درخت حوزه‌های تخصصی

انقلاب اسلامی ایران، بستر بسیار مناسبی را برای انجام پژوهشهای علمی فراهم ساخته است. بخشی از این پژوهشها مربوط به پایان نامه ها است که در آن دانش آموختگان دانشگاههای دولتی سعی در تحلیل و تبیین انقلاب اسلامی ایران داشته اند. پایان نامه های دانشگاهی به عنوان منبع ارزشمند اطلاع رسانی تلقی می شوندکه شرایطی خاص را برای پژوهش فراهم می کنندکه تحلیل محتوای پایان نامه ها یکی از آنها است. هدف مقاله حاضر مطالعه و تحلیل پژوهشهای انقلاب اسلامی درایران (طی سالهای 1358 تا 1383) است. طی 25سال قریب به 80 رساله تحصیلات تکمیلی دانشگاههای دولتی در حوزه انقلاب اسلامی ایران انجام گرفته است. بر این اساس پژوهشی از نوع استفاده از اطلاعات موجود و روش تحلیل ثانوی انجام خواهد شدکه اطلاعات لازم بر اساس داده های موجود در پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) گردآوری شدند. متغیرهای اصلی پژوهش علاوه بر انواع نه گانه گرایشهای پژوهشی، شامل مشارکت پژوهشی بر حسب جنس، رشته و مقطع تحصیلی، نوع دانشگاه، سال دفاع و تعداد صفحات پژوهش است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تولیدات علمی کشورهای فعال جهان اسلام در حوزه علوم و فناوری نانو انجام گرفته-است. نتایج پژوهش نشان داد که در دوره زمانی 2000-2009، هفت کشور ایران، ترکیه، مصر، مالزی، تونس، الجزایر و پاکستان کشورهای فعال جهان اسلام در زمینه تولیدات علمی حوزه علوم و فناوری نانو بوده اند. از میان این هفت کشور، جمهوری اسلامی ایران بیشترین میزان تولیدات علمی را در این حوزه به خود اختصاص داده و دانشگاه صنعتی شریف پر تولیدترین نهاد در میان سایر نهاد های علمی و پژوهشی جهان اسلام بوده است. کشورهای ترکیه و مصر به ترتیب رتبه های دوم و سوم تولید در این حوزه را دارا بوده اند. محاسبه نرخ رشد تولیدات علمی نانو در کشورهای فعال جهان اسلام حاکی از این است که جمهوری اسلامی ایران با رشدی تقریباً 50 درصدی، بیش ترین میزان رشد را طی ده سال مورد بررسی داشته است. کشورهای ترکیه و جمهوری اسلامی ایران، بیشترین تعامل های علمی را در سطح بین المللی در زمینه تولید علم نانو داشته اند و دو کشور ایالات متحده و آلمان همکاران اصلی کشورهای فعال جهان اسلام در تولید علم در حوزه علوم و فناوری نانو بوده اند.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ویژگیهای مجلات هسته لاتین در تولیدات علمی اعضای هیئت علمی رشته های وابسته به علوم انسانی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، و هنر دانشگاه تهران نمایه شده درنمایه نامه استنادی هنر و علوم انسانی و نمایه نامه استنادی علوم اجتماعی در «وب.آو.ساینس» از لحاظ حضور در «آی. اس. آی»و ضریب تاثیر گزارشهای استنادی مجلات (جی. سی. آر.) است. به این منظور تعداد 5434 استناد مربوط به194 عنوان مدرک علمی مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش به روش تحلیل استنادی انجام شده است. مجلات هسته نیز بر اساس قانون برادفورد معرفی شدند. یافته های پژوهش نشان داد میزان استناد به نشریات ادواری (44/59%) است، همچنین در بیش از 50 درصد رشته ها میزان استناد به نشریات ادواری بیش از سایر منابع اطلاعاتی است که این امر مؤید وجود تفاوت میان رشته ای است. همچنین از مقایسه سیاهه مجلات هسته با سیاهه مجلات رتبه بندی شده در «جی. سی. آر.» می توان چنین نتیجه گرفت که تا حدود زیادی میان این دوسیاهه مطابقت وجود دارد و میانگین ضریب تاثیر مجلات هسته به دست آمده بیشتر از میانگین ضریب تاثیر مجلات «جی. سی. آر.» در رشته های مربوطه است.

هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی تطبیقی پایگاه های گزارش استنادی مجله ها در مرکز منطقه ای اطّلاع رسانی علوم و فنّاوری و پایگاه اطّلاعات علمی جهاد دانشگاهی، از نظر مطابقت با معیارهای ارزیابی مجله هاست. برای انجام این تحقیق، ابتدا معیارها و شاخصهای مورد نیاز برای ارزیابی این پایگاه ها، بر اساس مطالعة متون و همچنین از طریق مراجعه به وبگاه «مؤسّسة اطّلاعات علمی[5]» به دست آمد و پس از کسب اطمینان از روایی و پایایی آن، مورد استفاده قرار گرفت. سپس، بخشهایی از » به دست آمد و پس از کسب اطمینان از روایی و پایایی آن، مورد استفاده قرار گرفت. سپس، بخشهایی از اطّلاعات، از طریق مشاهدة محقّق و بر اساس یک سیاهة وارسی که مشتمل بر4 معیار کلّی و 22 شاخص جزئیتر بود، گردآوری شد و در مواردی که نکته مبهمی وجود داشت، اطّلاعات لازم از طریق مصاحبه با بعضی از کارشناسان و مدیران هر یک از مراکز مورد مطالعه، تکمیل گردید. همچنین، در خصوص برخی از شاخصها، پرسشنامه های جداگانه طرّاحی شد و به این ترتیب، بخش دیگری از اطّلاعات، از مجله های تحت پوشش آن پایگاه ها و بخشی دیگر، از کاربران آن پایگاه ها و همچنین از برخی پدیدآورندگان مقاله های مجله های تحت پوشش آن پایگاه ها به دست آمد. برای تحلیل نظرها و آزمون فرضیه، از آزمون T استفاده شد. به این ترتیب، این پژوهش، با استفاده از روشهای کتابخانه ای و در مواردی نیز از طریق روش پیمایشی انجام گردید و برای تجزیه و تحلیل و مقایسة یافته ها، از روش تطبیقی و به منظور مقایسة مطابقت هر پایگاه با معیارها، از تکنیک ارزیابانه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان میدهد پایگاه گزارش استنادی مجله ها در مرکز منطقه ای اطّلاع رسانی علوم و فنّاوری، بسیار بیشتر از پایگاه گزارش استنادی مجله ها در پایگاه اطّلاعات علمی جهاد دانشگاهی، با معیارهای ارزیابی مجله ها مطابقت داشته است

هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان درستی استنادهای به کار رفته در فهرست منابع و مآخذ مقاله های تألیفی فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است. جامعة مورد بررسی در این پژوهش شامل 585 ارجاع داده شده به کتابها و مجله های فارسی و لاتین تمامی مقاله های تألیفی سال 1387 فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی آستان قدس رضوی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای و جدول مورگان و رجسی حجم نمونه به تعداد 230 استناد تعیین شد. یافته­های پژوهش نشان داد در 8/51% از استنادهای مقاله های لاتین، 39% از استنادهای مقاله های مجله های فارسی، 5/28% از استنادها به کتابهای لاتین و 48% از استنادهای کتابهای فارسی، اشتباه وجود دارد. به طور میانگین، در 8/41% از استنادهای صورت گرفته توسط نویسندگان به منابع مختلف اشتباه وجود دارد که از این میزان 4/21% اشتباهات اساسی هستند. همچنین، از نظر آماری، اختلاف معناداری بین میزان اشتباهات صورت گرفته در استنادها بر حسب نوع مدارک مورد استناد وجود ندارد. از سوی دیگر، در سطح اطمینان 95% می­توان گفت نوع زبان مدارک مورد استناد بر میزان اشتباه تأثیری ندارد. از نتایج پژوهش استنباط میشود که اشتراک مساعی بین نویسندگان، ویراستاران و داوران و همچنین ارزیابی و بررسی برخی از استنادهای مقاله ها به عنوان بخشی از فرایند پذیرش مقاله ها میتواند به رفع این مشکل کمک زیادی کند

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای مقالات با موضوع «ترویج کتابخوانی» و «کتابخانه های کودکان» در مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی (منتشر شده در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷) انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمام مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی است که شامل ۷ عنوان نشریه می باشد. یافته ها: بررسی تعداد کل مقالات منتشر شده توسط نشریات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی نشان داد که ۱۴۲۹ عنوان مقاله در طی سال های پژوهش در این نشریات منتشر شده که ۵۲ عنوان از مقالات (۶/۳ درصد) به موضوع ترویج کتابخوانی و ۲۷ عنوان از مقالات (۸/۱ درصد) به موضوع کتابخانه های کودکان پرداخته اند که از این بین ۷۵ مقاله (۹/۹۴ درصد) تالیف و ۴ مقاله (۱/۵ درصد) ترجمه است. از مجموع مقالات مرتبط با مقوله های کتابخوانی و کتابخانه های کودکان در نشریات تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، ۳۷ مقاله (۸/۴۶ درصد) پژوهشی، ۲۱ مقاله (۶/۲۶ درصد) تحلیلی، ۲ مقاله (۵/۲ درصد) مروری و ۱۹ مقاله (۱/۲۴ درصد) گردآوری می باشد. اصالت/ارزش: توجه به موضوع کتابخوانی و کتابخانه های کودکان از مسائل مهم در رشته کتابداری و اطلاع رسانی است که فقدان آثار پژوهشی در موضوعاتی از این دست بیانگر توجه اندک به آن می باشد و پژوهش حاضر از این جهت حائز اهمیت است.

