اندیشمندان غربی

امروزه سازمان ها در تلاش اند تا شایسته ترین افراد را شناسایی و جذب کنند. وضعیت سازمانی و منطق حاکم بر آن ایجاب میکند از هر کسی و هر چیزی به درستی و متناسب با موقعیت ، بیشترین استفاده شود. شایسته سالاری بهره گیری از انرژی خلاق افراد نخبه و برگزیده اجتماع است. حضرت علی(ع) مسئله توان، لیاقت و شایستگی افراد را جزیی از بحث عدالت میدانند و این اصل را مهم ترین اصل اداره جوامع قرار داده، معتقدند که هر پستی به تناسب، به توان، خلاقیت، شایستگی و تخصص خاصی نیاز دارد و جایز نیست افراد هر کدام به جای دیگری قرار گیرند. شایسته سالاری مبتنی بر شایسته خواهی و شایسته گزینی است. این شایستگیها شامل دانش، مهارت ها، تواناییها، به همراه سازه هایی نظیر ارزش ها، انگیزش، نوآوری و کنترل خود میباشد. نظام شایسته سالار، نظامی است که در آن بهترین افراد در بهترین جایگاه با بالاترین بازده، کار انجام میدهند و متناسب با تلاش خود حقوق و مزایا دریافت میکنند. این مقاله، با رویکرد تحلیلی و به روش تحلیل محتوا، به استخراج مؤلفه های شایسته سالاری، و شناسایی شاخص ها از منظر اندیشمندان غربی و متن نهج البلاغه پرداخته است.

«وظایف فلسفه»، عنوان کتابی است که اِلَس اِیر. مک این تایر تألیف کردهاست. این کتاب، مشتمل بر ده مقاله مهمّ وی بوده که آن را تحت عنوان کلّی کتاب حاضر به چاپ رساندهاست. صرفنظر از کلّی بودن عنوان کتاب، از یک طرف، بین فصلهای این کتاب با عنوان یاد شده، ارتباط و انسجام خاصّی وجود ندارد و از طرف دیگر، بین هر یک از این فصلهای نیز، پیوستگی و استلزام منطقی لازم دیده نمیشود. از جهت محتوایی نیز، کتاب انسجام و پختگی لازم را ندارد. با این وصف، شیوههای نگارشی و ویرایشی، تقریباً رعایت شده و کتاب حاضر، از موازین اخلاق و امانتداری لازم برخوردار است. علیرغم جنبههای ابتکاری در کتاب و خلاقیّتی که مک این تایر در این خصوص از خود نشان میدهد، ضعف بزرگ کتاب این است که نویسنده میکوشد تا ضمن بررسی «نسبیّتگرایی اخلاقی»، از این موضعگیری دفاع کند و آن را به عنوان تنها موضعگیری قابل دفاع فلسفی بداند. واقعیت این است که «نسبیّتگرایی اخلاقی» که مک این تایر از آن دفاع میکند، نه از حیث معرفتشناسی قابل تبیین بوده و نه از جهت هستی-شناسی دارای توجیه منطقی است.

اخلاق فرادینی که عقل و وجدان انسان ها را مخاطب قرار می دهد، خطابی است که بیان بسط یافته ی سخن «اگر دین ندارید آزاده باشید» را متذکر می شود. هدف پژوهش حاضر شناخت گونه های این اخلاق انسانی و مشترک بین همه انسان ها در قرآن بوده تا از این طریق، مدل نهایی هر بخش با توصیفاتی که در قرآن از آن شده است استخراج گردد و در گام نهایی مقایسه ای اجمالی با نظرگاه های هفت فیلسوف و متفکر غربی جهت تائید فرادینی بودن این مدل صورت گیرد. به دلیل چندوجهی بودن مقاله حاضر، روش پژوهش نیز ترکیبی از مراحل پدیدارشناسی توصیفی در مرحله رجوع به آیات قرآن، تحلیل و کدگذاری داده ها به شیوه استراتژی داده بنیاد با نرم افزار MAXQDA در سه بخش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی و روش کیفی بررسی داده های کتابخانه ای در بخش مقایسه با نظرگاه های اندیشمندان غربی می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پنج گونه اصلی فردی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و سیاسی در اخلاق فرادینی قرآنی در بخش کدگذاری انتخابی مورد توجه است. در بخش مدل یابی توصیفی، بیشترین آیات اخلاق فرادینی مربوط به گونه اجتماعی و سپس فردی اختصاص دارد و کمترین توصیفات مربوط به گونه های سیاسی و اقتصادی است.