باورهای دنیای عادلانه برای خود

"مقدمه: باورهای دنیای عادلانه، مجموع باورهای کلی افراد در باب عادلانه بودن شرایط دنیا برای زندگی است. این باورها در بسیاری شرایط می توانند ماهیت هدایت کننده داشته و به این ترتیب انسان ها را از بعد رفتاری و روانی تحت تأثیر قرار دهند. به دلیل اهمیت این باورها پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوی ارتباطی بین سلامت عمومی، رضایت از زندگی، عاطفه مثبت و منفی و افکار خودکار با باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران به مرحله اجرا در آمده است. روش کار: جامعه آماری پژوهش را کل ساکنان شهر اصفهان تشکیل داده اند و گروه نمونه 400 نفر (200 زن و 200 مرد) بوده اند که به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از مناطق شرق، غرب، جنوب، و شمال شهر اصفهان نمونه گیری شدند. پرسش نامه های مورد استفاده در پژوهش شامل پرسش نامه سلامت عمومی (با 28 سؤال و چهار زیر مقیاس به نام های جسمانی سازی، اضطراب و بی خوابی، نارسایی عملکرد اجتماعی و افسردگی)، پرسش نامه رضایت از زندگی ( با 5 سؤال)، مقیاس عاطفه مثبت و منفی‌ (PANAS با 20 سؤال، هر پرسش نامه 10 سؤال)، پرسش نامه افکار خودکار( با 30 سؤال) و پرسش نامه‌های باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران (هریک با 8 سؤال) بوده اند. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه های پژوهش بررسی و مورد تأیید قرار گرفته‌اند. همچنین پایایی پرسش نامه‌ها به شیوه پایایی درونی و تنصیف (آلفای کرونباخ، ضریب اسپیرمن ـ براون و ضریب گاتمن) نیز بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. داده‌های حاصل از پرسش نامه‌ها با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری ( تحلیل مسیر) و از طریق نرم افزار آماری ـ رایانه‌ای LISREL نسخه 5 /8 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج: شواهد به دست آمده نشان داد که از بین کلیه متغیرهای پژوهش، صرفاً رضایت از زندگی با باورهای دنیای عادلانه برای دیگران (01/0P< و 218/0=β) و با باورهای دنیای عادلانه برای خود (01/0P< و 339/0= β) دارای ضریب مسیر مستقیم معنی دار بوده است. در عین حال در مرتبه بعدی افکار خودکار با رضایت از زندگی (01/0P< و 365/0-=β) دارای ضریب مسیر معنی دار بود. در مراتب بعدی نیز بین متغیرهای باقی مانده و افکار خودکار ضریب مسیر وجود داشت. نتیجه گیری: بررسی های به عمل آمده نشان داد که اثرگذارترین مسیر برای تعدیل باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران، مسیر نارسایی عملکرد اجتماعی، سلامت عمومی، افکار خودکار، رضایت از زندگی به باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران است. "

این پژوهش با هدف مقایسه باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران بر مبنای جنسیت، وضعیت تأهل، تحصیلات، شغل و وضعیت مسکن به مرحله اجرا درآمد. به همین منظور از جامعه آماری شهر اصفهان (شامل کلیه مردان و زنان 17 سال به بالا) تعداد 1176 نفر به صورت نمونه گیری چند مرحله ای از کوچه های قسمت های مختلف شهر برای پاسخگوئی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران از لایپکوس و همکاران (1996) بوده که دارای 16 سؤال می باشد. داده های حاصله با استفاده از آزمون t گروه های مستقل، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی LSD مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از آن بود که مردان و زنان در باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران دارای تفاوت معنی داری با یکدیگر نیستند (05/0> P). همچنین افراد متأهل و مجرد نیز تفاوتی در باورهای دنیای عادلانه برای خود و دیگران با یکدیگر نداشتند (05/0 > P ). گروه های سنی مختلف صرفاً در باورهای دنیای عادلانه برای خود با یکدیگر تفاوت معنی داری را نشان دادند (05/0< P ). نتیجه آزمون تعقیبی LSD نشان داد که در باورهای دنیای عادلانه برای خود گروه سنی 17 تا 21 سال نسبت به گروه سنی 42 سال و بالاتر دارای باورهای دنیای عادلانه بالاتری هستند. در گروه های تحصیلی نیز بین افراد دارای تحصیلات مختلف فقط در باورهای دنیای عادلانه برای خود تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0 < P). نتایج آزمون تعقیبی LSD نشان داد که گروه راهنمائی و فوق دیپلم نسبت به گروه لیسانس دارای باورهای دنیای عادلانه بالاتری هستند. بین گروه های شغلی مختلف نیز در باورهای دنیای عادلانه برای خودتفاوت معنی داری (05/0 < P) بدست آمد. در گروه های شغلی گروه کارمند و فرهنگی از گروه کارگر و راننده دارای باورهای دنیای عادلانه سطح بالاتری بودند و گروه کارگر از آزاد و فنی، دانشجو و محصل، خانه دار، پزشک و دامپزشک دارای باورهای دنیای عادلانه برای خود پائین تری بودند. گروه آزاد و فنی، دانشجو و محصل، خانه دار و پزشک و دامپزشک از گروه راننده دارای باورهای دنیای عادلانه نیرومندتری بودند. بالاخره در گروه های دارای وضعیت مسکن متفاوت نیز فقط در باورهای دنیای عادلانه برای خود تفاوت معنی داری (05/0< P) وجود داشت. آزمون تعقیبی LSD نشان داد که افراد دارای منزل شخصی نسبت به افراد دارای منزل رهن و اجاره دارای باورهای دنیای عادلانه بالاتری بودند.