در پژوهش حاضر، با استفاده از روش کتابسنجی، وضعیت کلی کتابهای ترجمه شده بر اساس متغیرهایی نظیر موضوع، زبان، نویسنده، کشور محل نشر، نوع فعالیت وجنسیت مترجمان و فعالیتهای ناشران داخلی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی در سطح کشور بررسی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد بیشترین کتابهای ترجمه شده در رشته کتابداری واطلاع رسانی درحوزه موضوعی کلیات صورت گرفته است. 7/23% کتابهای تجدید چاپ شده و 4/60% آثار ترجمه شده حاصل فعالیت فردی است. حدود 7/94% کتابها از زبان انگلیسی ترجمه شده اند و 8/78% کتابهای ترجمه شده به کشورهای آمریکا و انگلیس تعلق داشته است

در این پژوهش میزان خود ـ استنادی در مقاله های منتشر شده در دو نشریة «فصلنامه کتاب» و «فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی» بین سالهای 1382 تا 1386 بر اساس پایگاه گزارشهای استنادی نشریه های فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام مقایسه میشود. همچنین، شاخصهایی همچون تعداد خود - استنادی نویسنده، درصد خود- استنادی نویسنده، میزان مقاله های دارای خود- استنادی نویسنده، همچنین نوع مدرک خود استناد شده در هر نشریه، عمر خود - استنادی در هر نشریه و نرخ خود - استنادی مجله و ضریب تأثیر نشریه ها قبل و پس از حذف خود - استنادی و عملکرد مجله ها پس از حذف خود - استنادی محاسبه شده است. نتایج نشان داد میزان خود – استنادی در دو نشریه در سالهای مورد بررسی نسبتاً پایین است. در کل، فصلنامة کتابداری و اطلاع رسانی نسبت به فصلنامه کتاب ، خود - استنادی نویسنده بیشتری دارد اما در مورد خود - استنادی مجله تا سال 1385 فصلنامه کتاب نرخ خود - استنادی بالاتری را نشان میدهد. این میزان در سال 1386 برای فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی نسبت به فصلنامه کتاب بیشتر است. از دیگر نتایج پژوهش این است که خود - استنادی باعث افزایش ضریب تأثیر شده و رتبه مجله پس از حذف خود- استنادی تغییر میکند

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تولیدات علمی اعضای هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز طی سال های 1381-1386 انجام شده است. روش: این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شده و از روش های آماری مثل توزیع فراوانی و درصد فراوانی در قالب جدول و نمودار و از فرمول خیدو جهت تجزیه و تحلیل روابط بین متغیر ها استفاده شده است. جامعه پژوهش 137 نفر عضو هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز است که 106 نفر از آن ها پرسشنامه ها را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج نشان میدهد که بیش ترین درصد مقاله های تالیفی مربوط به سال 1385، و بیش ترین درصد کتاب های تالیفی، آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و طرح های پژوهشی پایانیافته مربوط به سال 1386 است. از نظر انواع تولیدات علمی در سال های مورد پژوهش، 62 مورد کتاب تالیفی، 28 مورد کتاب ترجمه ای، 368 مورد مقاله تالیفی در مجله های داخلی، 17 مورد مقاله ترجمه شده در مجله های داخلی و 25 مورد مقاله چاپ شده در مجله های خارجی انجام گرفته است. همچنین در این سال ها 291 مورد آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و 182 مورد طرح پژوهشی انجام گرفته است. آزمون فرضیه ها نشان میدهد که بین متغیرهای سن، جنس، مرتبه علمی و محل اخذ مدرک تحصیلی افراد با میزان تولیدات علمی آن ها رابطه معنی داری وجود دارد. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر سعی دارد برای اولین بار مشخص کند حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز چه سهمی از تولیدات علمی کشور را عهده دار است