کتب آموزشی

یکی از اجزای بسیار مهم در آموزش زبان روسی به عنوان زبان خارجی کتاب آموزشی مناسب است که پاسخگوی همهجانبه و جامع نیازهای زبانآموزان باشد. پژوهشها و مطالعات در حوزه آموزش زبان نشان میدهند که یکی از نقاط قوت در تألیف کتاب-های آموزشی زبان روسی به عنوان زبان خارجی تطابق ساختار آموزشی به کار رفته در آنها با فرهنگ و جهانبینی زبانآموزان کشوری است که زبان روسی را فرا میگیرند. بحث بومیسازی آموزش زبان روسی به زبانآموزان ایرانی در حال حاضر یکی از مهم-ترین مسایل مطرح در محافل دانشگاهی رشته زبان و ادبیات روسی کشورمان است. مقاله حاضر به بررسی بومیسازی کتابهای آموزشی زبان روسی در ایران میپردازد و در حقیقت هدف از آن «نقد پیش از نقد» است. به عبارت دیگر، مقاله حاضر قبل از آنکه نقدی بر آثار چاپ شده در حوزه آموزش زبان روسی در کشورمان باشد، در حقیقت برای مؤلفان آینده راهکارهای انتقادی را در تألیف کتب آموزشی زبان روسی برای زبان آموزان ایرانی ارائه میکند، باشد که از این طریق بر تعالی و ارتقای سطح علمی کتابهای آموزشی زبان روسی افزوده شود و نتایج حاصل از این مقاله برای متخصصان حوزه آموزش زبان روسی و علاقهمندان به زبانهای خارجی مفید واقع شود.

کتاب های درسی در کنار آموزشِ دانش آموزان، آنها را برای پذیرش نقش های متناسب با ویژگی های جنسیتی شان، آن گونه که مدنظر مؤلفین این کتب می باشد، آماده می کنند. پژوهش حاضر درصدد است به چگونگی بازنمایی جنسیت در کتاب های فارسی دوره ی راهنمایی و پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان در رشته های غیر انسانی در سال تحصیلی 89- 1388 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص جنسیت در بین تصاویر، اسامی، مؤلفان کتاب ها، نویسندگان متون درسی و شخصیت های حاضر در متن دروس می باشد. همچنین از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی ها در تصاویر و متون درسی استفاده شده است. این تحقیق با مبنا قرار دادن نظریه های آلتوسر و بوردیو در این زمینه، سعی در کشف چگونگی بازنمایی های جنسیتی در این کتاب ها نموده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در بخش کمّی، به مردان، بسیار بیش از زنان پرداخته شده است و زنان با معیار این شاخص ها حضور چندانی در کتاب های مورد بررسی ندارند. از نظر کیفی زنان در اندک موارد حضور، موجوداتی ضعیف، عاطفی، نیازمند کمک و مطیع مردان بازنمایی می شوند. در مقابل، مردان در موارد بسیاری، حاضر در اجتماع، صاحب قدرت، دانا و عاقل، مدیر و کاردان، شجاع و جنگنده تصویر شده اند. به نظر می رسد کلیشه های جنسیتی رایج در اجتماع، در کتاب های مورد بررسی نیز بازتولید شده اند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی بازنمایی نقش های جنسیتی در طول دوران ابتدایی به عنوان دوران طلایی و تاثیرگذار در ساخت زیربنای اندیشه دانش آموزان، در کتب دوره ی اولو دوم دبستان است. روش: روش این تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص هایی است که با استفاده از نظر خبرگان حوزه زن و خانواده و بر اساس روش دلفی احصا شده است. همچنین از تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی ها در تصاویر و متون درسی (از سال96 تا1400) نیز استفادهشده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد در طول دوران تحصیلی دبستان، نظم و برنامه ریزی مشخصی به منظور هویت بخشی و نهادینه سازی مفاهیم جنسیتی بر اساس آموزه های اسلامی وجود ندارد. نقش زنان در خانواده کم رنگ بوده و چندان اشاره ای به حضور آن ها در خانه و یا نحوه ی مطلوب اشتغال و حضور اجتماعی آنان صورت نگرفته است. نتیجه گیری: علی رغم اهمیت تبیین و نهادینه سازیجایگاه های اصیل زنان و مردان در خانواده و اجتماع از سنین کودکی و ضمن آموزش های دوره ابتدایی،میزان توجه کتب درسی به مسئله نقش های جنسیتی بسیار کم است و متناسب با سیاست هایاتخاذ شده در اسناد بالادستی، ارزیابی نمی شود و لازم است در این مورد بازنگری صورت گیرد.