خانواده های تهرانی

"تحقیق کنونی به عواملی که می توانند موجبات خشونت خانوادگی را در خانواده های تهرانی سبب شوند، می پردازد و این سوالات را که آیا خشونت خانوادگی با عقاید و باورهای نادرست فرهنگی و نیز شاهد خشونت بودن در دوران کودکی ارتباط دارد، مورد مطالعه قرار می دهد. بدین منظور، پرسشنامه های پژوهشگر ساخته میان 50 زوج توزیع گردید که به شکل تصادفی، از میان زوجینی که به علت خشونت خانوادگی در خواست طلاق داشتند و به سه دادگاه و نیز پزشکی قانونی مراجعه کرده، انتخاب شده بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که مردان، عواملی مانند فقدان ارتباط کلامی و بهانه گیری همسرشان در خصوص فرزندان را عمدتا مورد اختلاف می پنداشتند. در حالی که زنان عواملی مانند کنترل بیش ازحد همسر، بهانه گیری همسر در خصوص غذا و فقدان همکاری همسر در رسیدگی به امور منزل را عوامل مورد اختلاف گزارش کردند. علاوه براین، نتایج حاکی از آن بود که ارتباط معناداری میان خشونت خانوادگی و عقاید و باورهای نادرست فرهنگی و نیز شاهد خشونت بودن در دوران کودکی وجود دارد. "

طی سال های اخیر، تغییرات اجتماعی و اقتصادی ایران، بسیاری از خانواده ها را درباره ی فرزندآوری به تأمل واداشته و طرح سؤالاتی در خصوص بچه دار شدن و افزایش تعداد فرزندان در بین خانواده ها، روندی روزافزون  به خود گرفته است. هدف اصلیِ این پژوهش، واکاوی نقش عقلانیت اقتصادی و اجتماعی در کنش فرزندآوری در بین خانواده های تهرانی است. دیگر اهداف پژوهش پاسخ به این سؤالات است که خانواده های تهرانی چه تعریفی از کنش فرزندآوری دارند؟ و بر اساس تفسیر خود از فرزندآوری چه واکنشی نشان می دهند؟ این مطالعه با استفاده از روش تحقیق کیفی با رویکرد نظریه زمینه ای انجام شده است. نمونه گیری در این تحقیق نیز ترکیبی از نمونه گیری های هدفمند، نظری و گلوله برفی، با محوریت نمونه گیری نظری است. بر این اساس، در بین جمعیت مورد مطالعه که متشکل از زنان و مردان 49-15 ساله و متأهل تهرانی بود، در زمستان 1394 با 89 نفر (60 نفر زن و 29 نفر مرد) مصاحبه ی عمیق صورت گرفت. یافته ها نشان داد که احساس ناامنی اقتصادی و اجتماعی و رشد فزاینده هزینه های فرزندان، شرایطی را به وجود آورده که خانواده ها با تعریف فرزندآوری به مثابه تعهدی بلند مدت و مسئولیتی الزام آور، درصدد عقب نشینی از یک تصمیم غیر قابل بازگشت باشند. شرایط مذکور باعث شده که خانواده ها پس از تأمل درباره آینده فرزندان و با تأکید بر کیفیت به جای کمیت، فرزندآوری پایین و بازاندیشانه را به عنوان یک کنش عقلانی برگزینند. پیام سیاستیِ این مطالعه آن است که در راستای تحقق سیاست های جمعیتی، مکانیسم های ثبات اقتصادی و اشتغال پایدار در دستور کار برنامه ریزان و سیاست گذاران قرار گیرد.

بررسی عواملی که منجر به افزایش و یا کاهش امید به آینده در جامعه می شود حائز اهمیت است. مقاله حاضر به بررسی عوامل جمعیتی و اقتصادی -اجتماعی مؤثر بر امید به آینده در شهر تهران می پردازد. حجم نمونه این مطالعه متشکل از 1200 نفر متأهل ساکن شهر تهران (610 نفر زن و 590 نفر مرد) است. داده ها با استفاده از پرسشنامه و روش نمونه گیری چند مرحله ای طبقه بندی با تخصیص متناسب، در نیمه دوم سال 1395 گردآوری شدند. نتایج نشان داد که امید به آینده پاسخگویان با افزایش سن و تعداد فرزندانِ آنها و همچنین با افزایش احساس ناامنی اقتصادی -اجتماعی و احساس ناامنی روانی کاهش می یابد؛ از طرفی، با افزایش اعتماد سازمانی، تعداد سال های تحصیل و اعتماد عمومی پاسخگویان، امید به آینده افزایش می یابد. این نتایج بیان گر آن است که بستر اقتصادی -اجتماعی و روانیِ مناسبی برای تحقق انتظاراتِ پاسخگویان، به ویژه برای افراد تحصیل کرده و دارای فرزند، وجود ندارد؛ لذا امید به آینده آن ها کاهش یافته است. بنابراین، جامعه ای که از امنیت اقتصادی -اجتماعی و امنیت روانی لازم برخوردار نباشد باید در کیفیت و پایداریِ پدیده های جمعیتی آن تردید کرد و برایند کلی این شرایط می تواند منحرف شدن رفتارهای جمعیتی از حالت متعادل و به دنبال آن پروبلماتیک شدن سطح کمی و کیفیِ متابولیسم جمعیتی باشد.

پژوهش حاضر تحت عنوان تأثیر استفاده از فضای مجازی بر روابط عاطفی زوجین در بین خانواده های تهرانی که از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده می کنند، در نیمه نخست سال 1397، انجام گرفته است. چارچوب نظری تحقیق ملهم از نظریات رابطه ناب و عشق سیال به تبیین مسئله پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه است. 384 نفر از کاربران شبکه مجازی تلگرام به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه به صورت آنلاین در اختیار آنها قرار گرفته است. نتایج نشان داد که میزان استفاده از فضای مجازی نقشی در روابط عاطفی زوجین ندارد. اما با ابعاد میزان توافق رابطه معکوس و با صادق بودن رابطه مثبت دارد. تنوع در موضوع های دنبال شده در شبکه های اجتماعی مجازی سبب تقویت روابط عاطفی زوجین می گردد و بر ابعاد صمیمیت، میزان توافق و پایبندی به تعهدات نقش مثبت و بر بُعد علاقه و محبت نقش منفی دارد، اما این اثرگذاری در سطح ضعیفی می باشد. نتایج استفاده از انواع شبکه های اجتماعی مجازی و موضوعاتی که در این گروه ها دنبال می شود می تواند سبب شکل گیری نوعی از آگاهی در افراد گردد که سبب تقویت روابط عاطفی زوجین گردد.