ابوالقاسم بشیری

آخرت باوری پس از توحید دومین اصلی است که همه ادیان الهی به ویژه اسلام، انسان ها را بدان دعوت کرده اند. این باور نقش مهمی در پایبندی مذهبی انسان ها دارد. آموزش آخرت باوری در نوجوانی که دوره شکوفایی عقل و دین و از سویی دوره طغیان غرایز است، اهمیت بیشتری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آخرت باوری به صورت بحث گروهی بر پایبندی مذهبی نوجوانان است. پس از ساخت بسته آموزشی آخرت باوری، ۴۰ نفر از دانش آموزان پسر سوم دبیرستانی شهر قزوین، به شیوه تصادفی خوشه ای، نمونه گیری شدند و پس از تشکیل گروه آزمایش و کنترل، پیش آزمون پایبندی مذهبی برای هردو گروه اجرا شد. آموزش بسته آموزشی آخرت باوری به صورت بحث گروهی برای گروه آزمایش انجام و پس آزمون پایبندی مذهبی روی هر دو گروه اجرا شد. طرح پژوهشی بکار رفته، تحلیل داده ها برای مسائل مربوط به دو مجموعه از اندازه های وابسته بود و داده ها به کمک آزمون آماری کالموگروف - اسمیرنوف و U مان - ویتنی، تجزیه وتحلیل شد. یافته های پژوهش نشانگر اثربخشی آموزش آخرت باوری به صورت بحث گروهی بر افزایش پایبندی مذهبی و کاهش ناپایبندی و دوسوگرایی مذهبی نوجوانان بود.

کمال گرایی در متون روان شناسی موضوعی پیچیده و مبهم بوده و مفهوم شناسی واحدی از آن توسط روان شناسان ارائه نشده است. هدف این مقاله تدوین مدل کمال گرایی مبتنی بر منابع اسلامی بود. برای این منظور در مفهوم شناسی از روش تحلیل محتوای کیفی سی یه و شانون و برای روایی یابی مدل از روش پیمایشی استفاده شد. در روش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از قرآن کریم و منابع دست اول حدیثی بعد از شناسایی و انتخاب واحدهای لفظی و معنایی متناسب با کمال و کما ل گرایی و جست وجوی آنها در منابع مذکور، در چند مرحله کدگذاری باز، محوری 1، محوری 2 و انتخابی انجام و سپس مؤلفه های کمال گرایی، عوامل مؤثر بر کمال گرایی و ابعاد آن استخراج شد. در مرحله بعد شاخص روایی محتوایی CVI و نسبت روایی محتوایی CVR مورد تأیید 9 نفر از روان شناسان دارای تحصیلات حوزوی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد کمال گرایی در منابع اسلامی یک ویژگی مثبت است؛ نوعی گرایش فطری به تعالی و بیزاری از نقص همراه با شناخت عقلانی کمال که به صورت پویا و توحیدمدارنه و در دو عرصه فردی و بین فردی نمایان می شود. عوامل و زمینه سازهای کمال گرایی عبارت اند از: عقل ورزی همه جانبه، شناخت نقص در خویشتن، بهره مندی از وجود اسوه و الگو، و عدم غفلت از یاد خدا. در نتیجه مدل تدوین شده قابلیت بهره برداری جهت طراحی پروتکل های آموزشی روان شناختی را دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی بر رضایت زناشویی زوجین انجام گرفت. این پژوهش از نوع نیمه تجربی و به شیوه پیش آزمون - پس آزمون انجام شده و کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره مأوا در شهر قم، جامعه پژوهش هستند. از این میان گروه نمونه، 14 زوج به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و گواه قرار داده شدند. ابزار آموزشی، بسته آموزش جنسی بنیانی و همکاران (1398) و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (1998) است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS.19 و با روش تحلیل کواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های مرد گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/231 و پس از اجرای بسته آموزشی به 14/257 افزایش یافته است. در حالی که میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های مرد گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 28/234 و پس از اجرای بسته آموزشی 57/233 است، که تقریباً تغییری نداشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های زن گروه آزمایش، پیش از اجرای بسته آموزش جنسی 42/235 و پس از اجرای بسته آموزشی به 42/256 افزایش داشته است. میانگین نمرات رضایت زناشویی آزمودنی های زن گروه کنترل، پیش از اجرای بسته آموزشی، 28/238 و پس از اجرای بسته آموزشی 28/236 است که تقریباً تغییر نداشته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که آموزش جنسی مبتنی بر آموزه های اسلامی، رضایت زناشویی مردان (041/9 F= و 004/0 P=) و رضایت زناشویی زنان (986/18 F= و 001/0P=) را به طور معناداری افزایش داده است.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه عوامل شخصیتی و تعارضات زناشویی در بین زوجین شهر قم با روش پیمایشی انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه تعداد 384 نفر از بین زوجین سازگار، ناسازگار و در حال طلاق، با بهره مندی از روش نمونه گیری خوشه ای- تصادفی و استفاده از تکنیک گلوله برفی جهت بررسی انتخاب شده اند. در این فرایند هر یک از آزمودنی ها دو پرسشنامه شخصیت شناسی کوتاه (NEO) و تعارضات زناشویی (پ ت ز – ت) را تکمیل نموده و داده ها با نرم افزارهای DE (ورود اطلاعات) و Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس برای بخش استنباطی از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه (آنووا) و رگرسیون ترتیبی ساده استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که عوامل شخصیتی در سه گروه سازگار، ناسازگار و در حال طلاق با یکدیگر متفاوت است و در گروه در حال طلاق و سپس گروه ناسازگار و در آخر گروه سازگار نیز تعارضات از بیشتر به کمتر می باشد. در خصوص عوامل شخصیتی نیز نتایج بیانگر آن است که میزان آزرده خویی، گشودگی و موافق بودن در زوجین سازگار، ناسازگار و در حال طلاق با هم تفاوت دارد؛ ولی میزان برون گرایی و با وجدان بودن در سه دسته مذکور با یکدیگر فرقی نمی کند و همچنین بین ابعاد تعارضات زناشویی با عوامل روان آزرده خویی، برون گرایی، گشودگی، موافق بودن و با وجدان بودن، در برخی از ابعاد رابطه همبستگی و معنادار آماری وجود داشته و در برخی از ابعاد این رابطه وجود ندارد.