لیلا شاه مرادی

چکیده مقدمه: رضایت کاربر به عنوان ضمانت اجرای موفق یک سیستم اطلاعات محسوب می شود. ارزیابی سیستم های اطلاعات بیمارستانی (HIS) بدون در نظر گرفتن نوع کاربر و تجربه کامپیوتری آن ها ارزشی ندارد. نظر مثبت کاربران نسبت به سیستم اطلاعات بیمارستانی ضامن موفقیت این سیستم هاست. به همین منظور در این پژوهش میزان قابلیت استفاده سیستم های اطلاعات بیمارستانی از نظر پرستاران، کاربران واحدهای پاراکلینیک و منشی بخش ها بررسی شده است. روش کار: مطالعه توصیفی-مقطعی بوده و در سال 1388 انجام شده است. به منظور ارزیابی از پرسشنامه استاندارد بین المللی ایزومتریک9241.10 استفاده شد. در این پژوهش نمونه گیری انجام نشد. به منظور انجام این پژوهش ابتدا همه بیمارستان های دارای HIS در شهر تهران مشخص شدند. سپس همه شرکت های ارایه دهنده این سیستم ها مشخص شدند. در مرحله بعد با توجه به اینکه پژوهشگران می خواستند حتماً از هر شرکت ارایه دهنده HIS، یک بیمارستان را مطالعه کنند، از بین هر چند بیمارستانی که توسط یک شرکت پشتیبانی می شد، یک بیمارستان به صورت تصادفی انتخاب شد. در نهایت میزان قابلیت استفاده سیستم های اطلاعات بیمارستانی از نظر منشی بخش ها، پرستاران و کاربران واحدهای پاراکلینیک بررسی شد. پس از جمع آوری پرسشنامه، داده ها با استفاده از SPSS و آمارهای توصیفی و آزمون یک نمونه ای تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان می دهد نرم افزار HIS بررسی شده در ایران از دید پرستاران نسبت به کاربران واحدهای پاراکلینیک و منشی بخش ها دارای قابلیت استفاده بیشتری بوده است. در این پژوهش کاربران واحدهای پاراکلینیک نسبت به سایر کاربران، سیستم اطلاعات بیمارستانی را کمتر مفید و قابل استفاده دانسته اند. بحث: با توجه به متفاوت بودن نظر پرستاران، منشی بخش ها و کاربران واحدهای پاراکلینیک به نظر می رسد وظیفه کاربران بر میزان رضایت آن ها از سیستم و مفید دانستن سیستم تأثیر گذار بوده است. پیشنهاد می شود هنگام طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی به نیاز کاربران واحدهای پاراکلینیک توجه بیشتری شود

یکى از اساسى ترین حقوق بیماران، رضایت دادن به قبول یک روش معالجه است. همه ی مراکز مراقبتى ملزم به اخذ رضایتنامه ی درمانى از بیمار یا قیَم وى مى باشند. على رغم اهمیَت زیاد فرم هاى رضایتنامه ی آگاهانه، در تکمیل این فرم ها دقت لازم اعمال نمى شود. با توجَه به اهمیَت فرم هاى رضایتنامه ؛این مطالعه برای تعیین میزان تکمیل عناصر اطلاعاتی موجود در فرم های رضایتنامه انجام می شود. روش پژوهش: طی یک پژوهش توصیفی- مقطعی؛ و از طریق پرسشنامه میزان تکمیل عناصر اطلاعاتی موجود در فرم های رضایتنامه ها؛ این پژوهش در سه ماهه ی اول سال 1382، در سه مرکز درمانى دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیرى طبقه اى از هر مرکز درمانى، 333 پرونده به صورت تصادفى انتخاب شد. روش جمع آورى داده ها شامل مشاهده ، و بررسى فرم هاى رضایتنامه بود. به منظور تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی(میانگین و انحراف معیار و فراوانی) و نرم افزار SPSS استفاده شد یافته ها: یافته های این مطالعه نشان دادکه در 2/7درصد ( 24 مورد) بیماران فرم هاى رضایتنامه آگاهانه و 5/71درصد (234مورد)در فرم ها به ترتیب نام و نام خانوادگى و آدرس کامل بیمار ثبت نشده بود. 2/1درصد (4 مورد) فرم ها فاقد هر گونه تایید رضایت (چه از طریق امضا یا اثر انگشت) بودند. در4/5درصد (18 مورد)فرم ها خط خوردگى داشتند. در 4/2درصد (8مورد) بیماران على رغم نداشتن سن قانونى رضایت داده بودند؛ و در 6/3درصد (12مورد) توسط افرادى غیر از بستگان سببى و نسبى تایید شده بودند.در 6/87درصد( 74مورد) در مواقع اورژانس فرم ها داراى نام و نام خانوادگى بوده در صورتى که در موارد غیر اورژانس این میزان به 7/94درصد (235)رسیده است. همچنین در 6/77درصد (66)موارد اورژانس، رضایتنامه ها به تایید شاهد رسیده در صورتى که این میزان در موارد غیر اورژانس به 9/59درصد (147)بوده است. در2/96درصد (76) کل پرونده هاى بررسى شده داراى فرم دیگرى به نام فرم برائت بودند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه هدف از اخد رضایت، کمک به بیمار جهت اخذ بهترین تصمیم بوده و با توجه به اهمیت فرم هاى رضایتنامه براى بیمار و مراکز درمانى، لازم است تا کارکنان بخش پذیرش (که وظیفه ی تکمیل این فرم را دارند) در تکمیل این فرم ها نهایت دقت را مبذول دارند. آموزش کارکنان بخش پذیرش در زمینه ی اهمیَت تکمیل ؛ و عواقب ناقص بودن این فرم هالازم است. "

سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، سیستم هاى کامپیوترى اند که براى سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتى به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحى شده اند. باید ارزیابى هاى مداوم براى انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکى و مدیریت سیستم هاى اطلاعات بهداشتى، پرهیز از دوباره کارى و ارتقاء کیفیت مراقبت ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبى براى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى که بر روش هاى اندازه گیرى و شاخص هاى ارزیابى تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش هاى مطالعه، منبع داده ها و شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى است. روش بررسی: روش این پژوهش توصیفى ـ مقطعى است که در سال 1383 انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه اى، جستجوى اینترنتى و پست الکترونیکى جهت گردآورى اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص هاى ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه بندى شد، و بر اساس آن پرسشنامه اى حاوى 20 سوال اصلى که براى هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجى صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به 35 نفر داده شد، که از میان آنان 28 نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضاء علمى دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم هاى اطلاعات بهداشتى بودند. شاخص هایى که بیش از 21 نفر (بیش از 75 درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص ها مى توان به اجتناب از حوادث، دسترسى به داده ها، کامل بودن داده ها و دقت داده ها اشاره نمود. پس از جمع آورى پرسشنامهها، نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها: در تعیین مراحل ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى شش مرحله ى تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگى، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابى پیشنهادات و تصمیم گیرى بر اساس آن مشخص گردید. یافته هاى این پژوهش نشان داد که 13 نوع مطالعه جهت ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى وجود دارد. براى تعیین منبع داده هاى ارزیابى 26 منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص هاى ارزیابى سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در سه زمینه ارزیابى پاسخگویى، ارزیابى ارتقاء عملکرد و ارزیابى توسعه دانش ارائه شده اند. نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابى از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى به جنبه هاى مالى و اقتصادى توجه مى شود، بایستى به جنبه هاى نیروى انسانى و ارزیابى توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابى هاى انجام شده از سیستم هاى اطلاعات بهداشتى در زمینه ارزیابى پاسخگویى بوده که به صورت کمى و با آزمایشات کنترل شده تصادفى انجام مى شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابى در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابى با شاخص هاى مطرح شده مى باشد. "

امروزه از مدیریت جامع کیفیت به عنوان چراغی روشنی بخش و زبان مشترک در سازمانها استقبال شده است و هر سازمانی سعی می نماید به نوعی مسیرهای قبلی خود را با به کارگیری این سیستم مدیریتی ، اصلاح نماید. اما نقص در سیستمهای اطلاعاتی باعث گردید که بر خلاف بی نقص بودن استراتژی کیفیت ، بعضا مشکلاتی بر سر راه اجرای آن به وجود آید و یا اینکه حتی بعد از اجرای این سیستم ، نتایج مطلوب و قابل توجهی حاصل نگردد...