دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی

دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی

دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال چهارم اردیبهشت 1400 شماره 36

مقالات

۱.

تحلیل فقهی حقوقی شروط ضمن عقد رهن با نگاهی به آیات قرآن کریم

تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۶۶
عقد یکی از مصادیق «اعمال حقوقی» است و زمانی که بر روی همین عقد شروطی قرار یافت، مستلزم عمل به این شروط در ضمن این عقد است که از کدام منظر به این شروط منعکس شده و مدّ نظر ماست از قبیل: شرط صفت، فعل و نتیجه. و اگر خلاف ضمن عقد عمل شود موجب اخلال در اجرا عقد می شود. حال یکی از این عقود، مثل عقد رهن، راهن و مرتهن در ضمن عقدشان شروطی را لحاظ می کنند که اگر راهن و مرتهن خلاف آن عمل کنند مستحق عقاب هستند از جمله شروط ضمن عقد رهن: شرط وکالت در فروش مال مرهونه، تعلق یا تملیک مورد رهن به مرتهن، شرط سلب حق فروش از مرتهن و شرط تعلق منافع رهن به مرتهن می باشد که مد نظر فقها و حقوق دانان در این موارد چیست؟ و به این بیان که اگر عقدی رهنی واقع شد و دارای شروطی بود که آیا راهن و مرتهن موظف به انجام آن هستند یانه؟ و اگر شروطی را قرار دادند که خلاف مقتضای رهن بود، تکلیف چیست؟ در قانون و فقه ما تعاریف بسیاری از شروط ضمن عقد رهن و به صورت مجزی از هر کدام آمده است از قبیل: عقد، رهن و شروط را تعریف نموده است، طبق آنچه که از دیدگاه فقها و حقوقدانان در این تحقیق بیان شده است که این شروط تا زمانی که بنا بر خلاف مقتضای رهن نباشند هیچ مانعی وجود ندارد، اما اگر این شروط آورده شد و باعث سلب حقوق طرفین از قبیل: استیفا مرهون در صورت عدم تأدیه راهن شد دیگر این شرط به کلی منتفی است چون باعث متضرر شدن مرتهن می شود و در حالی که هدف از این وثیقه قرار دادن این مال همین است که مبادا مرتهن متضرر بشود. در این تحقیق که از اهمیت بسزایی برخوردار است از منابع فقهی و حقوقی و پایان نامه ها و مقالات موجود در اینترنت، استفاده شده است. و در نهایت یکی از دستاورد های مهم این تحقیق این بوده که با بیان کردن این مباحث و آشنا شدن اشخاص جامعه، متضرر واقع شدن اشخاص رو به پایین می شود.
۲.

جایگاه آموزش چند فرهنگی در آموزش مدرسه ای و آموزش عالی

تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۴۹۲
امروزه نظریه پردازان و محققان، یادگیری و تربیت را مقوله ای فرهنگی می دانند و باور بر این است که یادگیرنده، محتوای آموزشی را در بافت فرهنگی خویش دریافت و تفسیر می کند. از آنجا که یادگیرنده ممکن است به گروه های فرهنگی مختلفی تعلق داشته باشد، بافت فرهنگی یکپارچه و یکدست نیست و بدین ترتیب، آموزش چندفرهنگی ضرورت پیدا می کند. پژوهش های مختلفی در ایران به بررسی کم و کیف آموزش چندفرهنگی در مدارس پرداخته اند و پژوهش حاضر به بررسی روش شناختی و محتوایی این پژوهش ها پرداخت تا نظریه زیربنایی آن ها را مشخص کند. هدف از این پژوهش بررسی جایگاه چندفرهنگی درآموزش مدرسه ای وآموزش عالی است.پیش فرض این تحقیق این است که یادگیری های آموزش مدرسه ای در زمینه آموزش چند فرهنگی برآموزش عالی تاثیرگذار بوده ونوع یادگیری های دانش آموزان در گسترش فضای سازگاری وتوافق میان فرهنگ ها و یا ایجاد مانع در آموزش عالی موثر است. روش پژوهش از نوع تحقیقات کیفی (توصیفی-تحلیلی) وبه شیوه تحلیل اسنادی صورت گرفته است مطالب جمع آوری شده از طریق تحقیق کتابخانه ای وجستجو در محیط های وب مورد مطالعه وتحلیل قرار گرفته اند.پژوهش زمینه های خانوادگی واجتماعی در استهزائ سایر فرهنگ ها، احساس برتری و تعصبات، ضعف اطلاعات دینی در خصوص برابری و برادری همه انسانها، ضعف اطلاعات دانش آموزان از شخصیت ها و آثار فرهنگی برجسته را نشان می دهد. این مسائل می تواند فضای سازگاری و توافق میان فرهنگ ها، نگاه عقلانی به فرهنگ ها و پرهیز از انحصار گرایی فرهنگی در آموزش عالی را با دشواری همراه ساخته است.
۳.

