عوامل موفقیت و شکست

بازمهندسی فرآیندهای کسب وکار از جمله مفاهیمی است که با در نظر گرفتن دیدگاه فرآیندی به سازمان ها موفقیت های بزرگی را نوید می دهد. از آن جایی که این مفهوم ترکیبی از چندین دیسیپلین است، موفقیت در آن نیازمند در نظر گرفتن فاکتورهای متفاوتی است. بنابراین مطالعه های متنوعی در خصوص شناسایی فاکتورهای موفقیت و شکست پروژه های بازمهندسی انجام شده است. شرایط خاصی که درسازمان های ایرانی حاکم است، این نیاز را فراهم می سازد تا ضمن به کارگیری چارچوبی همه جانبه، چگونگی تاثیر این فاکتورها در سازمان های ایرانی مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله وضعیت فاکتورهای موفقیت در اجرای پروژه های بازمهندسی در ایران به واسطه ی مطالعه ی موردی چندین سازمان مختلف که درگیر این چنین پروژه هایی بوده اند بررسی شده است و نتایج با استفاده از روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. درنهایت نکات قابل توجه که در شرایط خاص سازمان های ایرانی به وقوع می پیوندد، مورد بحث قرار می گیرد. یافته های این پژوهش علاوه براین که می تواند در متناسب سازی چارچوب همه جانبه مؤثر واقع شود، می تواند در برنامه ریزی پروژه های بهبود و همچنین کنترل پیشرفت پیاده سازی کمک شایانی نماید.

ابرپروژه به معنای پروژه هایی با دامنه تلاش های گسترده جهت دستیابی به هدف های راهبردی در چهارچوب های کلان زمانی، مالی و کیفی است. ابرپروژه دارای پیامدهای تام، فراگیر و ماندگار است. به این دلیل شناسایی عوامل مرتبط با موفقیت و شکست ابرپروژه حائز اهمیت است. هدف این پژوهش شناسایی یک طرحواره نظری از عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها با استفاده از رویکرد فراترکیب است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، دارای رویکرد روش شناختی کیفی و رویکرد راهبردی فرامطالعه است. جامعه آماری شامل پژوهش های حوزه مدیریت ابرپروژه، روش نمونه گیری قضاوتی و حجم نمونه برابر 23 است. روش تحلیل داده ها شامل گام های تلخیص و کدگذاری داده ها، تحلیل در سطح موردی، ترکیب در سطح میان موردی و نظریه سازی با فرترکیب است. طرحواره نظری عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه دارای 139 مفهوم، 21 زیرمقوله و 6 مقوله است. این مقوله ها شامل سطح محلی، سطح ملی، سطح حاکمیتی، سطح بین الملل، سرمایه در دسترس و فرآیند مدیریت ابرپروژه است. در این طرحواره مقوله های سطح محلی، سطح ملی و سطح حاکمیتی دارای تأثیر متقابل بر یکدیگر است. این مقوله ها همچنین بر مقوله سرمایه در دسترس تأثیرگذار است. مقوله سرمایه در دسترس نیز بر مقوله فرآیند مدیریت ابرپروژه تأثیرگذار است. در پژوهش های حوزه مدیریت پروژه نادیده گرفتن سرمایه های فرهنگی و نمادین با تمرکز صرف بر سرمایه های فیزیکی و اجتماعی امری واضح است. همچنین نادیده گرفتن یا بزرگ نمایی سطح بین الملل بسیار مشخص است. در این پژوهش سطح بین الملل به عنوان یک عامل زمینه ای در شبکه روابط فراعلی عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها شناسایی شده است.

ابرپروژه لفظی برای تشخیص پروژه های راهبردی از پروژه های عادی است. ابرپروژه نیازمند تخصیص منابع زیاد و دارای پیامدهای تحول آفرین است. پژوهش های زیادی برای شناسایی مصداقی عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها انجام شده است. هدف این پژوهش تحلیل ساختار دانش عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها است. پژوهش از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری پژوهش محتوای نمایه شده مرتبط با عوامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها در وبگاه علم، روش نمونه گیری قضاوتی و حجم نمونه 3728 است. راهکنش تحلیل داده های پژوهش شامل تحلیل ساختار بافت و تحلیل ساختار محتوا است. تحلیل ساختار بافت شامل گام های فهرست سازی، مرتب سازی، مصورسازی و تحلیل داده های زمینه ای و تحلیل ساختار محتوا شامل دو مرحله استخراج داده ه ها و کدگذاری است. تحلیل ساختار بافت مؤید روند صعودی نمایه سازی، جریان غالب معرفی یک کشور به عنوان سکوی ابرپروژه و سهم نمایه سازی بیش تر حوزه مدیریت پروژه است. تحلیل ساختار محتوا نیز موجب شناسایی 277 کد، 177 مفهوم، 101 زیرمقوله، 69 مقوله و 9 بُعد شده است. این بُعدها شامل موفقیت و شکست ابرپروژه ها، زمینه، حوزه، تیم های ابرپروژه، چرخه عمر ابرپروژه، سرمایه گذاری، محیط، طرفین درگیر و عوامل اجتماعی است. پراکندگی نظری در گزینش واژگان نشان دهنده نیاز به همگرایی در گزینش واژگان و ضرورت شناسایی چهارچوب های نظری از محتوای نمایه شده مرتبط با موفقیت و شکست ابرپروژه ها است.

هدف این پژوهش ایجاد یک مدل پویایی شناسی سیستم، برای مدیریت دوره حیات کسب و کار های نوپا -بر اساس عوامل شناسایی شده مؤثر در شکست و موفقیت این کسب و کارها و بررسی تأثیرات این عوامل در حلقه های مختلف است. روش این پژوهش در بخش شناسایی عوامل از نوع تئوری زمینه ای بوده و در بخش مدل سازی بر اساس پویایی شناسی سیستم می باشد. بر اساس مطالعات انجام شده، نرخ موفقیت کسب و کار های نوپا (استارت آپ ها) در سراسر جهان بسیار پایین و طبق نتایج پژوهش ها کمتر از 10 درصد می باشد. لذا شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت و شکست استارت آپ ها و استخراج یک مدل پویا از این عوامل، می تواند به مدیریت استارت آپ ها و افزایش احتمال موفقیت بینجامد. جهت استخراج عوامل شکست و موفقیت در این پژوهش، 25 مصاحبه با فعالان حوزه کسب و کار های نوپا در تهران، در چهارچوب روش نظریه زمینه ای ساخت گرا صورت پذیرفته است و پس از شناسایی عوامل مذکور شامل 87 مفهوم، 32 مقوله و 7 مقوله کلی، ابتدا نمودار های علی-حلقوی در حوزه های مختلف ترسیم شده و سپس یک مدل بر اساس پویایی شناسی سیستم، شامل 13 متغیر حالت از عوامل مؤثر ایجاد گردیده است. مدل حاصل، با تست های متعدد بررسی شده و نتایج نشان از امکان پیش بینی روند رشد و یا شکست استارت آپ ها از طریق مدل سازی و تعیین ضرایب مربوطه دارد.