اخلاق حرفه ای در آموزش

این مطالعه با هدف بررسی و لزوم رعایت مسائل اخلاقی و حقوقی در حوزه ی پژوهش و آزمایش بر روی حیوانات در چارچوب قوانین علمی و مقررات اسلامی انجام شد. استفاده از حیوانات در علوم زیست شناسی، پزشکی و آزمایشگاهی امری متداول در طول حیات انسان بوده است. امروزه بخش عظیمی از تحقیقات علوم زیستی بر روی موجودات زنده به ویژه حیوانات انجام می پذیرد. انجام بیشتر این آزمایش های علمی بر روی حیوانات همراه با درد و رنج بوده و بسیاری از این آزمایش ها موجب مرگ زودرس حیوانات می شود. این موضوع موجب بروز واکنش هایی درسراسر دنیا در دفاع از حقوق حیوانات و محافظت از گونه هاى در حال انقراض شده است. این مقاله از نوع مروری نظام مند بوده که بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از منابع اینترنتی و تحقیقاتی، به بررسی قوانین و مقررات موجود در باب حقوق و جنبه های اخلاقی استفاده از حیوانات آزمایشگاهی پرداخته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که به موازات افزایش کاربرد جانوران در آزمایشگاه های مراکز آموزشی و همگام با پیشرفت فناوری های نوین، شدت و حدت بحث های اخلاقی درباره زنده شکافی جانوران در مدارس و دانشگاه ها نیز بالا گرفته و لزوم ادامه زنده شکافی جانوران مورد تردید واقع شده است. اما با این وجود موفقیت طرفداران حقوق جانوران اندک می باشد.

دوران کودکی از مهمترین مراحل زندگی انسان است که تاثیر آن در سایر مراحل زندگی آدمی کاملا ملموس و قطعی است. ادبیات علی الخصوص شعر به ویژه در دوران معاصر متاثر از این دوره زندگی انسان قرار دارد. یکی از جلوه های زندگی انسان در دوران کودکی بازی است. اصولا کودک با بازی عجین است و رشد و تعالی فکری و جسمی او بسته به این بازیهاست. یکی از بازتابهای ادبیات کودک در شعر فارسی یادکرد بازیهای دوران کودکی است. یادکرد بازیهای کودکی در ایجاد حس نوستالژی برای بزرگسالان و جذب کودکان جهت یادگیریو آموزش هرچه بیشتر تاثیر گذار بوده اند. اصولا استفاده از این شگرد در آموزش تاثیر شگرف دارد. لذا این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی با روش کتابخانه یی تلاش دارد به بررسی شعر کودکان پرداخته بازتاب عناصر بازی را در آنها تحلیل نماید. با یررسی اشعار منتخب مورد نظر متوجه استقبال شعرای از این تکنیک در آموزش و ابزارسازی در یادگیری می باشد.

انسان دارای ابعاد وجودی متنوعی است که برای شکوفا شدن و متعالی شدن این ابعاد و استعدادها، احتیاج به تربیت دارد. در این میان پرورش فضایل اخلاقی یکی از مهم ترین و درعین حال مشکل ترین کارها است و انجام این کار از هدف های مهم و والای جوامع بشری است. آموزش اخلاق، تعامل به منظور دستیابی به عمل اخلاقی معطوف به خیر. پژوهش حاضر در راستای ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق، از روش مرور مبانی نظری، جهت ارائه الگوی مفهومی و روندی استفاده گردید. یافته پژوهش حاضر در زمینه ارائه الگو، شامل بازشناسی نظریه ها، مفاهیم و عوامل مؤثر در آموزش اخلاق و طبقه بندی آنها، ارائه نقشه مفهومی برای آنها و ارائه الگوی طراحی آموزشی برای آموزش اخلاق بود. الگوی طراحی آموزشی آموزش اخلاق در توسعه (شامل جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل مخاطب، تعیین ابعاد برنامه، طراحی آموزشی، تولید، اجرا، ارزشیابی و بازنگری) دارای رویکرد نظامند و در طراحی آموزشی دارای رویکرد سازنده گرایی انتقادی (شامل آماده سازی، عمل، تبیین، انتقاد و انگیزش) است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت موجود و مطلوب صلاحیت های حرفه ای معلمان انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع گرد آوری داده ها پیمایشی بود. تمامی معلمان استان قزوین در سال تحصیلی 97-1396 جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل دادند. نمونه مورد نظر شامل 618 شرکت کننده بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس محقق ساخته صلاحیت های حرفه ای معلمان که دارای 55 گویه و 10 مؤلفه بود، استفاده شد. روایی مقیاس با استفاده از روش لاوشه (1975) و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش توصیفی از میانگین، انحراف معیار و در بخش استنباطی آزمون ناپارامتری ویلکاکسون با استفاده از نرم افزار25- SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که بین وضعیت موجود و مطلوب صلاحیت های حرفه ای معلمان در ابعاد دانش، اخلاق حرفه ای، مدیریت کلاس درس، تدریس مؤثر، خلاقیت و نوآوری، همکاری و تعامل، ارزشیابی از آموخته ها، پژوهش گری، فناوری اطلاعات و توسعه حرفه ای، تفاوت و شکاف معناداری وجود دارد و این تفاوت در مؤلفه های اخلاق حرفه ای، همکاری و تعامل و ارزشیابی از آموخته ها بیشتر از سایر مؤلفه ها است. نتایج پژوهش حاضر ضرورت توانمند سازی معلمان برای کاهش تفاوت وضعیت موجود و مطلوب در صلاحیت های حرفه ای را مشخص می سازد و می تواند راهگشای برنامه ریزی جهت ارتقای سطح موجود صلاحیت های حرفه ای معلمان باشد.

در حوزه تعلیم و تربیت، خلاء یک منشور اخلاق حرفه ای احساس می شود که بومی و متناسب با نیازهای نظام و انقلاب اسلامی باشد وهدف این پژوهش شناسایی و ارائه این الگو براساس بیانیه گام دوم انقلاب است. در این پژوهش با استفاده از روش جمع آوری اطّلاعات، به صورت کتابخانه ای و استفاده از مزیّت استراتژی نظریه پردازی داده بنیاد در حوزه تجزیه و تحلیل اطّلاعات، به بررسی بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری، پرداخته شده و کلیه مقولات، مفاهیم و زیر مفاهیم ارزش های اخلاق حرفه ای حوزه تعلیم و تربیت را براساس این بیانیه، احصا نموده و به صورت طبقه بندی، به عنوان یک منشور تبیین شده است. در بیانیه گام دوم انقلاب، 22 ارزش اساسی و21 ارزش کاربردی در 5 مقوله اخلاق حرفه ای فردی، اجتماعی، تربیت، تعلیم، مراکز تعلیم و تربیت جمع بندی شد. براساس اهداف غایی بیانیه، رعایت این بایسته ها و ارزش های اخلاق حرفه ای در درجه اول، به خودسازی و در درجه دوم، به جامعه سازی و در درجه سوم به تمدّن سازی منجر خواهد شد.

اصول اخلاق حرفه ای و تعهد به این مفهوم مهم، نقش اساسی در هر سازمانی دارند. اصول اخلاقی به ویژه در نظام های آموزشی، نقش مهمی ایفا می کنند. در نظام های آموزشی برخی کشورها قوانینی برای معلمان در نظر گرفته شده است که "اصول اخلاق حرفه ای معلمی" نام دارد. باور اصول اخلاق حرفه ای امروزه در بسیاری از کشورها توسعه یافته است. هدف از این پژوهش، مروری بر اصول و مصادیق اخلاق حرفه ای در بین معلمان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مروری بود. بر این اساس، با بررسی پایگاه های داده اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل مگیران، گنج، SID، نورمگز، اسکوپس ، ساینس دایرکت ، پروکوئست ، گوگل اسکالر ، و گوگل با کلیدواژه های اصول اخلاقی، اخلاق حرفه ای معلم، آموزش اخلاق مدار، اخلاق در تربیت معلم، teacher ethics/morality، ethics/morality in education، professional ethics مورد بررسی قرار گرفتند. از فنون بازیابی اطلاعات گوگل، مانند عملگرهای AND، OR، file type و " " به عنوان راهبرد جست وجو استفاده شد. از تعداد 137 مقاله استخراج شده، در نهایت تعداد 27 مقاله مورد مطالعه قرار گرفتند. درنتیجه این بررسی ها ماهیت حرفه ی معلمی، اخلاق جمعی در حرفه ی معلمی، مبانی آموزش اخلاقی و شخصیتی، ویژگی های آموزش اخلاق مدار، پیوند دادن اخلاق به دروس، مسائل اخلاق حرفه ای در آموزش وپرورش، ابزارهای هنجارمدار و آیین نامه های بایسته شناسی حرفه ی معلمی ارائه شدند. می توان نتیجه گرفت موفقیت در فعالیت حرفه ای معلمی نیازمند رعایت اصول، راهبردها و موازین اخلاق حرفه ای است.