هادی لطف نژاد افشار

"مقدمه: علوم پزشکی و مراقبت های سلامت در دهه ی اخیر با شتاب فراوان به سوی پزشکی مبتنی بر شواهد به پیش می رود و در این وضعیت دستیابی به اطلاعات مرتبط در سریع ترین زمان ممکن بدون استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات غیر ممکن است. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین سواد رایانه ای و اطلاعاتی دانشجویان پزشکی (فیزیوپاتولوژی، اکسترن و انترن) دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام گردید. روش بررسی: این مطالعه از نوع تحلیلی بود که در آن توانایی 166دانشجوی فیزیوپاتولوژی، اکسترن و انترن در مورد مهارت های رایانه ای و سواد اطلاعاتی در آبان ماه 1385 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آمار توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بیشتر دانشجویان (3/71 درصد) در منزلشان به رایانه دسترسی داشتند. بیشتر دانشجویان (77 درصد) پیش از این هیچ گونه دوره ی آموزشی مربوط به رایانه و اطلاع رسانی را نگذرانده بودند. بیشتر دانشجویان توانایی ارسال (3/66 درصد) و دریافت نامه و پیوست کردن فایل به آن را (4/55 درصد) داشتند، اما با امکانات پیشرفته برای جستجو (7/27 درصد) و عملگرهای جستجو (4/5 درصد) آشنایی چندانی ندارند. در مورد استفاده از بانک های اطلاعاتی پزشکی تقریباً یک سوم از دانشجویان با این منابع آشنا بودند و از آنها استفاده می کردند. نتیجه گیری: بیشتر دانشجویان تحت پژوهش پیش از این هیچ گونه دوره آموزشی مربوط به رایانه را ندیده بودند، بنابراین دوره های آموزشی رسمی می تواند سریع تر دانشجویان را برای انجام کارهای آموزشی و پژوهشی با استفاده از سیستم های نوین رایانه ای توانمند سازد. همچنین آموزش آشنایی با بانک های اطلاعاتی پزشکی از منابعی هستند که می تواند به دانشجویان برای دسترسی سریع تر به مقالات مورد نیاز کمک کند. "

مقدمه: پیاده سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی به تحول سازمانی بستگی داردکه تمام عوامل مؤثر در آن باید در نظر گرفته شود. در این میان، نقش نیروی انسانی از تمامی عوامل مهم تر است و آموزش کارکنان، نظرسنجی، اطلاع رسانی و استقبال کاربران سیستم از نکات مهم در اجرای آن می باشد. برای رسیدن به این اهداف، بیمارستان امام خمینی ارومیه به عنوان اولین مرکز درمانی برای پیاده سازی HIS (Health informton system) مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی، برای ارزیابی پیاده سازی HIS در بیمارستان امام خمینی ارومیه طی سال 1387 به وسیله ی تکمیل پرسش نامه ی محقق ساخته توسط کلیه ی کاربران HIS (178 نفر) انجام گرفت. روایی پرسش نامه به وسیله ی متخصصان مربوط تأیید و پایایی آن نیز با ضریب Cronbach's alpha مساوی 74 درصد پذیرفته شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، اطلاعات وارد نرم افزار SPSS گردید و نتایج با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی) بررسی و به صورت جداول و نمودار ارایه شد. یافته ها: نیمی از کارکنان در کارگاه آموزش شرکت کردند که پرستاران بالاترین میزان (5/36 درصد) را داشتند و به بیش از نصف کارکنان نحوه ی استفاده از نرم افزار HIS قبل از پیاده سازی سیستم آموزش داده شد و پرستاران بالاترین میزان (2/45 درصد) را به خود اختصاص دادند. نتایج حاکی از آن است که نیاز 5/70 درصد از کارکنان برای پیاده سازی HIS برآورد نشده است. از 1/88 درصد کارکنان در جلسات تصمیم گیری قبل از اجرای HIS دعوت به عمل نیامده است و همچنین از نظرات 9/86 درصد از کارکنان در بازنگری های قبل از اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، استفاده نشده است. در خصوص ضرورت راه اندازی HIS به 5/58 درصد کارکنان اطلاع رسانی نشده است و فقط 5/41 درصد آن ها مطلع بودند. میزان استقبال کارکنان در پیاده سازی HIS بیمارستان امام 5/47 درصد بوده است. نتیجه گیری: در پیاده سازی و اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، باید به جنبه های انسانی، آموزش، برنامه ریزی واطلاع رسانی توجه نمود. پزشکان، پرستاران و کارکنان بخش های مختلف پاراکلینیک به عنوان عوامل مؤثر در نظر گرفته شوند و به منظور ارتقای کیفیت اطلاعات، مراقبت و درمان بیماران در آینده، باید از توانایی آن ها در اجرای سیستم های اطلاعات بیمارستانی استفاده گردد.

