رهبری الکترونیکی

امروزه بسیاری از رهبران و اعضای تیم آن ها به وسیله گروه افزارهای ارتباطی نظیر پست الکترونیک، شبکه های اجتماعی، صفحات خبری، محاوره های آنلاین، و ویدئوکنفرانس با یکدیگر ارتباط دارند. در چنین شرایطی رابطه دوسویه رهبری و تکنولوژی به سرعت افزایش یافته است. در این مطالعه به بررسی تأثیر رهبری الکترونیکی بر نگرش شغلی کارکنان پرداخته شده است و به این پرسش پاسخ داده می شود که آیا گونه های مختلف کانال های ارتباطی و رضایت ادراکی از ارتباطات می تواند این رابطه را تعدیل کند. فلسفه پژوهش اثبات باوری، رویکرد آن قیاسی، و استراتژی آن پیمایش است. این پژوهش در پژوهشگاه نیرو در شهر تهران انجام شده است. از طریق روش تصادفی ساده، نمونه تحقیق انتخاب و اطلاعات موردنیاز پژوهش از طریق پرسش نامه استاندارد جمع آوری شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری نشان می دهد که رهبری الکترونیکی بر نگرش شغلی کارکنان تأثیر مستقیم معنی داری دارد و کانال های ارتباطی و رضایت ادراکی از ارتباطات رابطه میان رهبری الکترونیکی و نگرش های شغلی کارکنان تیم های مجازی را تعدیل می کند.

انقلاب فناوری و دیجیتال سازی و از طرفی دیگر بیماری کوید-19، موجب شده است تا افراد، بیش تر در فضای مجازی و آنلاین کار و فعالیت نمایند. بنابراین، تاثیر این تغییرات در محیط هایی همچون آموزش، مسائل جدید و چالش برانگیزی را به همراه آورده است که درک روشنی از رهبری در یک محیط یادگیری مجازی را شامل می شود و نیازمند نوع جدیدی از رهبری است تا بتواند بر چالش های پیش رو در این فضا غلبه نماید. بدین ترتیب تحقیقات به سمت رهبری در یک فضای مجازی پیش رفت چرا که سبک های سنتی رهبری به اندازه کافی فرصت ها و چالش های ناشی از این تغییرات را برطرف نمی کردند. از این رو، برچسب رهبری در محیط های مجازی، یا رهبری الکترونیکی یا رهبری دیجیتالی در آموزش عالی به موضوعی نوظهور تبدیل شد. تئوری رهبری الکترونیکی، رهبری را در محیط های کاری که از فناوری پشتیبانی می کند، مورد بررسی قرار می دهد و در این مسیر با چالش های متفاوتی نسبت به رهبری سنتی روبرو است. همچنین طبق تحقیقات پیشین، مفاهیم تحول گرا و معاملاتی به عنوان مناسب ترین سبک های رهبری در حوزه رهبری الکترونیکی محسوب می شوند.

هدف این تحقیق بررسی تاثیر رهبری الکترونیکی برتعهد به تغییر از طریق کیفیت ارتباطات درک شده از تغییر وآمادگی برای تغییر بود. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه380 نفر اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان هستند که تعداد 180 نفر به عنوان نمونه به روش طبقه ای انتخاب شده اند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد رهبری الکترونیکی کندی (2014) و پرسش نامه استاندارد تعهد به تغییر فدور و همکاران (2009) و پرسش نامه استاندارد ارتباطات درک شده از تغییر میلر و مانگ (1985) و پرسش نامه استاندارد آمادگی بر تغییر ارائه شده توسط هولت و همکاران (2007) است که روایی پرسشنامه ها بر اساس روایی محتوایی با استفاده از نظر صاحب نظران، صوری بر مبنای دیدگاه تعدادی از جامعه آماری و سازه با روش تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح استنباطی مشتمل بر مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفته که نتایج تحقیق نشان می دهد که رهبری الکترونیکی از طریق آمادگی برای تغییر بر تعهد به تغییر تاثیر مثبت و معناداری دارد که ضریب این تاثیر 40/0 است واز طریق کیفیت رابطه بر تعهد به تغییر تاثیر معناداری دارد که ضریب این تاثیر 30/0 است و همچنین تاثیر مستقیم بر تعهد به تغییر نیز معنادار می باشد که ضریب این تاثیر 75/0 است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش فناوری در رهبری از دیدگاه رهبران و پیروان است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از نظر روش شناسی به روش آمیخته اکتشافی- متوالی (کیفی-کمی) انجام شد. جامعه این پژوهش، مدیران و خبرگان آموزشی مدارس دخترانه ابتدایی دولتی شهر تهران بود و روش نمونه گیری کیفی، هدفمند ملاک مدار بود که 9 نفر انتخاب گردید و در مرحله کمی حجم نمونه بر اساس فرمول «کوکران» ۳۶۹ نفر برآورد شد که تعداد ۳۴۰ نفر به عنوان نمونه نهایی با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و طبقه ای انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که پایایی آن با ضریب توافق (75%) مورد تایید قرار گرفت. داده ها در بخش کمی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ، 95/0 برآورد شد. در بخش تحلیل داده های کیفی این پژوهش از روش کدگذاری داده بنیاد بر مبنای رویکرد استرواس و کوربین و در مرحله کمی از تکنیک های آماری t تک نمونه ای، t گروه های مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فناوری توانسته است در فعالیت های رهبران تأثیر مثبت بگذارد و با شناسایی مهم ترین چالش های آن ها در زمان استفاده ازفناوری و عوامل اثربخش تیم های مجازی، رهبران و پیروان می توانند خیلی بهتر از فناوری ها استفاده کنند و کارایی آن ها در زمان فعالیت های روزمره بالاتر برود.