صنعتی شدن روستاها

از صنعتی شدن می توان به عنوان یک استراتژی در توسعه مناطق روستایی به ویژه ارتقاء شاخص های اقتصادی بهره گرفت. روستاها اگرچه توانایی پذیرش فعالیت های صنعتی بزرگ مقیاس را ندارند اما با توجه به قابلیت ها و توان مندی های درونی قادر هستند تا صنایع کوچک و حتی متوسط مقیاس را از نظر عوامل تولید پشتیبانی نموده و در خود جای دهند.استان گیلان اگرچه همواره به عنوان یک قلمرو جغرافیایی در راستای کارکرد کشاورزی وگردشگری مورد توجه بوده لیکن درشرایط جغرافیایی متنوع آن امکان احیاء و گسترش فعالیت های صنعتی نیز وجوددارد.شهرستان رودبار و ناحیه مطالعاتی(بخش خورگام) یکی از همین قلمروهاست که این تحقیق سعی نموده تا ضمن بررسی توانمندی های آن از بعد صنعتی راه های بهبود و توسعه این فعالیت را با اتکا به منابع درونی ناحیه ارائه دهد.نتیجه مطالعات نشان می دهدکه اگرچه ناحیه مورد نظر به دلیل انزوای جغرافیایی و ارتباطی کارکرد صنعتی ضعیفی دارد ولی با توجه به زیرساخت های موجود افزایش توان صنعتی آن در راستای بهره گیری از فواید و اثرات مثبت این استراتژی وجود دارد.ضمن اینکه سرمایه گذاری های جدید در زمینه صنایع روستایی تا حدودی بر همین نکته تاکید می نماید.

تاکید بر صنایع روستایی، صنایع کوچک، شهرک های کوچک صنعتی و تمرکز زدایی از فعالیت های صنعتی در کشور ما در دولت نهم از 455 به 788 و در دولت یازدهم به 929 شهرک صنعتی رسید. شهرک صنعتی سپهر در زمین های غیر قابل کشت و نامساعد برای کشاورزی منطقه احداث شده و نه تنها باعث از بین نرفتن کشاورزی منطقه شده، بلکه تولیدات کشاورزی منطقه حکم مواد اولیه بعضی از شرکت های صنعتی محسوب شده ، همچنین باعث جذب افرادی که به علت رونق نداشتن کشاورزی در فصل زمستان بیکار می باشند شده است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی – تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای، مصاحبه، و میدانی از طریق پرسشنامه در قالب طیف لیکرت طراحی و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار Spss و آزمون ناپارامتری و یلکاکسون صورت گرفته است و جامعه آماری نیز مبتنی بر 8081 خانوار روستایی ساکن با جمعیت 29164 نفر در اطراف شهرک صنعتی سپهر با تعداد 5000 نفر کارگر شاغل در 140 واحد فعال در شهرک صنعتی سپهر می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد استقرار شهرک صنعتی از نظر اقتصادی، اثرات بسزایی در توسعه نواحی روستایی همجوار خود داشته، بطوریکه در شاخص های منتخب شامل خوراک، پوشاک، کیفیت و مالکیت مسکن، رضایت و ثبات و امنیت و تنوع شغلی، افزایش درآمد، عدم مهاجرت، انگیزه ماندگاری، بهبود تغذیه و کیفیت زندگی بهبود قابل توجه حاصل شده است .

امروزه، راهبرد صنعتی کردن روستاها در مباحث توسعه روستایی، مورد تاکید بسیاری از برنامه ریزان حوزه کشاورزی است. در همین رابطه، راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی می تواند موجب بهبود شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی در مناطق روستایی و متعاقبا بهبود کیفیت زندگی روستاییان شود. با علم به این مساله، پژوهشی با هدف بررسی نقش صنایع تبدیلی کشاورزی در کیفیت زندگی کشاورزان با استفاده از روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کشاورزان ساکن در مناطق روستایی شهر جنت مکان از بخش مرکزی شهرستان گتوند بودند که بر اساس نمونه گیری طبقه ای تصادفی، نمونه ای به حجم 205 نفر از بین آنها انتخاب گردید. طبقات مورد بررسی شامل دو دسته از کشاورزان شامل افرادی بود که محصول خود را برای فروش به کارخانه صنایع غذایی مجید می فروختند و افرادی که محصولات خود را برای فروش به بازار آزاد می دادند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه بود که روایی صوری آن توسط تعدادی از اعضای هیآت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی تایید شد و برای سنجش پایایی آن، از ضریب آلفای کرونباخ (87/0-72/0 =α) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و STATA انجام گرفت. همچنین برای وزن دهی زیر مؤلفه ها و متغیر های کیفیت زندگی از روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) استفاده گردید. یافته های بدست آمده نشان داد که تفاوت معنی داری بین میانگین ابعاد اقتصادی و اجتماعی کیفیت زندگی در بین کشاورزانی که محصول خود را به کارخانه می دهند و آنهایی که محصول خود را به بازار می فروشند، وجود دارد. همچنین، کشاورزانی که محصول خود را به کارخانه می دهند، میزان رضایت شغلی، احساس ارزشمندی، بهزیستی ذهنی، امکانات رفاهی، درآمد و پس انداز بالاتری داشتند.