بررسی جایگاه پارادایم های طبقه بندی علوم در نظام های سازماندهی دانش

تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۴۳۱
روند رشد و توسعه ی فناوری و کاربردهای آن در ابزارهای سازماندهی دانش و بازیابی اطلاعات امروزه جایگزین روش های سنتی سازماندهی شده است. ابزارهای سنتی سازماندهی دانش از قبیل طرح های رده بندی، سرعنوان های موضوعی و اصطلاحنامه ها هستند که عمدتا برای محیط چاپی طراحی شده اند، با توجه به تغییرات گسترده فناوری این ابزارها به شکل الکترونیکی تحول یافته اند و تلاش می شود تا با محیط های جدید همخوان گردند. در این مقاله با بررسی تحلیلی و مرور تحول دیدگاه های مطرح و تأثیرگذار درحوزه سازماندهی دانش تلاش شده تا بر ضرورت به کارگیری ابزارهای نوین سازماندهی دانش تأکید و نظام های سازماندهی دانش از قبیل وب معنایی، هستی شناسی و نظام ساده سازماندهی دانش و نقش آنها در فرایند سازماندهی، ذخیره و بازیابی را بررسی کند.
۴.

واکاوی راهکارهای ایجاد وحدت میان تشیع و تسنن در تحکیم جامعه اسلامی

تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۲۲۶
در این تحقیق به راهکارهای ایجاد وحدت میان شیعه و سنّی در تحکیم جامعه اسلامی خواهیم پرداخت. درباره عوامل تشکیل دهنده وحدت شیعه و سنّی دیدگاه های گوناگونی بیان شده است که در این تحقیق به بعضی از آن ها اشاره کرده ایم. بی گمان آیات و روایات اسلامی متعددی به مسأله وحدت اسلامی، پرداخته و راه های رسیدن به وحدت را نشان داده اند. اگر شیعه و سنّی وحدت داشته باشند، بدون شک دشمنان اسلام دیگر نمی توانند جنگ و خونریزی میان مسلمانان راه بیاندازند و این گونه جهان اسلام را پراکنده و مانند لشکر شکست خورده، سازند. تا جایی که بتوانند جهان اسلام را تحقیر و به مقدسات و شخصیت پیامبر اسلام و قرآن توهین کنند و سرزمین های مسلمان را در این گوشه و آن گوشه جهان اشغال و تصاحب کنند. یکی از نیازهای کنونی برای جامعه اسلامی، ارائه راهکار برای ایجاد وحدت بین شیعه و سنّی در تحکیم جامعه اسلامی است که محور اصلی تحقیق حاضر است. جامعه اسلامی، جامعه ای است که در همه امور خویش یک شریعت را حَکَم و داور قرار می-دهد و فقط به اسلام گرایش دوستی دارد.
۵.

