فاطمه شیخی نژاد

زمینه و هدف: از میان زیرساخت های گوناگون مورد نیاز ب رای اجرای اث ربخش م دیریت دان ش، عوام ل انس انی اجتم اعی به ویژه عامل رهبری از نق شی حی اتی برخوردارند. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر رهبری تحول آفرین بر ادراک کارکنان از اجرای مدیریت دانش سازمانی با توجه به متغیر میانجی توانمندسازی روانشناختی پرداخته است. روش شناسی: این پژوهش کاربردی و توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری آن را کارکنان شرکت بیمه ایران مستقر در شهر تهران به تعداد 1900 نفر تشکیل داده اند که 320 نفر از آنها با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد بوده است. داده های گردآوری شده با روش معادلات ساختاری و با کمک نرم افزار آموس تجزیه وتحلیل شده اند. یافته ها: رهبری تحول آفرین بر ادراک کارکنان از مدیریت دانش سازمانی تأثیر مثبت و معناداری دارد و نقش میانجی گری توانمندسازی روانشناختی نیز تأیید شده است. نتیجه گیری: ایفای نقش رهبری تحول آفرین توسط مدیریت ارشد سازمان و حمایت از پروژه های مدیریت دانش می تواند به ارتقای توانمندی کارکنان و ادراک از اثربخشی مدیریت دانش مساعدت کند.

ماهیت انسانی علوم انسانی و اجتماعی، گواه بی بدیلی در ایجاد تمایز اساسی میان این علوم با علوم طبیعی به شمار می رود. از این رو، برون رفت از سیطره غالب پارادایم اثبات گرایی و رویکردهای کمّی به عنوان قلمرو و قالب های ویژه علوم طبیعی و ورود به عرصه پارادایم های رقیب و رویکردهای کیفی، ضرورتی انکارناپذیر قلمداد می شود. در این راستا، شناسایی و معرفی روش ها و ابزارهای پژوهشِ کیفی می تواند، راهگشای مناسبی برای پیمودن مسیر باشد. از این رو، مقاله حاضر در تلاش است، ابتدا با بیان خاستگاه و مبانی نظری روش نقشه شناختی و تمایزات و تشابهات آن با نقشه ذهنی و نقشه مفهومی به ایجاد درکی مشترک از این روش بپردازد، سپس با تشریح فرایند ترسیم نقشه شناختی و نحوه تحلیل آن، شیوه کاربست روش را ارائه کند و در نهایت، با بیان مزایا و معایب روش، پژوهشگران را از نقاط قوت و ضعف این روش آگاه سازد

در سال های اخیر پژوهش در زمینه برداشت از سیاست سازمانی به دلیل اثرهای مخربی که بر رضایت شغلی، عملکرد شغلی، اثربخشی، بهره وری و غیره دارد، موردتوجه پژوهشگران حوزه رفتار سازمانی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر تأثیر عوامل فردی، شغلی و سازمانی بر برداشت از سیاست سازمانی بررسی شده است. جامعه آماری شامل مدیران و کارمندان شاغل در صنعت آب کشور است که با استفاده از روش نمونه گیری قشری (سهمیه ای) انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد استفاده شد. روایی پرسش نامه به روش محتوایی و سازه ای و قابلیت اعتماد آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از متغیرهای موردمطالعه تأیید شد. تحلیل داده های پژوهش به وسیله مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار Lisrel و Smartpls انجام شد. نتایج نشان داد که از میان عوامل سازمانی، تمرکز، تأثیر مثبت و رسمیت، عدالت رویه ای و مشارکت در تصمیم گیری تأثیر منفی بر برداشت از سیاست سازمانی دارند. کلیه عوامل شغلی (استقلال، بازخورد، تنوع مهارت و ارتباط (تعامل) با مدیر) تأثیر منفی بر برداشت از سیاست سازمانی دارند. از میان عوامل شخصی تنها ماکیاول گرایی بر برداشت از سیاست تأثیر مثبت دارد و فرضیه های مربوط به تأثیر مثبت کانون کنترل و خودپایشی بر برداشت از سیاست تأیید نشد.

فعالیت های سازمانی سیاسی اند، زیرا در آن منافع، قدرت و تعارض منافع وجود دارد. بنابراین، یکی از رفتارهای آشکار افراد رفتار سیاسی آنان است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه عواملی موجب بروز رفتار سیاسی در سازمان می شوند؟ پژوهشگر پس از تشریح مبانی نظری، فرایندی از متغیرهای درون سازمانی و مبین چگونگی شکل گیری چنین رفتاری در شرکت های بخش آب را به بوته آزمون گذارد. روش پژوهش حاضر پیمایشی است. داده های این پژوهش با استفاده از نمونه ای 525 نفره از مدیران و کارشناسان صنعت آب با روش نمونه گیری تصادفی از نوع طبقه ای گردآوری شد. روایی محتوایی پرسشنامه ها تأیید شد و قابلیت اعتماد آن ها با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای هر متغیر تأیید شد. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با نرم افزار لیزرل و اسمارت پی ال اس انجام شد. نتایج نشان می دهد متغیرهای شناسایی شده به جز کانون کنترل و خودنظارتی در بروز رفتار سیاسی کارکنان مؤثرند.

