راهبردهای مدیریت دانش

دانش یکی از کلیدی ترین منابع هر سازمان است که باید همانند سایر منابع به صورت اثربخش مدیریت شود. علاوه بر دلایل درون سازمانی، بسیاری از شرکت ها برای واکنش به محیط رقابتی کسب وکار بر نقش پراهمیت مدیریت دانش تأکید داشته و بهره گیری از آن را اهرمی برای مقابله با فشار بازار می دانند. با وجود آنکه امروزه تحقیقات فراوانی در این زمینه انجام گرفته، مدیران و تصمیم گیران سازمان ها همچنان در انتخاب مسیر و راهبرد مناسب مدیریت دانش به عنوان گام اولیه و پایه ایِ این حوزه دچار مشکل هستند. لذا، این تحقیق با هدف انتخاب راهبرد مناسب مدیریت دانش برای شرکت های پروژه محور انجام گرفته است. پیشنهاد این پژوهش توجه به عوامل اصلی موفقیت مدیریت دانش، در عین توجه به ویژگی های خاص هر پروژه و به دست آوردن روابط متقابل آن ها با روش دیمتل فازی است. بدین منظور، 6 عامل اصلی موفقیت مدیریت دانش با توجه به مطالعات پیشین و 10 ویژگی مهم پروژه پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی به عنوان عوامل فرعی شناسایی گردیده است. پروژه مذکور مربوط به یکی از شرکت های بزرگ صنعت پخش ایران می باشد. عوامل انتخاب شده به عنوان معیارهای ارزیابی برای سه راهبرد انسان محور، سیستم محور و پویا در نظر گرفته شده اند. در نهایت، با استفاده از تکنیک دیمتل فازی اهمیت و میزان تأثیر هر راهبرد با توجه به معیارها مشخص گردیده است.

مدارس بطور سنتی سازمان های دانش محور محسوب می شوند، اما هنوز در بسیاری از آنها فرایند های مدیریت دانش به طور رسمی طراحی و پیاده سازی نشده است. بنابراین سوالی که می تواند مطرح شود اینست که وجود راهبردها تا چه میزان فرایندهای مدیریت دانش در بهبود کیفیت خدمات آموزشی را تقویت می کند. لذا تحقیق حاضر به دنبال بررسی نقش راهبردهای مدیریت دانش در بهبود کیفیت خدمات آموزشی بود. جامعه آماری این تحقیق شامل 1970 نفراز معلمان مدارس متوسطه دوم شهر بجنورد بود. که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 300 معلم به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه های تحقیق از طریق پرسشنامه استاندارد اخوان و صالح اولیاء (1393)و تریوینقدم و همکاران(2016) جمع آوری گردید. روایی این پرسشنامه ها بصورت صوری و تحلیل عاملی تاییدی مورد سنجش قرار گرفت و برای سنجش پایایی آن از آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. بمنظور تحلیل داده ها، تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS24 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که راهبردهای مدیریت دانش موجب بهبود کیفیت خدمات آموزشی می شوند. راهبردهای مدیریت دانش انسان محور موجب بهبود کیفیت خدمات آموزشی می شوند. و همچنین راهبردهای مدیریت دانش سیستم محور موجب بهبود کیفیت خدمات آموزشی می شوند.

پیشرفت و ارتقاء در زمینه داشتن نیروی کار متخصص و فناوری های پیشرفته در پیشبرد مأموریت و ارتقاء سطح توان رزمی و بهبود عملکرد آن ها نیازمند بهره گیری از مدیریت دانش و وجود سامانه ای است که در آن دانش سازمانی بتواند به راحتی خلق، کسب و ذخیره سازی شود و در جریان فعالیت های مختلف سازمان های نظامی مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس ارتش جمهوری اسلامی نیز برای پیشبرد اهداف خود در خصوص مدیریت دانش، نیازمند الگویی جامع، کامل، کاربردی و متناسب با اهداف راهبردی خود است که در این پژوهش در نظر است بر مبنای چشم انداز و مأموریت خود این مهم تحقق یابد. بنابراین مقاله حاضر به دنبال تبیین عوامل محیطی مؤثر بر تدوین راهبردهای مدیریت دانش سازمان های نظامی است. این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش انجام آن بر مبنای روش توصیفی- پیمایشی با رویکرد تحلیل آمیخته داده ها انطباق دارد. برای این منظور، با بررسی ادبیات و پیشینه مرتبط با این حوزه، به بررسی تدوین چشم انداز و مأموریت مدیریت دانش، تدوین عوامل محیط داخلی و خارجی مؤثر بر تدوین راهبرد مدیریت دانش و اولویت بندی آن ها در سازمان های نظامی از طریق تحلیل سوات ((SWOT، تحلیل رجحان ترتیبی با تشابه به پاسخ ایده آل تاپسیس (TOPSIS) و با استفاده از نرم افزار SPSS پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که وضعیت فعلی مدیریت دانش در سازمان های نظامی در حالت تهاجمی بوده که بر اساس آن راهبردهای مدیریت دانش در سازمان های نظامی تدوین و اولویت بندی شدند.