مبادله رهبر

این مقاله به بررسی روابط میان فرهنگ سازمانی و سبک رهبری در سازمان میپردازد. فرهنگ سازمانی از عوامل مهم تأثیرگذار بر عملکرد سازمان و رهبری نیز از اجزای کلیدی در موفقیت سازمان به شمار میرود. بنابراین شناخت نسبت به چگونگی روابط بین این دو عامل تأثیرگذار بر عملکرد سازمان، مهم و اهمیت دارد. در این پژوهش سه فرهنگ سازمانی گروهی، توسعه ای و سلسله مراتبی و دو سبک رهبری تحول آفرین و مبادله رهبر- پیرو مورد بررسی قرار گرفته اند. روش پژوهش مورد استفاده پیمایشی- همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فرهنگ گروهی بر مبادله رهبر - پیرو و فرهنگ توسعه ای بر هر دو سبک رهبری تحول آفرین و مبادله رهبر - پیرو اثر مثبت و معناداری دارند اما فرهنگ سلسله مراتبی اثر منفی بر هردو سبک رهبری از خود بر جای میگذارد. در پایان نیز بر اساس هدف مطالعه مدل مفهومی ارایه و در راستای آن پیشنهادهای کاربردی و پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ارایه شده است.

هدف: مطالعه حاضر با هدف پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش مبنی بر اینکه رهبری استبدادی چه تأثیری بر خلاقیت کارکنان با توجه به نقش مبادله رهبر و فاصله قدرت دارد، انجام شد. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نظر هدف جزو پژوهش های کاربردی، از نظر نوع، کمّی و از نظر روش، توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارکنان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور به تعداد 460 نفر است که تعداد 210 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد که مبادله رهبر- پیرو، رابطه رهبری استبدادی و خلاقیت را با ضریب مسیر 415/0 و مقدار معناداری 43/5، میانجی گری می کند. فاصله قدرت با ضریب مسیر 241/0 و مقدار معناداری 041/2، رابطه رهبری استبدادی و مبادله رهبر- پیرو را تعدیل می کند؛ همچنین رهبری استبدادی با ضریب مسیر 595/0- و مقدار معناداری 731/5- بر خلاقیت کارکنان، با ضریب مسیر 887/0- و مقدار معناداری 238/17- بر خلاقیت مبادله رهبری کارکنان و با ضریب مسیر 919/0 و مقدار معناداری 218/6 بر خلاقیت کارکنان تأثیر دارد. محدودیت ها و پیامدها: به دلیل تعدد متغیرهای پژوهش و پیچیدگی های خاص پژوهش، برای پژوهش های آینده باید سایر مؤلفه های متغیرها به طور دقیق بررسی شوند تا دیگر روابط متغیرها هر چه شفاف تر و جامع تر شناخته شود. درنهایت با اتخاذ رهبری مناسب خلاقیت کارکنان را افزایش داد. پیامدهای عملی: با اتخاذ سبک رهبری مناسب در یک سازمان با اعمال مبادله رهبر و فاصله قدرت، میزان خلاقیت کارکنان را افزایش داد. ابتکار یا ارزش مقاله : در این پژوهش تأثیر رهبری استبدادی بر خلاقیت کارکنان با توجه به نقش مبادله رهبر و فاصله قدرت بررسی می شود؛ همچنین چهار متغیر (رهبری استبدادی، خلاقیت کارکنان، مبادله رهبر و فاصله قدرت) به صورت یک جا در مدیران و کارکنان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای نخستین بار در نظر گرفته است.