دوره کوتاه استبداد صغیر آکنده از آشوب و بحران بود.همین فضای پرتلاطم، دولت های روس و انگلیس را واداشت تا با ارائه طرح هایی مشخص، راه های رهایی از بحران را جست وجو کنند.موضوع اصلی این مقاله، معرفی و ارزیابی این طرح هاست که با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین آن پرداخته است.این طرح ها متعدد و متنوع بودند و در پی ناکامی هر یک، بی درنگ طرح دیگری جایگزین آن می شد.طرح های روسیه که با هدف تقویت و تثبیت جایگاه شاه ارائه می شد، در قالب مجلس شورای مملکتی به جای مجلس شورای ملی و حتی بازنگری در قانون اساسی عرضه گردید و طرح های انگلیس که با هدف بازگردانی مشروطه مطرح می شد در آغاز عبارت بود از ایجاد یک مشروطه کنترل شده با حضور شاه و سپس طرح ایجاد مشروطه نیم بند در غیاب شاه که در نهایت، همین طرح به اجرا درآمد.
این مقاله برخی دیدگاه های تاریخی در مورد دوره شکوفایی و رشد اقتصادی در تبریز در قرن نوزدهم را مورد بررسی قرر داده و تأثیرات مثبت آن را بر شرایط فرهنگی در تبریز مطالعه می کند. به علاوه، نویسنده به افول تدریجی تبریز در شرایط اقتصادی و منطقه ای قرن بیستم می پردازد. نویسنده بر آن است که برای احیای توسعه و بازسازی این شهر مهم، باید شاهراهی از تبریز به منطقه دریای خزر به عنوان یکی از مناطق کلیدی ایران کشیده شود.