بخش خورگام

کارکرد اقتصادی یکی از مهم‎ترین کارکردهای جوامع روستائی است که نقشی اساسی در مکان‎گزینی و پایداری سکونتگاه‎ها، تولید اقتصادی، معیشت، درآمدزائی و ایجاد فرصت‏های شغلی دارد. این کارکرد علیرغم نقش گستردة بخش کشاورزی، صرفاً در این بخش خلاصه نشده و بنظر می‎رسد که حرکت این جوامع به سمت تنوّع سازی زمینه‏های اشتغال، معیشت و درآمد اجتناب ناپذیر باشد. در این رابطه هر ناحیة روستائی به تناسب شرایط جغرافیایی و قابلیّت‎های درونی خویش، قادر به پیمودن این راه و تحقّق اهداف کمّی و کیفی اقتصاد خویش است. این مقاله چکیده‎ای از یک کار تحقیقی و بر مبنای امکان سنجی تحوّل در کارکرد اقتصادی روستاها و به‎صورت موردی در یکی از نواحی روستایی شهرستان رودبار (بخش خورگام) تهیّه شده است.

از صنعتی شدن می توان به عنوان یک استراتژی در توسعه مناطق روستایی به ویژه ارتقاء شاخص های اقتصادی بهره گرفت. روستاها اگرچه توانایی پذیرش فعالیت های صنعتی بزرگ مقیاس را ندارند اما با توجه به قابلیت ها و توان مندی های درونی قادر هستند تا صنایع کوچک و حتی متوسط مقیاس را از نظر عوامل تولید پشتیبانی نموده و در خود جای دهند.استان گیلان اگرچه همواره به عنوان یک قلمرو جغرافیایی در راستای کارکرد کشاورزی وگردشگری مورد توجه بوده لیکن درشرایط جغرافیایی متنوع آن امکان احیاء و گسترش فعالیت های صنعتی نیز وجوددارد.شهرستان رودبار و ناحیه مطالعاتی(بخش خورگام) یکی از همین قلمروهاست که این تحقیق سعی نموده تا ضمن بررسی توانمندی های آن از بعد صنعتی راه های بهبود و توسعه این فعالیت را با اتکا به منابع درونی ناحیه ارائه دهد.نتیجه مطالعات نشان می دهدکه اگرچه ناحیه مورد نظر به دلیل انزوای جغرافیایی و ارتباطی کارکرد صنعتی ضعیفی دارد ولی با توجه به زیرساخت های موجود افزایش توان صنعتی آن در راستای بهره گیری از فواید و اثرات مثبت این استراتژی وجود دارد.ضمن اینکه سرمایه گذاری های جدید در زمینه صنایع روستایی تا حدودی بر همین نکته تاکید می نماید.

نقطه آغاز اقتصاد در روستاها را باید شکل گیری فعالیت کشاورزی دانست و در واقع این فعالیت بیشترین نقش را در بافت اقتصادی آنها داشته و دارد. اگرچه جوامع روستایی صرفاً به این نوع فعالیت نمی پردازند لیکن نقش کشاورزی در استقرار انسان، نظام تولید اقتصادی، الگوی تغذیه و بسیاری از جنبه های متعارف انسان ساکن در روستا غیرقابل انکار  است.در این تحقیق که به اهمیت کشاورزی در نظام اقتصادی و معیشت جوامع روستایی می پردازد،یکی از محدوده ای شهرستان رودبار(استان گیلان)مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است.در روند تحقیق از شیوه های رایج جمع آوری و پردازش اطلاعات استفاده شده و نقش کشاورزی در نظام درآمدو معیشت روستاهای ناحیه مورد ارزیابی قرار گرفته و راهکارهای لازم برای رفع مشکلات موجود نیز ارائه گردیده است. نتایج این تحقیق نشانگر آنست که بین شاخصهای جمعیتی روستاهای ناحیه و ارزش اقتصادی تولیدات کشاورزی ارتباط تنگاتنگی وجود داشته,ضمن اینکه با بهره برداری از منابع بالقوه و راکد ناحیه میتوان انتظار داشت که کشاورزی در کارکرد اقتصادی ناحیه ایفاگر نقشی بمراتب بیشتر از وضعیت فعلی باشد.  