"مقدمه: با وجود توسعه قابل توجهی که در طول چند دهه اخیر در این کشور در بخش مراقبت بهداشت روان صورت پذیرفته، توجه چندانی به ثبت اطلاعات بهداشت روان نشده است. در حال حاضر یک نظام کارآمد ملی ثبت بهداشت روان که بتواند نیازهای این بخش را برآورده کند وجود ندارد؛ هدف پژوهش حاضر ارائه ساختار مقدماتی نظام ثبت اطلاعات بهداشت روان در ایران بود. روش بررسی: در این مطالعه تطبیقی نظام ملی ثبت بهداشت روان انگلستان، مالزی و ایران در سال 1383 مورد مطالعه قرار گرفت. منبع جمع آوری داده ها شامل منابع کتابخانه ای، شبکه های اطلاع رسانی و مشاوره با متخصصان داخل و خارج کشور بود. ابزار جمع آوری داده ها فرم های اطلاعاتی بود که روایی آن با نظر متخصصان تایید شد. تحلیل یافته ها به صورت نظری و مقایسه ای صورت گرفت. مدل مقدماتی نظام ملی ثبت اطلاعات بهداشت روان با توجه به شرایط اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی ایران تدوین گردید. یافته ها: برای نظام ملی ثبت بهداشت روان ایران الگویی در شش محور اصلی پیشنهاد شد. یافته های پژوهش نشان داد که به منظور بهینهسازی ثبت اطلاعات بهداشت روان در کشور، تجدید نظر کلی در اهداف، ساختار، عناصر اطلاعاتی، معیار ثبت، فرایند گردآوری داده ها و سیستم های طبقه بندی در نظام فعلی ثبت اطلاعات بهداشت روان کشور بر اساس الگوی پیشنهادی ضرورت دارد. نتیجه گیری: کمبود یک نظام ملی ثبت بهداشت روان در ایران، کشور ما را با مشکلات جدی در زمینه های کنترل و پیشگیری بیماری های روانی، انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکی، طراحی سیاست ها و استراتژی ها برای کنترل هزینه های ناشی از اختلالات روانی و بهبود کیفیت زندگی بیماران روبه رو کرده، که امید است با به کارگیری الگوی پیشنهادی بر بسیاری از مشکلات ذکر شده فائق آییم. "

مقدمه: پرونده ی پزشکی بیمار مهم ترین منبع برای تحقیقات،آموزش پزشکی و مراجع قضایی به شمار میرود و عملکرد پزشک به عنوان سرپرست تیم درمانی در مورد ثبت دقیق و صحیح اطلاعات، حایز اهمیت میباشد. ثبت کامل تمام موارد شکستگی در شرح تشخیص لازم و ضروری است. از این رو تحقیق حاضر به منظور تعیین میزان رعایت اصول تشخیص نویسی در پرونده های پزشکی بیماران بستری به علت شکستگی در بیمارستان شهید مطهری ارومیه انجام گرفت. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- مقطعی بود و بر روی پرونده ی بیماران بستری دچار شکستگی در سال 1386 بیمارستان شهید مطهری دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد. تعداد 400 پرونده ی بیماران بستری دچار شکستگی به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید، سپس ثبت یا عدم ثبت اطلاعات مورد نیاز شامل محل آناتومیک، نوع، شکل، علت خارجی و جراحات همراه شکستگی در چک لیستی که روایی و پایایی آن مورد تأیید صاحب نظران قرارگرفته بود، جمع آوری گردید و نتایج به صورت جداول فراوانی ارایه گردید. یافته ها: بیشترین میزان ثبت مربوط به محل یا موضع شکستگی (25/91 درصد) و کمترین میزان ثبت مربوط به شکل شکستگی (7 درصد) بود. در هیچ پرونده ای همه ی موارد نوع، شکل، محل، علت و جراحات همراه شکستگی در شرح تشخیص نوشته نشده بود و فقط در 25/1 درصد از پرونده ها، 4 مورد از موارد شکستگی به طور کامل در پرونده ثبت شده بود. نتیجه گیری: ثبت ناقص تشخیص نهایی توسط پزشکان، یکی از مشکلات مهم مستندسازی است. پرونده نویسی یکی از مسؤولیت های مهم پزشک و کادر درمانی است، اما نتایج به دست آمده نشان میدهد که این مسؤولیت جدی گرفته نشده است. برگزاری کارگاه های آموزشی برای پزشکان و برقراری پشتوانه های اجرایی میتواند میزان رعایت اصول مستندسازی در پرونده های بیماران را ارتقا دهد.