فعالیت سیاسی، به طور ذاتی در همة تعاملات وجود دارد، بنابراین، به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهندة سازمان ها محسوب می شود و توجه پژوهشگران مدیریت را به خود جلب کرده است. اگر چه رفتار سیاسی می تواند پیامدهای مثبت یا منفی داشته باشد، بخش عمدة پژوهش ها بر جنبة منفی آن تمرکز کرده است. این نوع رفتار محیط کاری تفرقه افکن و زیان باری ایجاد می کند که تهدیدی برای کارایی و اثربخشی کلی سازمانی است، و آثار منفی فزاینده ای برای کارکنان دارد. بنابراین، آگاهی از عوامل به وجودآورنده در پیشگیری و محدودکردن چنین رفتاری نقش مهمی ایفا می کند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف تبیین پیش بینی کننده های رفتار سیاسی با به کارگیری روش نمونه گیری قشری (سهمیه ای) انجام شد. برای جمع آوری داده ها پرسشنامه های استاندارد به کار گرفته شد. روایی پرسشنامه ها به روش محتوایی و سازه ای، و قابلیت اعتماد آن با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از متغیرهای مورد مطالعه تأیید شد. برای تحلیل داده های پژوهش به وسیلة مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر نرم افزار Lisrel و SmartPLS به کار گرفته شد.

طی سالیان متمادی رفتار سیاسی یکی از موضوعات مورد علاقه پژوهشگران حوزه رفتار سازمانی بوده است. دلیل این علاقه مندی گستردگی و فراگیر بودن این شیوه رفتاری در سازمان ها می باشد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن مهارت سیاسی و اراده سیاسی به عنوان متغیرهای تعدیل کننده به بررسی تأثیر درک سیاست های سازمانی بر رفتار سیاسی پرداخته است. جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان صنعت آب کشور می باشد. در این تحقیق از روش نمونه گیری گروهی(طبقه بندی شده) استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه در مقیاس پنج گزینه ای لیکرت استفاده شده و روایی و پایایی پرسشنامه ها برای هر متغیر مورد تأیید قرار گرفته است. تحلیل داده های تحقیق توسط مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با بهره گیری از نرم افزار لیزرل و اسمارت پی ال-اس انجام شد. نتایج حاصله نشان می دهد درک سیاست ها منجر به رفتار سیاسی می شود و اراده سیاسی ارتباط بین درک سیاست ها و رفتار سیاسی را در جهت منفی تعدیل می کند. در این تحقیق نقش تعدیل کنندگی مهارت سیاسی مورد تأیید قرار نگرفت.

امروزه مدیران در دنیایی سرشار از پیچیدگی فعالیت می کنند و بواسطه تغییرات سریع آن در معرض شکست قرار دارند. بنابراین، چالش رویاروی آن ها توانایی بکارگیری تمامی استعداد های جسمی و ذهنی برای درک کلیهابعاد هر رویدادو اقدام صحیح در راستای آن است. «ذن [1] »، به عنوان روش منحصر به فرد آموزش جسم و ذهن که بر پایه بیداری و اشراق بنا شده با استفاده از تکنیک های خاص، امکان درک واقعیت به صورت خالص و بی واسطه و سپس اقدام بر پایه دیدگاهی عمل گرایانه را فراهم می آورد. بنابراین، بهره گیری از ذن در حوزه مدیریت، کلید اثربخشی مدیریتی محسوب می شود. به طوری که بدون برخورداری از ذن، شایستگی های عمومی و تخصصی مدیر نه تنها برای سازمان، بلکه برای خود او نیز ارزشمند نخواهد بود. ازاین رو، در مقاله حاضر تلاش شده با ارائه مبانی فلسفه ذن به عنوان نماد فرهنگ شرق، کاربرد آن در مدیریت بررسی شود و از طریق مقایسه مدیریت سنتی منتسب به غرب با مدیریت ژاپنی برخاسته از شرق، درک مفاهیم رمز آلود آن تسهیل و سهم عمده آن در اثربخشی بیشتر عملکرد مدیران ژاپنی به نمایش گذاشته شودتا مدیران بتوانند در صورت هم راستایی ارزش های فرهنگی خود با ارزش های زیربنایی ذن، از مزایای آن بهره مند شوند.

رشد سریع مفهوم معنویت (Spirituality) در محیط کار و سازمان و کاربرد های آن، برای رهبران سازمان ، مدیران منابع انسانی، کارکنان و عاملان تغییر، اهمیت فراوانی دارد .هنگامی که ابعاد گوناگون معنویت در محیط کار استفاده شوند، سعادت و خلاقیت فردی ، هماهنگی سازمانی وموفقیت تجاری بلند مدت را افزایش می دهند . در این مقاله پس از ارائه تعاریفی کلی از معنویت، رابطه میان دین و معنویت بررسی می شود.