امروزه گردشگری به عنوان یک صنعت بزرگ و یکی از ارکان توسعه پایدار شناخته شده است. این صنعت دارای اشکال متنوعی است که گردشگری روستایی یکی از آنهاست. این نوع از گردشگری باعث پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیطی در روستاها شده و باعث جلب مشارکت جوامع محلی در زمینه های فوق می گردد. بخش خورگام با مساحت 296 کیلومتر مربع در شهرستان رودبار استان گیلان واقع شده است. این بخش دارای دو دهستان،  35 روستای دارای سکنه و 8 روستای خالی از سکنه و 8336 نفر جمعیت در مناطق روستایی و یک نقطه شهری بنام بره سر است. روش تحقیق در این مقاله، از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و داده های تحقیق از طریق مطالعات میدانی و بررسی منابع موجود استخراج و با استفاده از روش های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که توجه به گردشگری روستایی و طبیعی در کنار هم می تواند توسعه مراکز اقتصادی کوچک و احیای منابع کم بازده و تبدیل آن به منابع درآمدی شده و باعث پایداری اقتصادی روستاهای محدوده مورد مطالعه گردد. گردشگری روستایی در بعد اجتماعی نیز با ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت و همچنین شناساندن مراسم و آداب و رسوم محلی به سایر جوامع باعث توسعه پایدار می گردد و در نهایت ساکنین روستاها با حفظ و احیای منابع طبیعی و زیست محیطی در جاذبه های طبیعی گردشگری اطراف روستای خود، باعث پایداری محیطی به منظور جلب طبیعت گردان می شوند. بر اساس مطالعات صورت گرفته مشخص گردید که 2/88 درصد جاذبه های گردشگری بخش خورگام در روستاهای آن واقع است. بررسی ها نشان داد سرمایه گذاری در صنعت گردشگری، از عوامل موثر در موفقیت توسعه اقتصادی در این محدوده می باشد. لذا در تحقیق حاضر ضمن بررسی موارد فوق به معرفی جاذبه های روستایی بخش خورگام نیز مبادرت گردیده است.بر اساس نتایج این مطالعه مشخص گردید که توسعه گردشگری روستایی در بخش خورگام با توجه به شرایط آب و هوایی، توپوگرافی، فرهنگی و تاریخی نه تنها اقتصادی بوده و موجب بهبود وضعیت اقتصادی منطقه می شود بلکه هم افزایی معنی داری در افزایش بازده بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رضایتمندی روستاییان در جابجایی های فضایی، مکانی روستاها در طی سال های 1385- 1369 به انجام رسیده است. این تحقیق از نوع پیمایشی است که به روش توصیفی - تحلیلی و همبستگی در روستای چهارمحل از توابع بخش خورگام شهرستان رودبار استان گیلان به عمل آمده است. برای انجام این تحقیق از دو روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه سرپرستان 720 خانوار روستای چهارمحل می باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 251 نفر تعیین شد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری، متغیرهای متعددی و بصورت متقاطع و دو به دو  مورد آزمون قرار گرفتند که برای محاسبه رابطه بین متغیرها از آزمون کای اسکوئر و  برای بررسی شدت رابطه بین آن ها ازآزمون Cramers v (به دلیل غیر پارامتری بودن) استفاده شده است. نتایج حاصل از مقادیر بدست آمده درسطح معناداری با مقدار sig = 0/000  و وجود شدت رابطه با میزان Cramer's v=0/000 در اغلب آزمون های بعمل آمده رضایت اهالی روستای چهارمحل ازجابجایی فضایی و مکانی و ادغام صورت گرفته، حاصل اقدامات مختلفی از جمله شکل گیری ساختار اقتصادی و شغلی در منطقه، برخورداری از امکانات و خدمات زیربنایی، ساخت مساکن با مصالح بهتر، اجرای طرح هادی، افزایش درآمد روستاییان و جلب مشارکت روستاییان بوده است.