ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۳۴۰ مورد.
۴۱.

تعدّد معانی واژه‌ها و عبارت‌های قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مفهوم منطوق واژگان قرآن عبارت‌های قرآن تعدّد معنا معنای ظاهری معنای باطنی مدلول سیاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲۱
مفاهیمی که خدای متعال از واژه‌ها و عبارت‌های قرآن کریم قصد نموده، متعدد است. این مفاهیم در دو بخش معنای ظاهری و باطنی مطرح می‌شود. پژوهش حاضر، نخست چیستی «معنا» و «معنای واژه‌ها و عبارت‌های قرآن» را بیان می‌کند و تعدّد معانی ظاهری واژه‌های قرآن اعم از معنای حقیقی، مجازی و کنایه را بررسی می‌کند و در پی آن، معانی متعدّد ظاهری عبارت‌های قرآن را منطوق، مفهوم و مدلول سیاقی ذکر می‌کند. سپس برخی روایاتی را که بر وجود باطن برای تمام آیات دلالت دارد، ذکر کرده و در پایان، به بیان نمونه‌هایی از معانی باطنی در روایات می‌پردازد.
۴۲.

بازگشت به قرآن (1)

کلیدواژه‌ها: اجتهاد رنسانس اسلامی نهضتهای اصلاحی سیره­ی سلف صالح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۰۴
تاریخ تفسیر قرآن در یک قرن اخیر با نهضت­های اجتماعی به ویژه نهضت­های اصلاح دینی که چون رستخیز فکری سراسر اقالیم اسلامی را درنوردیده؛ درهم تنیده شده، به طوری که بدون توجه و ارجاع به نهضت­های اصلاحی نمی­توان تفسیر را در چارچوب تاریخی­اش ملاحظه کرد. نهضت­های اصلاح گرایانه­ی دینی کما بیش از یک قرن پیش در شرق اسلامی آغاز گشته و از سرزمینی تا سرزمین دیگر در عین تشابه، تفاوت­هایی در اصول داشته است یعنی علاوه بر داشتن علل مشترک، در هر منطقه آثار و سیر و آغاز و تداوم متنوعی داشته است و یکپارچه و یکباره و منسجم با انگاره­های ثابت و واحد نبوده است. خصوصیت اصلی رنسانسی که به صورت­های مختلف و با مضمون واحد یا مشابه در سراسر عالم اسلام سر بر آورده، این بوده است که اسلام را نه یک عقیده مهجور و ایمان قلبی، بلکه یک نظام کامل عیار دینی و دنیوی و اخلاقی و سیاسی و عبادی و اجتماعی می­دیده­اند یعنی یک فرهنگ بالنده نه یک دین راکد که درحاشیه اجتماع به راه خود برود، و محور اساسی این تفکر، قرآن کریم بوده است. عامل دیگر اندیشه­ی اصلاح در نزد شخصیت­هایی چون سیدجمال تا محمدعبده وسیدقطب تاعلاّمه اقبال، و آیة­الله طالقانی، تا شهید مطهری و شهید صدر و درخشانترین خورشید آنان حضرت امام خمینی1، اعتقاد به باز بودن باب اجتهاد بوده است.
۴۴.

نقدی بر نظریه «گفتاری بودن زبان قرآن»

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹۰
اشاره جناب آقای دکتر جعفر نکونام در شماره سوم مجله وزین پژوهشهای علوم انسانی مقاله‏ای در اثبات گفتاری بودن زبان قرآن نوشتند و تنها ثمره‏ای که برای بحث مشخص کردند این نکته است که پاره‏ای از قرائن فهم آیات که به «قرائن حال و مقام» تعبیر می‏شود در متن قرآن نیامده است. به نظر می‏رسد این ثمره اهمیت بسزایی در دانش تفسیر داشته باشد و از جهتی مسأله حجّیّت ظواهر قرآن را تحت‏الشعاع قرار دهد. گرچه این تقسیم‏بندی و دو اصطلاح «گفتاری» و «نوشتاری» در هیچ منبعی ذکر نشده و دست کم ایشان منبعی ارائه نداده و ممیزات آن هم مستند نیست و این‏جانب هم به دلیل وجود برخی از مشخصات زبان گفتاری در زبانهای غیرگفتاری هنوز نتوانسته‏ام این تقسیم‏بندی را درک کنم، با همه اینها در نقد این مقاله با تحفظ بر همین تقسیم‏بندی و اصطلاح، به بررسی و نقد شواهد و ادلّه نویسنده محترم می‏پردازم. لازم به یادآوری است که نقد این مقاله، تنها برای روشن شدن حقیقت و کند و کاو در یکی از مباحث قرآن است؛ وگرنه تلاش جناب آقای دکتر نکونام مبارک و میمون است و از اینکه به موضوعات جدید علوم قرآن پرداخته‏اند، جای تشکر و قدردانی دارد.
۵۴.

استقلال قرآن از امور انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن مصلحت فرهنگ زبان نزول استقلال جاودانگی مخاطبان امور انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱۱
هر چند خدای متعال قرآن کریم را برای هدایت انسان‌ها نازل کرده است و لذا فی‌الجمله، برخی امور انسانی در این زمینه مورد عنایت بوده است، اما قرآن کریم مستقل از امور انسانی بوده و هیچ امر انسانی در آن تأثیر نداشته و هیچ مطلب یا فرهنگ غلطی از زمان نزول، در آن منعکس نشده است؛ زیرا وجود مطالب غیر واقع در قرآن با هدف اصلی آن یعنی هدایت مردم منافات دارد. البته چون خداوند قرآن را برای هدایت فرو فرستاده، به برخی از امور انسانی عنایت داشته و از آنها استفاده و به‌گزینی کرده است. قرآن به زبان قوم است و از مثال‌ها، تعبیرات، استعارات، کنایات و لغات دخیلِ رایج در بین مردم بهره جسته و مصلحت مخاطبان را رعایت نموده است. استقلال قرآن کریم از امور انسانی یکی از مبانی تفسیر به شمار می‌آید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان