هدیه اسکندری

این پژوهش با عنوان «نقش مدیریتی ملکه ایرتَشدونَه بر اساس الواح تخت جمشید»، به بررسی جایگاه اقتصادی و اجتماعی ایرتَشدونَه (Irtašduna) دختر کوروش بزرگ و همسر داریوش یکم، در ساختار اداری و دیوان سالاری هخامنشی می پردازد. این مطالعه نشان می دهد که ایرتَشدونَه در حوزه هایی چون توزیع شراب و آبجو، اداره املاک شخصی (اولهی)، 1 تخصیص جیره به کارگران زن و مادران تازه زایمان کرده و نیز نظارت بر امور مالی از اختیاراتی مستقل و نظام مند بهره مند بوده است. هدف مقاله، بازسازی نقش فعال ایرتَشدونَه در فرایندهای تخصیص منابع و شبکه سازمانی تحت فرمان اوست. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل و توصیف اسناد اداری، همراه با مطالعه تطبیقی مفاهیم تخصصی مانند Tibba و «خوان شاه» در متون ایلامی و تطبیق آن با گزارش های یونانی نظیر هراکلیدس (Heraclides) و پولیائنوس (Polyaenus) است. یافته ها نشان می دهد ایرتَشدونَه با مُهر شخصی خود، فرمان صادر می کرده، بر املاک بسیاری نظارت مستقیم داشته و ازطریق شبکه ای از کارگزاران اقدام به تخصیص جیره می کرده است. تحلیل این اسناد، نظام حمایتی تحت مدیریت او را ساختاریافته، هدفمند و مبتنی بر برنامه ریزی اقتصادی نشان می دهد. ایرتَشدونَه نه تنها همسر داریوش، بلکه مدیری توانمند و صاحب اختیار در نظام اقتصادی هخامنشی به شمار می آمد که بخش هایی از ساختار پشتیبانی دربار، به ویژه درزمینه های جیره دهی، مدیریت املاک، نیروی انسانی و سازمان دهی سفرها، زیر نظر مستقیم او اداره می شده است.