پیش بینی تاب آوری تحصیلی دانش آموزان بر اساس اشتیاق شغلی معلمان: مطالعه مقطعی در زمان شیوع کرونا ویروس

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۴۰۹
هدف از این پژوهش پیش بینی تاب آوری تحصیلی دانش آموزان بر اساس اشتیاق شغلی معلمان: مطالعه مقطعی در زمان شیوع کرونا ویروس بود. روش این پژوهش توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان (دختر و پسر) مقطع دوره دوم متوسطه و معلمان این مقطع شهر اردبیل بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 50 نفر از معلمان و 100 نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه اشتیاق شغلی اسکافیلی و همکاران (2002) و مقیاس تاب آوری تحصیلی مارتین (2003) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار آماری spss20 صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین اشتیاق شغلی معلمان (و مولفه های آن) با تاب آوری تحصیلی دانش آموزان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد (01/0 p<). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که 35 درصد از تاب آوری تحصیلی دانش آموزان توسط اشتیاق شغلی معلمان تبیین می شود (01/0 p<). نتایج به دست آمده حاکی از اهمیت اشتیاق شغلی معلمان در تاب آوری تحصیلی دانش آموزان به خصوص در شرایط کنونی (شیوع کرونا ویروس) می باشد.
۶.

کیفیت شناسی واژه زقوم در قرآن با تکیه بر مفسّرین فریقین

تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۴۹۱
هر زقّوم- درختی بدمنظر- تلخ مزه- بد بو و جز زشت ترین درختان محسوب شده، درختی است در جهنم که دوزخیان از آن خورند- پرده برداری ازهویت گیاهی که در قعر جهنم رشد کرده و احتمال دارد مرزوق خیلی از اشخاص گنهکار- به عنوان غذای اصلی آنان شود - اهمیت و ضرورت دارد- جستار بیشه رو با روش توصیفی- تحلیلی به مسئله مد نظر پرداخته. نتیجه آنکه: برخی اعتقاد به انحصاری بودن گیاه بر اقشار خاص دارند- گروه خاصی از علماء، شجره ملعونه ذکر شده در قرآن را با زقوم جبهه گیری کرده اند، قسمی از مفسران اصرار بر تعدد بذیری آن در جهنم دارند- برخی به بررسی جنسیت آن پی بردند و بعضی از کتب تفسیری، شکوفه های درختی زقوم را به نماد هایی همچون- نفرت- قباحت و برخی به مار های افعی وصف- عده ای هم به مرتبط ساختن آن با خرما یمنی و آفریقایی بسنده کرده اند.
۷.

نقد رویه رسیدگی به آراء قطعی خلاف بین قانون و شرع در دیوان عدالت اداری

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۷۰۹ تعداد دانلود : ۵۰۹
در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی تحقق بخشی به عدالت بر عهده قوه قضائیه نهاده شده و در سیاست های کلی قضایی نیز تضمین عدالت و تأمین حقوق اشخاص و یکسان سازی آئین دادرسی در نظام قضایی کشور و تعیین ضوابط اسلامی مناسب برای کلیه امور قضایی و نظارت مستمر و پیگیر قوه قضائیه بر حسن اجرای آنها مقرر گردیده است. در سند امنیت قضایی کشور نیز هدف امنیت قضایی رسیدن به عدالت قضایی است که اثر آن ایجاد اعتماد شهروندان به قانون و نظام قضایی است تا در چارچوب آن اشخاص از آسودگی خاطر و احساس امنیت در تضمین و احقاق حقوق و آزادیهای خود برخوردار شوند. این سند اصل اعتماد مشروع را، امکان پیش بینی نتایج حقوقی می داند که در نهایت می تواند موجب اعتماد شهروندان به نظام قضایی گردد. در این راستا براساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 آراء خلاف شرع بین صادره از مراجع قضایی، با تشخیص رئیس قوه قضائیه و در ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ، آراء خلاف بین شرع و قانون صادره از شعب دیوان عدالت با تشخیص ایشان و نیز رئیس دیوان، جهت رسیدگی مجدد به مراجع صالح ارسال می گردد. علیرغم مشابهت ظاهری دو ماده قانونی ذکر شده و هم زمانی تقریبی تصویب هر دو قانون در سال 1392 و علیرغم سیاست یکسان سازی آیین دادرسی در نظام قضایی کشور، رویه رسیدگی به آراء خلاف بین شرع و قانون در دیوان عدالت اداری و مراجع قضایی دارای تفاوت بنیادی می باشد. با وجود اهمیت فوق العاده در جلوگیری از اجرای آراء قطعی خلاف بین شرع و قانون، که مطلوب عدالت است، و همچنین ایجاد اطمینان به دادرسی عادلانه بین طرفین دعوی و عموم مردم و جلوگیری از خود دادگری در جامعه، رویه رسیدگی به آراء خلاف بین شرع و قانون در دیوان عدالت اداری با انتقاد جدی همراه است، در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی و با رویکرد کاربردی انجام شده است پس از بررسی لزوم نقض آراء مذکور در فقه و سوابق پیشین در خصوص این موضوع در جمهوری اسلامی ایران، و تحلیل رویه دیوان در مقام اعمال ماده 79، چنین نتیجه گرفته شده است که برخلاف رویه دیوان که اعمال ماده 79 را فقط برای یکبار می پذیرد، در صورتی که تصمیم متخذه خود خلاف بین شرع و قانون باشد، قابلیت رسیدگی مجدد در قالب این ماده را دارد.
۸.