بیمارستان شامل واحدهای مختلف سازمانی با انواع طرح های مختلف پردازش اطلاعات و انواع متفاوت کارکنان حرفه ای مراقبت سلامت می باشد که به ارتباطات متقابل بین واحدهای سازمانی و نیز ارتباط با خارج سازمان نیاز دارد. همچنین به دلیل منحصر به فرد بودن فرایند مراقبت از هر بیمار، سازمان های مراقبت سلامت با چالش های بسیاری در هماهنگی روبرو هستند و هنوز از فن آوری های مدیریت جریان کار در حوزه سلامت بهره مند نیستند. برای شناسایی چالش های موجود در حوزه سلامت لازم است فرایندهای سازمانی از فرایندهای درمانی تفکیک گردند. مدیریت فرایندهای سازمانی عبارت از شناسایی دقیق روال ها و مشخص نمودن ارتباط اطلاعاتی هر قسمت با قسمت دیگر است. در این راستا استفاده از الگوی مدیریت سیستم جریان کار WFMS یا Work Flow Management System مناسب ترین روش به نظر می رسد. مدیریت فرایندهای درمانی با استفاده از پزشکی مبتنی برشواهد Evidence-Based Medicine یا EBM و توسط راهنماها تحقق می یابد. با وجود ثبات و ایستایی الگوهای فرایندهای سازمانی، فرایند درمان بیمار به دانش پزشکی وابسته و این دانش به سرعت در حال تحول است. سیستم های اطلاعات مراقبت سلامت مثل سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی باید ضمن پشتیبانی از فرایندهای سازمانی و درمانی بیمار به طور جداگانه، یکپارچگی اطلاعات و وظایف را ایجاد کنند. به طور کلی هدف از به کارگیری IT (Information Technology) در فرایند بالینی تنها کنترل دوره مراقبت نیست، بلکه هدف کاهش بار کاری و بهبود سطوح تصمیم گیری است. در این مقاله ضمن بررسی فرایندهای بالینی و سازمانی موجود در سازمان مراقبت سلامت، نحوه مدیریت جریان کار به طور مجزا در این فرایندها مورد بررسی قرار گرفته است و ابزارهای فن آوری اطلاعات مناسب برای پشتیبانی از هر فرایند با ذکر مثالی ارایه شده است.

مقدمه: سامانه سیب یکی از سامانه های پرونده الکترونیک سلامت در ایران است که با هدف یکپارچه سازی اطلاعات بهداشتی-درمانی کشور ایجاد شده است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی سامانه سیب از دیدگاه کاربران مراکز بهداشتی استان آذربایجان غربی بود. روش ها: جامعه آماری این پژوهش 215 نفر بود که به صورت سرشماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه استاندارد مشتمل بر هفت محور: کیفیت رابط های سامانه، کیفیت وظایف، کیفیت عملکرد، کیفیت اطلاعات، کیفیت خدمات پشتیبانی، کیفیت خدمات و کیفیت کلی خدمات سامانه استفاده شد. داده های با نرم افزار SPSS نسخه 28 تحلیل و یافته ها با میانگین و انحراف معیار ارائه شد. یافته ها: میانگین نمره محورها از پنج به شرح زیر به دست آمد: کیفیت رابط ها(3/35)، کیفیت وظایف(3/13)، کیفیت عملکرد(3/10)، کیفیت اطلاعات (3/32)، کیفیت خدمات پشتیبانی(3/04)، کیفیت خدمات عمومی(3/24) و کیفیت کلی خدمات سامانه (2/75). نتیجه گیری: کمترین امتیاز مربوط به میزان رضایت کاربران از کیفیت کلی خدمات سامانه بود که بیشتر بر محور رضایت نیروی انسانی از حمایت های مدیریتی و مالی است. با توجه به اهمیت و محوریت نیروی انسانی بی توجهی به رضایت کاربران در بلندمدت می تواند به کاهش کیفیت خدمات سامانه سیب منجر گردد.