تاریخ نگاری مدرن

عصر مشروطیت از مقاطع مهم تاریخ سیاسی و فکری ایرانیان است، همچنین به نظر می رسد به علت رهبری مذهبی و سیاسی مراجع شیعه در نجف، این زمان برای عراق و حتی حوزة عثمانی نیز مباحث و مسائل مهمی را برای تحقیق و پژوهش دربر دارد، اما با دقت و سیر در اسناد و مدارک و رسائل و مطبوعات مشروطة اول و مشروطة دوم که دهة اول مشروطه را شامل می شود، درمی یابیم که سطح تحلیل و نگاه و دغدغه ها و اولویت های مطرح شده در متونِ دست اول با آن چه بعدها به نام مشروطه و ترسیم روند آن نوشته شده و گفته شده است، تفاوت اساسی دارد. این مقاله، با معرفی گوشه ای از این آثار و مقایسة آن با برخی تاریخ نگاری های مدرنِ مشروطه، درصدد است به قسمتی از این تحریف ها بپردازد. نقد این ناراستی ها می تواند به نوعی اصول شناخت تاریخ سیاسی ایران را در ابعاد گوناگون برای ما بازگو کند. به نظر می رسد هرچه از عمر مشروطیت ایران می گذرد و از طرف دیگر هرچه مباحث عمیق تری در انقلاب اسلامی معاصر پیش می آید، می توانیم با مقایسة جریان شناسی و اندیشة این دو حلقة تاریخی به شناخت بهتری از تاریخ سیاسی ایران دست یابیم.