بررسی رابطه فرهنگ سازمانی با کیفیت زندگی کاری معلمان مرد مدارس دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان البرز استان قزوین

تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۳۳۳
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با کیفیت زندگی کاری معلمان مرد مدارس دوره دوم مقطع ابتدایی شهرستان البرز استان قزوین پرداخته است. این پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش 60نفراز معلمان هستندکه با استفاده از جدول مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 36نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه بوده، و داده های به دست آمده از پرسشنامه، با استفاده از نرم افزارSPSS پردازش وبرای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی و ضریب همبستگی پیرسون و آزمونT استفاده شده است. برای پایایی و روایی ابزار اندازه گیری از ازمون آلفای کرونباخ استفاده شده که ضریب الفای کرونباخ برای شاخص فرهنگ سازمانی برابر 0.71و برای کیفیت زندگی کاری 0.81 بدست آمده که نشان از پایایی بالای ابزار تحقیق دارد. آزمون همبستگی پیرسون رابطه معناداری را بین مؤ لفه های فرهنگ سازمانی و کیفیت زندگی کاری نشان داد. رابطه فرهنگ سازمانی با کیفیت زندگی کاری بین مدارس پسرانه تفاوت وجود داشت. ضریب همبستگی بین متغیر فرهنگ سازمانی و کیفیت زندگی کاری0.686 و بین مؤ لفه های فرهنگ سازمانی با کیفیت زندگی کاری به ترتیب: مشارکتی 0.53، ثبات و یکپارچگی0.71 ، انعطاف پذیری 0.43، مأموریتی 0.43 می باشد.
۹.

