رویکرد پویایی های سیستمی

تعریف مسأله حیاتی ترین و مهم ترین گام رویکرد پویایی های سیستمی است که پایه و اساس سایر گام های مدل سازی دینامیکی و یکی از شروط اصلی اثربخشی مدل سازی و موفقیت آن است. با این وجود ادبیات کمی درباره فرایند تعریف مسأله، ویژگی ها و شاخص های یک مسأله دینامیکی وجود دارد. این مقاله با هدف تبیین فرایند تعریف مسأله به صورت سیستماتیک و ساختارمند با استخراج شاخص ها و عوامل تعیین کننده یک مسأله دینامیکی به ایجاد چارچوب مسأله دینامیکی پرداخته است. برای این منظور ابتدا از طریق مرور سیستماتیک ادبیات موضوع به استخراج شاخص ها و عوامل تعریف و تعیین کننده مسائل دینامیکی پرداختیم. در این مرحله تمام مقالات پذیرفته شده در دو دور اولیه کنفرانس تحقیقاتی پویایی های سیستمی در سال 1976 و 1981 و 33 دور کنفرانس پویایی های سیستمی از سال 1983-2015 و همچنین مقالات مجله سیستم داینامیک ریویو (SDR) و پایگاه های علمی الزویر، وایلی، اسپرینگر و امرالد مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت چارچوبی با 6 گروه شاخص شامل ساختار مسأله، ذی نفعان مسأله، مرز مسأله، پیچیدگی مسأله، پویایی مسأله و ماهیت مسأله طراحی شد که روی هم رفته دربرگیرنده 24 شاخص است. ارائه چهارچوب جامع در تشخیص مسأله پویا و مناسب برای رویکرد پویایی های سیستمی یافته اصلی این تحقیق محسوب می شود.

پارک های علم و فناوری نقش مهمی در شبکه اقتصاد دانش بنیان از طریق مدیریت منابع انسانی و در تعامل با نهادهای مختلف منطقه ایی بازی می کنند. لذا تحلیل و طراحی مدل مدیریت منابع انسانی در پارک های علم و فناوری هم از حیث اهمیت و هم ماهیت تعاملی آن ضروری است. به ویژه اینکه بررسی مدل های موجود در ادبیات مدیریت منابع انسانی در پارک های علم و فناوری نشان می دهد که این مدل ها عمدتاً در سطح یکی از نهادهای مؤثر در شبکه ارزش پارک های علم و فناوری به این موضوع پرداخته اند. پژوهش حاضر با توجه به ویژگی کل گرایی و تمرکز رویکرد پویایی های سیستمی بر تعامل بین اجزای سیستم به عنوان روش تحقیق، درصدد تبیین مدل تعاملی مذکور برآمده است. این مدل از طریق برگزاری 15 جلسه مدل سازی گروهی با ذینفعان مسئله به طراحی، آزمودن و درنهایت شناسایی و شبیه سازی راهکارهای مختلف ارائه شده است. نتایج حاصل از شبیه سازی نشان داد که تمرکز بر ایجاد انگیزه و ارتقاء کیفیت نیروی انسانی ستادی به شکل توأمان، میرایی حمایت های پارک از شرکت های فناوری مستقر و توسعه ارتباطات به ویژه از جهت توسعه جریان انتقال فناوری، ایجاد بازار، تبادل فکری و انسانی بیشترین نقش را در بهره وری الگوی مورد نظر دارد.

پارک علم و فناوری یزد با هدف توسعه توانایی های کارآفرینی نیروهای نخبه و مستعد در بعد منطقه ای و ملی و همچنین توسعه اقتصاد پایدار از طریق ایجاد و حمایت شرکت های کوچک و متوسط دانش بنیان تاسیس گردیده است. از زمان تاسیس تاکنون سیاست های پارک بر عملکرد و سطح ایده های فناورانه شرکت ها تاثیر به سزایی داشته است. از آنجایی که این پارک، با اجرای برنامه ریزی راهبردی و یک دوره بازنگری، سیاست های مختلفی را در پیش گرفته، لذا شناسایی تاثیر این سیاست ها بر توسعه فناوری موسسه ها با هدف افزایش اثربخشی آن ها در جهت ارتقای فناوری ضروری است. در این راستا، مقاله حاضر با استفاده از رویکرد پویایی های سیستمی و از طریق مطالعه کتابخانه ای و با تحلیل محتوا و همچنین مصاحبه انفرادی با مدیران فناوری و برنامه ریزی و مدیران 7 شرکت برتر پارک، به بررسی تاثیر سیاست های پارک علم و فناوری یزد بر توسعه فناوری موسسه های مستقر در آن پرداخته است. یافته های حاصل از مدل بیانگر این هستند که پارک با اتخاذ سیاست های مختلف در طول یک دهه از فعالیت خود توانسته است تاثیر بسزایی بر سطح فناوری موسسه های خود داشته باشد که در این میان بعضی سیاست ها (مانند مرکز تحقیق و توسعه فناوری، فن بازار، مرکز نوآوری و صندوق پژوهش و فناوری) اثر مثبت و بعضی سیاست ها (مانند تمرکز بر بازار منطقه ایی و تنوع حوزه های فناوری) اثر منفی روی سطح فناوری شرکت ها داشته است.