بایسته های فرهنگی

شناخت مسئله های تمدن سازی نظام اسلامی، دغدغه اصلی مقاله حاضر می باشد؛ موضوعی که واکاوی علل و عوامل مؤثر در فرایند پیشرفت ایران، ارزیابی روندهای جاری و بازشناسی فرصت ها و چالش های پیش روی نظام اسلامی در امر تمدنی را می طلبد. در این مقاله در پاسخ به این سؤال که مسئله انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن در امر تمدن سازی کدام است؟ با کاربست روش توصیفی تحلیلی، تلاش گردید مؤلفه های سه گانه فرهنگی، نظری و ساختاری برآمده از نسبت سنجی میان فرهنگ و تمدن، مصداق یابی گردد و از دو منظر فرصت ها و آسیب ها تبیین شود. استدلال های انجام شده نشان می دهد نقطه تمایز انقلاب اسلامی با سایر انقلاب ها با ابتنای آن بر فرهنگ متعالی اسلامی، معنویت و عدالتی است که آسیب در آن از آسیب های در خور تأمل انقلاب اسلامی در فرایند تمدن سازی محسوب می گردد. جمهوری اسلامی برای دست یافتن به تمدن اسلامی می بایست حرکت پیوسته ای را در سه مؤلفه فرهنگی، نظری و ساختاری اتخاذ نماید. در این راستا از ضروری ترین راهبردهای جمهوری اسلامی، جستجوی هویتِ تمدنی، بسترسازی برای رفتن دانشگاه به سمت نخبه پروری و نظریه پردازی و کوشش برای تحقق کامل مقتضیات مردم سالاری دینی است."

 مکتب اسلام اساسی ترین محور در حیات مسلمانان را تشکیل حکومتی می داند که پایه های آن بر اساس ارزش های فرهنگی اسلام بنا شده باشد؛ با توجه به این مسئله، تمدن اسلامی برگرفته از قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) ، پیشوایان معصوم (ع) و بیانات و رفتار آن ها است. منظور از تمدن سازی اسلامی، ایجاد نظام همه جانبه فرهنگی- اجتماعی است که ارکان و الزامات آن برگرفته از مبانی اسلامی باشد. این موضوع   به صورت خاص در نگاه مقام معظم رهبری مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، نگارندگان مترصد هستند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ارکان و الزامات فرهنگی شکل دهنده تمدن سازی نوین اسلامی را در اندیشه مقام معظم رهبری مورد بررسی قرار دهند. سؤال اصلی پژوهش به این قرار است که بایسته های فرهنگی زمینه ساز شکل گیری تمدن نوین اسلامی از منظر مقام معظم رهبری چه مورادی است؟ یافته ها نشان می دهند محور و راهبرد فرهنگی که مهم ترین عامل تمدن سازی نوین اسلامی است، دارای ارکان چهارگانه دین، عقلانیت، اخلاق و علم است؛ از هریک از این ارکان نیز الزامات متناسب و هماهنگ اتخاذ می گردد.