بررسی روند مولانا پژوهی در افغانستان

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۳۱۵
عشق به مولانا جلال الدین محمد بلخی و آثار او در تار و پود مردم افغانستان تنیده شده است. عشقی روحانی که ریشه در باورها، اعتقادات مذهبی و زندگی روزمره ی مردمان این سرزمین دارد. هدف تحقیق حاضر کشف و بررسی ریشه های عقیدتی مردم افغانستان در مورد مولانا و ثبت آثار به چاپ رسیده از جانب نویسندگان و پژوهشگران این سرزمین در قالب کتاب ، مقاله، ترجمه و پایان نامه های دوره ی کارشناسی،کارشناسی ارشد و رساله های مقطع دکترا به شیوه ای نظام مند، با در نظرگیری نوعیت آثار و سیر زمانی آن هاست. نتایج حاکی از آن است که مولاناپژوهی در افغانستان پیش از سال 1300 خورشیدی منحصر به زندگینامه نویسی، شرح و تفسیر مثنوی معنوی بوده است. اما با آغاز تحقیقات از جانب استاد خلیل الله خلیلی و چاپ کتاب(نی نامه) در سال 1325 ه . ش راه برای تحقیق و تألیف کتاب و مقاله به شکل مدرن برای سایر مولاناپژوهان افغان باز شد. این پژوهش ها با رویکردهای توصیفی، توصیفی- تحلیلی، تاریخی، تطبیقی و مورد کارانه بوده اند. از آثار به نشر رسیده پیرامون موضوعات مرتبط با مولانا 25.71% به زندگینامه نویسی، 27.85% به موضوعات مرتبط با مثنوی و 46.42% به موضوعات عمومی و جدید پرداخته اند. 10% منابع مورد استفاده در این پژوهش ها، منابع داخلی، 69% منابع ایرانی، 1.96 فیصد منابع ترکی، 10% منابع هندی، 2.25% منابع اروپایی، 2.82% آثار خود مولانا و فیصدی اندکی به منابع تاجیکستانی و آمریکایی اختصاص یافته است. این موضوع بیانگر تاثیرپذیری مولاناپژوهان افغانی از مولاناپژوهان ایرانی و ترجمه های آنان به دلیل نزدیکی جغرافیایی، مشترکات فرهنگی، اعتقادی، تاریخی و مهم تر از همه زبانی است که محققین افغان را بی نیاز به ترجمه و دشواری های آن ساخته است. (رساله ی سپهسالار) اثر فریدون بن احمد سپهسالار ترجمه ی سید محمود علی چاپ هند و سعید نفیسی چاپ تهران، (مناقب العارفین) اثر شمس الدین احمد افلاکی تصحیح تحسین یازیجی و ترجمه ی توفیق سبحانی، (مولانا جلال الدین، زندگانی، فلسفه، آثار و گزیده ای از آنها) اثر عبدالباقی گولپینارلی و ترجمه ی توفیق سبحانی و (شکوه شمس) اثر آنه ماری شیمل و ترجمه ی حسن لاهوتی از پُر استفاده ترین منابع خارجی در تحقیقات محققین افغانستانی هستند.
۱۰.

مقایسه خودپنداشت بدنی، صمیمیت جنسی و کیفیت زندگی در زنان یائسه و غیر یائسه

تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۶
پژوهش حاضر به منظور مقایسه خودپنداشت بدنی، صمیمیت جنسی و کیفیت زندگی در زنان یائسه و غیر یائسه انجام شد. روش پژوهش علّی- مقایسه ای از نوع پس رویدادی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان یائسه و غیریائسه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهراردبیل در نمیه اول سال 1397 بودن (تعداد= 15420 نفر) که از این بین تعداد 60 نفر از زنان یائسه و 60 نفر از زنان غیر یائسه به روش نمونه گیری دردسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب و با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، صمیمیت جنسی و تصویر بدنی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (MAONVA) استفاده گردید. نتایج به نشان داد که زنان یائسه در مقایسه با زنان غیر یائسه نمرات پایین تری در خودپنداشت بدنی، صمیمیت جنسی، کیفیت زندگی و کسب کردند. اما بین مولفه سلامت محیط در دو گروه زنان یائسه و غیر یائسه تفاوت معناداری به دست نیامد. نتایج به دست آمده بر لزوم توجه به علائم روانشناختی در کنار علائم فیزیکی زنان یائسه را تاکید دارد.
۱۱.

محاسبه کتاب فرهنگ و تمدن اسلامی در قم قرن سوم هجری، تاریخ قم از 182 تا 420، تاریخ محلی قم از ورود اسلام تا سقوط ال بویه

تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۳۶۹
هر پژوهش مطالعه بنیادی تاریخ اجتماعی علم و فرهنگ و اموزش و مذهب ایران در دوره انتقال در حوزه مطالعات شهری در مورد یک شهر در قرون وسطی است. یکی از ماندگارترین موارد تحقیقات شهر، شهر قم است. تاریخ شهر قم نمونه بارز شهرنگاری در قرون وسطی است که ویژگی های کالبدی شهر باستانی و قرون وسطی ودوره اسلامی را هم زمان در خود حفظ کرده است. این مهم با بررسی حوادث قم از اواخر دوره باستان تا پیدایش شهر اسلامی قم در قالب مطالعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی ،فرهنگی، علمی و آموزشی در کتاب فرهنگ و تمدن قم در قرن سوم هجری(1383)و مقاله قم در دو قرن نخست هجری (1381) صورت گرفت. این عناصر کالبدی و سنتی شهر را براساس کتاب تاریخ قم حسن قمی و مصادر تاریخی و جغرافیایی موید آن با توحه به پارادایم تاریخ محلی تحلیل و تبیین کرده است. عناصر اصلی تاریخ محلی تغییرات طبیعی و مذهبی و سیاسی و اقتصادی درکتاب فرهنگ و تمدن قم در قرن سوم هجری تاریخ قم به شکل مبسوط در این پژوهش به کار رفته است. گزارش تاریخی این شهر بیان شهری است که در حال تغییر از بافت شهر باستانی به قرون وسطی قرارگرفت و سرانجام در طی فرایند ی سیاسی اجتماعی مذهبی و اقتصادی، فرهنگی و علمی شکل شهر از باستانی به اسلامی تبدیل شد. در کتاب فرایند شکل گیری شهر در قرون وسطی (1395) ایران در دوره انتقال از عصر باستانی به دوره اسلامی و کتاب تاریخ اجتماعی قم و مقاله اوضاع فرهنگی قم هنگام ورود حضرت معصومه (1384)، زمینه ها و عوامل مختلف به عنوان الگوی دگردیسی شهر باستانی به اسلامی بررسی شده است. تاسیس مکتب علمی شیعه امامیه در قالب مدارس علمی و آموزشی در زمینه های حدیثی، فقهی، کلامی، سیاسی، ادبی در زمینه ای از سیر تاریخی گردش قدرت در قم انجام گرفته است که با اقدامات عرب در فرایند ورود اسلام به قم در قرن نخست هجری شروع شده است و در روابط سیاسی اجتماعی فرهنگی در ادوار سیستم ارتباطی وکالت ائمه شیعه، والیان امویان، والیان و نقبای عباسیان، دولت های علویان طبرستان، ال بویه وال زیار و برخورد و ارتباطات عاصر عرب- ایرانی به تدریج استمرار پیدا کرده است و سرانجام در حدود 420با آغاز ضعف ال بویه عامل توسعه قم در نیمه قرن پنجم هجری دوره ای ممتاز از تاریخ ایران دوره اسلامی رقم خورده است که بخش کالبدی تاریخ تشیع در قم است. نقطه گردش تاریخی و اتکا در پیکربندی این بررسی تاریخی حادثه 182 هجری و استقرار بزرگترین خلیفه ها رون در نزدیکی قم برای کنترل بحران خراج و در واقع برای جلوگیری از تاسیس دولت و قدرت مستقل محلی در قم است. روند نحرکات سیاسی قم می توانست منجر به تاسیس دولت محلی در قم مانند دولت محلی طاهریان و صفاریان و ال سامان بشود تاسیس قدرت مستقل محلی در قم برای خلافت عباسی زیانبارتر از تاسیس فاطمیان در مصر بود و باعث از دست رفتن قدرت خلافت عباسی از سراسر ایران می شد، خلافتی که در گیر مسئله بیزانس و دول محلی بود. دیگر نقطه عطف و گردش تاریخی در قم، رویداد های 198 تا 203 است که با هجرت و وفات امام رضا و حضرت معصومه و تاسیس دو شهر مقبره ای در ایران شروع شد و زمینه و روند رو به توسعه آموزشی علوم شیعیان در قرن سوم و چهارم هجری را پی ریزی کرد که نقطه آغاز تشیع و پیدایی وضعیت فکری علمی اموزشی، فرهنگی و اوضاع احتماعی – سیاسی قم در قرون نخستین هجری بویژه چهار قرن نخست هجری است. این موقعیت در منطقه جبال ایران با مرکزیت قم با توجه به اقدامات والیان خلافت اموی و عباسی و دولت های ال بویه، زیاری و دولت علویان طبرستان و نفوذ آن ها در ری و حضور موثر نقبای قم در دستگاه های دولتی به تدریج بوقوع پیوست. فرایند فتح قم در قرن نخست هجری و وضعیت علمی آموزشی سیاسی اجتماعی اقتصادی و فکری و فرهنگی قم در فرون نخستین هجری و تاریخ تشیع در قم و.فاطمه معصومه و امام رضا و پیامدهای سفر آن ها به ایران و تاسیس مکاتب فکری شیعه امامیه در قم از ارکان اصلی کتاب یاد شده است. کتاب فرهنگ و تمدن قم در قرن سوم هجری (1383)و مقاله قم در دو قرن نخست هحری (1381) با عناوین مختلف ازجمله، اوضاع سیاسی و مذهبی قم در دو قرن نخست هجری و فرایند فتح قم در قرن نخست هجری و بررسی پیامدهای سفر امام رضا به ایران، اوضاع علمی و آموزشی شیعیان قم در قرون سوم و چهارم هجری, به عنوان رساله کارشناسی ارشد مورد انتحال قرار گرفته است .مسئله پژوهش تلقی قم به عنوان شهر در حال تغییر است و فرضیه پژوهش تاثیر مجموعه ای از عوامل فیزیکی - متافیزیکی در تغییر است. این عوامل درکتاب یادشده (1383) تحلیل و تبیین شده است، فرضیه این که فرایند دینامیکی این عوامل باعث دگردیسی قم از شهر باستانی به اسلامی است عامل اصلی فرایند یاد شده در قرن سوم هجری و ناشی از آثار وجودی امام رضا و فاطمه معصومه است. این عوامل به صورت پارادایمی ثابت می تواند تغییرفرهنگی –تمدنی ایران از دوره باستان به دوره اسلامی که مرحله ای اساسی در تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران از ورود اسلام تا سقوط ال بویه است را به خوبی تحلیل و تبیین کند.
۱۲.

