سیستم مدیریت زیست محیطی

از جمله دغدغه های اساسی سازمانهای امروزی بهبود عملکرد مالی از طریق رعایت تواًمان مسائل زیست محیطی است. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین سیستم های مدیریت زیست محیطی و عملکرد مالی با تاکید بر عوامل بازار (هزینه های جایگزینی، شدت رقابت) و با لحاظ نمودن تاثیر تعاملی عوامل مذکور است. جامعه آماری این پژوهش واحدهای تولیدی شهر سمنان و دوره زمانی آن پاییز سال 1395 است. این مطالعه از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون سلسله مراتبی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین سیستم مدیریت زیست محیطی و عملکرد مالی رابطه مثبت و معنی دار وجود داشته و هزینه جایگزینی عرضه کننده تاثیر منفی و معنادار و شدت رقابت تاثیر مثبت و معناداری بر رابطه بین سیستم های مدیریت زیست محیطی و عملکرد مالی دارد. همچنین هزینه جایگزینی و شدت رقابت بطور توامان تاثیر مثبت و معناداری بر رابطه بین سیستم مدیریت زیست محیطی و عملکرد مالی دارد. درنهایت، این پژوهش تاکید ویژه ای بر نقش عوامل بازار در تاثیرگذاری اثرات عملکردی سیستمهای مدیریت زیست محیطی دارد.

دنیای مدرن امروز موجب افزایش آلودگی ها و مشکلات زیست محیطی و درنتیجه افزایش نگرانی دولت ها و سازمان ها درمورد محیط زیست شده است. یکی از گام های بزرگ برای بهبود محیط زیست، استقرار استاندارد مدیریت زیست محیطی (ایزو 14001) در سازمان ها است. شواهد نشان می دهد که هرچند بیشتر سازمان ها این استاندارد را دارند، موفقیت در پیاده سازی قوانین و ضوابط ایزو 14001 متفاوت است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان ها در پیاده سازی استاندارد مدیریت زیست محیطی در صنعت کاشی و سرامیک استان یزد انجام شد. در این پژوهش، از طریق مرور جامع پیشینه پژوهش، 12 عامل اثرگذار بر موفقیت سازمان ها در پیاده سازی ایزو 14001 استخراج و در سه گروه کارکردهای مدیریتی، فرهنگ سازمانی و منابع طبقه بندی شدند. سپس دقت دو روش مدل سازی معادله ساختاری و سیستم استنتاج عصبی- فازی تطبیقی در پیش بینی موفقیت سازمان ها در پیاده سازی ایزو 14001 با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد روش مدل سازی معادله ساختاری در این زمینه عملکرد بهتری دارد. نتایج نهایی تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که کارکردهای مدیریتی، فرهنگ سازمانی و منابع به ترتیب با ضرایب 50/0، 25/0 و 22/0 بر موفقیت در پیاده سازی سیستم مدیریت زیست محیطی تأثیر معنادار دارند. درپایان، برپایه ضرایب تأثیر هر گروه از عوامل و نتایج دیگر این مرحله، هریک از 12 عامل اثرگذار اهمیت سنجی و اولویت بندی شدند.