شادی کشاورز شکری

پژوهش حاضر کاربرد ضمایر نکره را در گونه های مختلف زبان گیلکی، از زبان های ایرانی شمال غربی در کرانه دریای خزر بررسی می کند. ضمایر نکره مانند «کسی» عباراتی ارجاعی هستند که مصداق مشخصی در جهان خارج ندارند و نقش های مختلفی در زبان ها دارند (Croft, 2022). هدف این پژوهش پی بردن به شباهت ها و تفاوت های گویش گیلکی غربی و شرقی و مقایسه کاربرد ضمایر نکره در زبان گیلکی این دو منطقه است. بدین منظور از چهارچوب نقشه معنایی هسپلمت (1997) استفاده می شود. این چهارچوب یک الگوی همگانی است که امکان توصیف و مقایسه بینازبانی و درون زبانی را برای زبان شناسان در مطالعات رده شناختی فراهم می کند. داده های پژوهش از گفتار روزمره شش منطقه در گیلان جمع آوری شده و پس از بررسی و مقایسه آنها، نقشه معنایی پیشنهادی برای هرکدام از گویش ها ترسیم شده است. یافته ها نشان می دهد که به طورکلی کاربرد ضمایر نکره در گویش های گیلکی غربی و شرقی مشابه هستند و با وجود تفاوت اندک میان آنها، گویشوران این دو منطقه این تکواژها را نسبتا یکسان استفاده می کنند. استفاده از نقشه معنایی در مطالعات رده شناختی و گویش شناسی بسیار مفید است و می توان به کمک آن به درک عمیق تری از ساخت های نحوی و معنایی در زبان ها دست یافت.