ملاکهای ارزشیابی

هدف از این تحقیق ارزشیابی تارنما‌های مجله‌های الکترونیکی پیوسته کودک و نوجوان در ایران است. این تحقیق می‌کوشد تا با بررسی نقاط قوت و ضعف این تارنما‌ها، به وضعیت موجود در این زمینه پی برده و با مقایسه آنها، الگویی را برای استفاده بهینه و طراحی کاربردی‌تر به کاربران ارائه دهد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، روش سندی (کتابخانه‌ای) و روش ارزیابانه با بهره‌گیری از آمارهای توصیفی و استنباطی است. ابزار گردآوری داده‌ها، فرم سنجش است که براساس پنج مؤلفه (فاکتور) محتوا، ساختار (از لحاظ طراحی بصری)، ساختار (از لحاظ فنی)، حق‌مؤلف و شاخص‌های کارکردی تنظیم شده است که هر کدام به شصت و دو شاخص و نیز زیرشاخص تقسیم می‌شوند. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌فزار « SPSS» انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چهارده تارنمای موجود مجله‌های کودک و نوجوان کارآیی لازم را ندارد، چون در وضعیت نامناسب یا کاملا ًنامناسب قرار دارند. در پایان، یافته‌ها حاکی از آن است که طراحان تارنما‌های مجله‌های کودک و نوجوان، توجه لازم به اصول طراحی براساس پنج مؤلفه فوق نداشته‌اند.

علم شیمی علاوه بر برخورداری از نقش مؤثر در کلیه شؤون زندگی انسانی، در رشد اقتصادی و سیاسی کشور متکی به منابع طبیعی ایران جایگاه ارزنده ای دارد. از این رو ارزشیابی وضعیت جاری برنامه درسی شیمی به منظور بررسی میزان شایستگی و ارزش آن در تامین نیازهای فردی و اجتماعی کاملاً ضروری است. نتایج مرور منابع در دسترس نشان دهنده تمرکز بیشتر پژوهش های ارزشیابی موجود بر تعیین میزان توفیق برنامه ها بوده تا تعیین ارزش آنها و این وضعیت در ایران به خصوص در ارتباط با درس شیمی کاملاً محسوس است. در راستای پر کردن این خلا به ویژه ضرورت دستیابی به الگوهای ارزشیابی مبتنی بر شرایط فرهنگی و فلسفی بومی، هدف این تحقیق تدوین الگوی ارزشیابی برنامه درسی شیمی مناسب برای دوره متوسطه ایران است. روش پژوهش تفسیری یا به عبارتی بررسی و تحلیل نظری است. در این رابطه از طریق مطالعات تطبیقی ـ با توجه به ماهیت برنامه درسی شیمی و نیز مبانی فلسفی، اعتقادی و خط مشی های آموزش و پرورش ایران ـ وضعیت مطلوب عناصر سازنده برنامه یعنی ملاک ها استنباط شد و اساس طراحی الگوی ملاک محور قرار گرفت. این الگو از نظر شفافیت مفهومی، انطباق با واقعیت، جذابیت ساختاری و از جنبه اقناعی مورد ارزیابی، اصلاح و سرانجام تایید 10 نفر از متخصصان برنامه ریزی درسی قرار گرفته است.

 توانایی حرفه ای را می توان ارتباط پیچیده ای میان سه مقوله دانش، مهارت و نگرش به حساب آورد. بدین منظور، یک برنامه آموزش مهندسی باید بتواند دانش آموختگانی تربیت کند که ضمن داشتن دانش کافی از مبانی علوم و مهندسی، مهارت و توانایی در ارتباطات، کارگروهی و خود آموزی و نیز نگرش درستی به محتوای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مهندسی و آموزش مداوم داشته باشند. هر برنامه آموزش مهندسی باید علاوه بر اهداف تعریف شده، نظامی برای ارزیابی دستاوردها؛ یعنی میزان دستیابی به این هدفها داشته باشد تا بتواند میزان آمادگی دانش آموختگان خود را برای مواجهه با واقعیتهای دنیای کار ارزیابی کند. در کشور ما، با وجود افزایش بی سابقه تعداد مراکز آموزشی و تنوع برنامههای درسی در طی دو دهه گذشته، توجه مشابهی به ارزیابی مستقل برنامه های آموزشی و محصولات آنها؛ یعنی دانش آموختگان صورت نگرفته است. به دنبال تأسیس انجمن آموزش مهندسی ایران در سال 1388، برقراری سازکاری برای ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی در دستورکار قرار گرفت. در همین خصوص، سازمان ارزشیابی آموزش مهندسی ایران، شکل گرفت. فرایند ارزشیابی مورد نظر این سازمان متشکل از دو مرحله ارزیابی درونی و بیرونی است. ارزیابی درونی توسط خود مؤسسه آموزشی و با در نظرگرفتن ملاکهای از پیش تعیین شده صورت می گیرد. ارزیابی بیرونی را نیز سازمان ارزشیابی انجام می دهد و با توجه به گزارش ارزیابی درونی، میزان دستیابی به دستاوردهای آموزش مهندسی و بهبود کیفیت برنامه را می سنجد. در مقاله حاضر سازکاری برای اجرای فرایند ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی ایران، شامل ارزیابیهای درونی و بیرونی، عرضه می شود

به دنبال تأسیس انجمن آموزش مهندسی ایران ایجاد سازکاری برای ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی در دستور کار قرارگرفت. این بررسیها به تأسیس سازمانی مستقل برای ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی کشور منجر شد. وظیفه اصلی این سازمان اعتبار سنجی کارایی برنامه های آموزش مهندسی کشور است. میزان کارایی یک برنامه آموزشی با تواناییها و دستاوردهای کسب شده دانش آموختگان آن سنجیده می شود. پیش نیاز هر فرایند ارزشیابی، ارزیابی درونی برنامه توسط خود مؤسسه آموزشی است. ارزیابی درونی با تعریف هدفهای برنامه و درسها، برحسب دستاوردهای یادگیری دانشجویان، آغاز می شود. سپس، روشهای ارزیابی انتخاب و با استفاده از آنها داده های مناسب گردآوری می شود. مرحله نهایی این فرایند تبدیل داده های گردآوری شده به اطلاعاتی است که اعمال آنها به بهبود برنامه منجر شود. ارزیابی درونی حالتی چرخه ای و مداوم دارد و بازخوردهایی که از هر مرحله گرفته می شود، بر اقدامات بعدی تأثیر می گذارد. حاصل ارزیابی درونی پرسشنامه تکمیل شده ای است که همراه با مستندات لازم برای مؤسسه ارزشیابی ارسال می شود. ارزیابی درونی زمانی قابل بررسی توسط مؤسسه ارزشیابی است که به گونه ای استاندارد انجام شده باشد. هدف این مقاله پیشنهاد رویه ای اجرایی برای ارزیابی درونی برنامه های آموزش مهندسی کشور است. این الگو، با توجه به برایند آنچه در سطح جهان به ویژه در آمریکای شمالی رایج است، تدوین شده است که پس از تصویب به عنوان رویه مورد تأیید سازمان ارزشیابی آموزش مهندسی ایران به کار گرفته خواهد شد.