فاطمه عزیزآبادی فرهانی

از دیرباز تاکنون در کلیه مراحل زندگی بشر، مسکن از اهمیت ویژه ای به علت تامین نیازهای اساسی انسان برخوردار بوده است. بسیاری از ویژگی های طراحی مسکن متأثر از باورهایی است که ریشه در فرهنگ افراد در هر دوره ای دارد و لذا طراحی مسکن مطلوب با توجه ارزش های فرهنگ و اعتقادی نیازمند دستیابی به الگویی برای تحلیل ارزش های فرهنگی در طراحی معماری مسکن می باشد. تحلیل ارزش های فرهنگی در طراحی معماری مسکن شهرها می تواند الگویی مناسب برای تدوین سیاست ها و قانون گذاری ها در امر طراحی معماری و ساخت مسکن مطلوب باشد. از این رو هدف از انجام این پژوهش، ارائه الگویی جهت تحلیل ارزش های فرهنگ ایرانی – اسلامی در طراحی معماری بناهای بافت قدیم محلات تهران است تا بر اساس این الگو، امکان تحلیل و احصاء ارزش های فرهنگی بکارگرفته شده در معماری ساختمان ها که منطبق با فرهنگ ایرانی–اسلامی باشد، برای طراحان، معماران و مجریان قابل لمس و درک باشد. روش پژوهش بصورت آمیخته (کیفی و کمی) و از حیث هدف کاربردی بوده و ماهیت توصیفی-تحلیلی دارد. نتایج آزمون حاکی از آن است که در تحلیل ارزش های فرهنگی در طراحی معماری مسکونی شهر تهران هفت مولفه مرتبط با ارزش های فرهنگی شناسایی شد که شامل محرمیت، مردم واری، ارتباط با محیط طبیعی، حس زیبایی شناسی، درونگرایی، خودبسندگی و پرهیز از بیهودگی (سودمندی) می باشد که نقش موثری در شکل گیری طرح معماری بناهای مسکونی بافت قدیم تهران داشته است.