ماهیت رهایی یا «مکشه» در مکتب فلسفی ودانته

تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۱۳
یکی از موضوعات مهم در تفکر هندی، مسئله ی چرخه ی تولدهای پی در پی است که انسان را دچار رنج می کند. به منظور رهایی از این شرایط ناگوار، متفکران بسیاری در مکاتب مختلف فلسفه ی هند، دیدگاه هایی را ابراز کرده اند. اهمیت این نظریات فلسفی تا آن حد بالا بوده است که در دیگر ادیان، مذاهب و مکاتب فکری تاثیر فراوانی نهاده اند. در میان این دیدگاه ها، اندیشه ی مکتب ودانته به عنوان یکی از مهمترین و مشهورترین مکاتب فلسفی هندویی، مورد توجه متفکران و پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و حتی عموم مردم اقبال بیشتری نسبت به این مکتب داشته اند. آموزگاران این تفکر، تعالیم خود در مورد رهایی را از منابع معتبر هندوئیسم استخراج کرده اند. در این تحقیق، ابتدا به معرفی مکتب ودانته و مهمترین متفکران آن پرداخته و سپس موضوع رهایی مورد بررسی قرار می گیرد.
۱۳.

واکاوی مؤلفه های دوستی از منظر امام علی علیه السلام

تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
دوست واژه پرکاربردی است که به معنای همراه و همدم است. در قران کریم توجه خاصی به این لغت شده است و هرکجا که خدواند می خواهد در باره عشق و دوستی صحبت به میان بیاورداز (محبت) استفاده می کند. درآیه ای نیز می فرماید: و الذین امنوا اشد حبا لله؛ و کسانی که ایمان آورده اند محبت بیشتری به خدا دارند. و در قرآن تنها به دو نوع دوستی اشاره شده است: ۱- دوستی صحیح یا آسمانی و حقیقی ۲- دوستی زمینی و مادی. و این موضوع را از منظر امام علی (ع) بررسی کردیم و با راهکار ها و پندهای حضرت آشنا شدیم.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۹