شالی کاران

در شرایط فعلی، کشاورزی مهم ترین فعالیت اقتصادی در اغلب روستاهای ایران بوده و لازم است به عنوان محور برنامه های توسعه قرار گیرد. بخش کشاورزی علاوه بر تامین نیازهای مصرفی جمعیت، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و غیره نقش اساسی در اقتصاد خانوارهای روستایی دارد. در نواحی روستایی که فعالیت غالب آن ها کشت محصولات زراعی است، بررسی نقش فعالیت های مکمل اقتصادی می تواند حائز اهمیت باشد. هدف از این تحقیق بررسی نقش و جایگاه کشت های دوم در اقتصاد خانوارهای روستایی در بین شالی کاران منطقه ی دشت سر آمل بوده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش های میدانی (پرسشنامه) کمک گرفته شده و بر اساس آن علاوه بر شوراها و دهیاران 40 روستای مورد مطالعه، از 354 خانوار روستایی نمونه پرسشگری به عمل آمده است. نتایج نشان می دهد که ظهور کشت های دوم در نواحی روستایی مورد مطالعه از سه دهه ی قبل شروع شده، اما در دهه ی 1380 روند فزاینده ای به خود گرفته است، به نحوی که میزان گرایش روستاییان به کشت های دوم در بین 4/41 درصد پاسخگویان، زیاد و خیلی زیاد است. علاوه بر این سهم کشت های دوم در اقتصاد خانوارهای روستایی از نظر حجم درآمد خالص 5/37 درصد و از نظر حجم درآمدزایی کل برابر 3/21 درصد برآورد شده است . بنابراین ، ضریب درآمدزایی کشت های دوم نمونه تا 15/3 برابر نسبت به کشت غالب برنج می رسد. با توجه به یافته های پژوهش، راهکارهایی از قبیل ایجاد کارخانه ی بسته بندی سبزیجات، راه اندازی کارخانه های سبزی خشک کنی، استفاده های از بذرهای اصلاح شده و پر محصول و غیره پیشنهاد شده است.

یکی از جنبه های مهم توسعه پایدار، کشاورزی پایدار است که سه ه دف اصلی بهره وری اقتصادی، کیفیت زیست محیطی و مسئولیت اجتماعی دارد و می بایست به صورت متعارف در کنار یکدیگر بررسی شوند. ش ناخت ای ن مؤلف ه ه ا م ی توان د در ت دوین سیاست ها و راهبردهای کشاورزی پایدار نقش بسزایی ایفا کند. هدف اصلی مطالعه، شناخت و تحلیل مؤلفه های پای داری نظ ام ک شت برنج در شهرستان رشت است. داده های مورد نیاز به صورت حضوری و با تکمیل پرسش نامه از کشاورزان شالی کار شهرستان رشت در سال 1400-1399 جمع آوری شد. برای تعیین وزن شاخص های اجتم اعی، اقتص ادی و اکولوژیکی از فراین د تحلی ل سلسله مراتبی ((AHP استفاده شد و همچنین برای ادغام شاخص های پایداری از روش شاخص ترکیبی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد 36 درصد نظام تولید برنج در وضعیت نرمال است و تنها 4 درصد نظام تولید برنج در وضعیت پایدار قوی و بالقوه پایدار قرار دارد. بر اساس یافته ها، ارقام بومی ازنظر شاخص های پایداری وضعیت مطلوب تری داشتند و کشاورزانی که عملی ات م دیریت اگرواکولوژی ک را استفاده کرده بودند، ازنظر پایداری اکولوژیکی، اقتصادی و پای داری ک ل در س طحی بالاتری قرار داشتند. با توجه به نتایج، کشاورزانی که دارای اراضی یکجا و متمرکز بوده اند ازنظر پایداری اقتصادی و پایداری کل وضعیت مطلوب تری داشتند. همچنین کشاورزانی که از ارقام بومی و گواهی شده استفاده کرده بودند ازنظر شاخص های پایداری وضعیت مطلوب تری داشتند. بنابراین کشت ارقام بومی و گواهی شده، مدیریت اگرواکولوژیک و حرکت به سوی اندازه های بزرگ تر مزرعه می تواند تأثیر مثبتی بر پایداری کشت برنج داشته باشد.