محمد خیر

پژوهش حاضر با هدف تبیین مدل علی بین راهبردهای شناختی ، فراشناخت و خودکارآمدی با نقش واسطه گری امید تحصیلی در دانش آموزان مقطع متوسطه انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و حجم نمونه شامل 558 نفر (248 دختر و310 پسر) از دانش آموزان متوسطه دوم (پایه دهم، یازدهم و دوازدهم) شهرستان شیراز در سال 98-97 که به روش خوشه ای چند مرحله ای نمونه گیری شدند، بوده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس راهبردهای یادگیری خودتنظیمی ، مقیاس امید تحصیلی ومقیاس خودکارآمدی دانش آموزان بود. تجزیه و تحلیل داده با استفاده از آزمون تحلیل مسیرنشان داد امید تحصیلی نقش واسطه گری معناداری را در رابطه بین راهبردهای یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی ایفا می کند. همچنین مدل علی ارایه شده از برازش خوبی برخوردار است.

مقدمه: هدف از این پژوهش مدل یابی تاب آوری تحصیلی بر اساس سبک های دلبستگی، جو روانی- اجتماعی مدرسه با میانجی گری سبک های هویت بوده است.  روش: جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان دختر و پسر متوسطه اول در شهرستان مرودشت که تعداد آن ها در سال تحصیلی 1399- 1398 بالغ بر 2280 نفر بود. برای تعیین حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 357 نفر از دانش آموزان انتخاب و از روش پرسش نامه تاب آوری تحصیلی ساموئلز، سبک های دلبستگی بزرگسالان کولینز و رید، جو مدرسه دلاویر و سبک های هویت برزونسکی مورد سنجش قرار گرفتند.  یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان و هم چنین، رگرسیون سلسله مراتبی به شیوه بارون - کنی نشان داد که سبک هویت اطلاعاتی در رابطه بین سبک های دلبستگی اضطرابی با جهت گیری آینده، هم چنین، سبک دلبستگی (اضطرابی و وابستگی) با مهارت ارتباطی، هم چنین، با امنیت و مثبت نگری نقش واسطه ای سهمی ایفا می کند. سبک هویت هنجاری نیز در رابطه بین سبک های دلبستگی (وابستگی و اضطراب) با مهارت ارتباطی، هم چنین، اضطراب وجهت گیری آینده، امنیت و مثبت نگری دارای نقش واسطه گری سهمی و واسطه گری کامل آن با امنیت وجهت گیری آینده تایید می شود .سبک هویت سردرگم نیز در رابطه بین سبک دلبستگی اضطرابی با مهارت ارتباطی، امنیت ومثبت نگری دارای  نقش واسطه ای جزیی وباجهت گیری آینده نقش واسطه ای کامل ایفا می کند. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مدل تاب آوری تحصیلی بر اساس سبک های دلبستگی، جو روانی- اجتماعی مدرسه با میانجی گری سبک های هویت دانش آموزان متوسطه اول شهر مرودشت از برازش مطلوبی برخوردار است. 

مطالعه ی تعامل های اجتماعی در مجموعه های آموزشی و تأثیرهای شناختی، انگیزشی و عاطفی آن در امور درسی هدف این تحقیق بوده است. در راستای این هدف الگوی روابط علّی بین پیامدهای عاطفی، انگیزشی و تحصیلی خودکارآمدی ادراک شده ریاضی و عوامل اجتماعی کلاس (ارزیابی معلم و همکلاسان از دانش آموز)، با توجه به اثر میانجی باورهای خودکارآمدی، در راستای نظریه ی شناختی اجتماعی بویژه نظریه خودکارآمدی باندورا (1997) مورد تحلیل قرار گرفت. آزمودنی های تحقیق را 273 نفر از دانش آموزان پایه ی دوم دوره راهنمایی (شامل 150 دختر و 123 پسر) تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری خوشه یی چند مرحله یی از مدارس نقاط مرکزی شهر شیراز انتخاب شدند. آزمودنی ها مقیاس های خودکارآمدی ریاضی، انگیزش تحصیلی، عواطف مثبت و منفی و احساس نسبت به مدرسه را تکمیل کردند و به یک آزمون ریاضی پاسخ دادند. با استفاده از شیوه های تحلیل رگرسیون چند متغیری و تحلیل مسیر، داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه های حاصل از این تحلیل ها حاکی از آن است که ارزیابی معلم و همکلاسان به عنوان عوامل اجتماعی کلاس در پیش بینی خودکارآمدی تحصیلی ( ریاضی) دانش آموزان سهم معنی داری دارند. همچنین تأثیر عوامل اجتماعی کلاس بر متغیرهای انگیزشی و عاطفی صرفاً به واسطه ی خودکارآمدی است، به طوری که در حضور متغیر خودکارآمدی اثر مستقیم عوامل اجتماعی کلاس بر متغیرهای انگیزشی و عاطفی معنی دار نبود. در پیش بینی عملکرد تحصیلی (آزمون ریاضی)، خودکارآمدی و ارزیابی همکلاسان هر دو اثر مستقیم معنی داری داشتند. نتایج با توجه به مبانی نظری مورد بحث قرار گرفته است. این نتایج همسو با شواهد قبلی، گویای آن است که قضاوت های خودکارآمدی تأثیر قابل توجهی بر سطح انگیزش تحصیلی، عواطف مرتبط با امور تحصیلی و نیز عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارند.