلو و فرهاد مشیری) در حراجی تهران سال های 1395-1399به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد خصوصیات فیزیکی آثار در ارزش گذاری و فروش آن تأثیری مستقیم دارد. دلار و تورم نیز بر میزان فروش و قیمت گذاری آثار، اثرگذار بوده به طوری که اگرچه قیمت نهایی فروش آثار در حراجی تهران بر حسب تومان افزایش داشته ولی با در نظرگرفتن تورم، ارزش ریال و قیمت دلار آزاد در زمان برگزاری هر دوره از حراج، فروش هر دوره همراه با افزایش تورم و نرخ دلار کاهش یافته است.