رمضان البوطی

اگر رویکردهای اصلی به حوزه دین و عمل اجتماعی را به دو دسته اصلی عرفی گرا و شریعت گرا تقسیم نماییم، آن گاه می توان رمضان البوطی را از جمله اندیشمندان بنام اهل سنت در حوزه شریعت گرایی و نقد عرفی گرایی معرفی کرد. در مقاله حاضر نویسنده با رجوع به منابع و متون منتشر شده به قلم بوطی، به بیان بنیادهای نظری و عملی اندیشه وی ـ که بر دینی کردن حیات اجتماعی انسان استوار است ـ پرداخته است. در این باره از اصولی چون عدالت خواهی، نفی سکولاریسم، نوگرایی دینی و بازگشت به اسلام اصیل به عنوان ارکان نظری؛ و از محافظه کاری، داشتن نگرش معطوف به قدرت، اصلاح طلبی و مصلحت گرایی به عنوان اصول سیاست عملی رمضان البوطی سخن گفته شده است.

 نظریه خلافت اسلامی ریشه در سده نخست اسلام دارد و به دلیل اهمیت آن در اندیشه سیاسی اهل سنّت، بارها مورد بررسی دانشمندان مسلمان قرارگرفته و آثار فراوانی نیز در این زمینه تولید شده است. این نظریه بین عالمان اهل سنّت، موافقان و مخالفانی دارد که دسته نخست بر وجوب آن، استدلال عقلی و نقلی ارائه کرده اند و مخالفان، از اساس وجوب آن را رد می کنند و عده ای نیز از اسلام منهای سیاست سخن می گویند. در این میان «رمضان البوطی» از بزرگان اشاعره معاصر، ضرورت اقامه خلافت در جوامع معاصر اسلامی را مطرح کرد. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی تلاش شده که دیدگاه او درباره خلافت بررسی شود. به باور او حکومت اسلامی از شعایر مهم دینی است که باید در جوامع اسلامی استقرار یابد؛ زیرا اجرای بسیاری از احکام فقهی اسلام، مستلزم برپایی خلافت اسلامی است. با توجه به اوضاع حاکم بر جهان اهل سنّت که با روش حکومتی غربی، برخی به صورت سلطنتی اداره می شوند و برخی تحت تأثیر اندیشه های افراطی قرار دارند، به نظر می رسد نظریه خلافت البوطی مناسب ترین نظام سیاسی برای جامعه اهل سنّت است؛ لذا پژوهش و تبیین این موضوع هم ضرورت می یابد.