رسول برجیسیان

هویت در نظام انقلاب اسلامی ایران، بر اساس اندیشه های سیاسی امام خامنه ای، یک مفهوم چندبعدی و پویاست که شامل ابعاد فرهنگی، دینی، اجتماعی و سیاسی است. امام خامنه ای با تأکید بر پیوند ناگسستنی میان دین و سیاست، هویت اسلامی-انقلابی را به عنوان رکن اساسی در شکل دهی به جامعه اسلامی مطرح می کنند. این پژوهش با هدف تبیین اندیشه سیاسی امام خامنه ای پیرامون مولفه های هویت در نظام انقلابی است و با بررسی ابعاد مختلف هویت در گفتمان انقلاب اسلامی، به تبیین نقش مؤلفه های مذکور در تقویت و استمرار نظام انقلابی می پردازد و تلاش می کند تا با تحلیل دیدگاه های امام خامنه ای، نقش این هویت در مقابله با چالش های معاصر و تهدیدات فرهنگی-سیاسی نظام سلطه جهانی را بررسی نماید. تحقیق از نوع کیفی می باشد و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری تحقیق مجموعه سخنرانی های مقام معظم رهبری از سال 1380 تا 1403 پیرامون مفهوم هویت و معنای آن در چارچوب نظام انقلابی می باشد. ابتدا این سخنرانی ها مورد مطالعه قرار گرفت و در گام بعدی مفاهیم و کلمات کلیدی آن ها مضمون یابی، کدگذاری و سپس مقوله بندی گردید. نتایج تحقیق نشان داد که از دیدگاه امام خامنه ای هویت نظام انقلابی می بایست تماما بر مبنای حکومت خداوند و مبانی اسلامی و سه مولفه هویت اسلامی، هویت انقلابی و هویت ایرانی استوار باشد و بر اساس آن ها عمل گردد. در این چارچوب، مؤلفه هایی چون استقلال سیاسی، مقاومت در برابر نظام سلطه، عدالت خواهی، وحدت امت اسلامی و تقویت روحیه انقلابی در میان مردم، به ویژه جوانان، از اهمیتی ویژه برخوردارند.

وقتی فیلسوف بزرگی همچون ملاصدرا را دارای دستگاهی فلسفی بدانیم، نمی توانیم وی را بدون فلسفه سیاسی بدانیم، حتی اگر صدرا هیچ سخنی هم در سیاست نگفته باشد « با توجه به سخنان بسیار زیاد وی در این موضوع » ما می توانیم بر اساس فضای تفکر و افقی که برای ما باز می کند به تفکر سیاسی بپردازیم، در این فضا تمامی اصـولی که اساس فلسفه صدرا را تشکیل می دهند حضور دارند، در نتیجه بر اساس دستور زبـان مفهومی این دستگاه که بر گرفته از اصول راستـین در حقیقت وجود می باشد می توان حقایقی را در خصوص سیاست و حکومت به دست داد. فلسفه ملاصدرا دارای چنان قوتی است که می توان بر اساس آن تعریف حکومت، جامعه، فرهنگ رفتاری، تربیت سیاسی، حقوق، قوانین، قدرت، مرجعیت، مشروعیت، حقوق بشر، آزادی، برابری، عدالت و سایر موضوعات مطرح در فلسفه سیاست را از نو در جهان اسلام نشان داد. در نوشتار حاضر این موضوع مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت که چگونه می توان موضوعات فلسفه سیاسی را در فلسفه ملاصدرا به دست داد؟