پسند مهدوی سعیدی

شهر شهریار به عنوان یکی از مراکز مهاجرپذیر استان تهران، با گسترش فیزیکی و شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی مواجه شده است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی مدیریتی مناسب برای ساماندهی و توانمندسازی این محله ها و پیشگیری از تشکیل آنها در شهر شهریار با رویکرد پدافند غیرعامل است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات پژوهش به صورت میدانی و اسنادی جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل محدوده قانونی شهر شهریار در سال 1401 است. حجم نمونه مشتمل بر 322 نفر از ساکنان و 10 نفر از خبرگان است. از روش هایی نظیر AHP، TOPSIS، آزمون خی دو، آزمون کای اسکوار تک متغیره، ضریب همبستگی اسپیرمن، ضریب تعیین رگرسیون و واریانس رگرسیون (ANOVA) برای تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است. از نرم افزارهای GIS و SPSS برای تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که درصد محله های دارای کیفیت مناسب، نسبتاً مناسب، متوسط، نسبتاً نامناسب و نامناسب به ترتیب مشتمل بر 9درصد، 22درصد، 32درصد، 26درصد و 11درصد است. بنابراین، بیش از 37درصد بافت شهر شهریار به برنامه ریزی پدافند غیرعامل نیازمند است. نتایج آزمون خی دو (06/70) و سطح معناداری آن (00/0) بر عدم اعتماد ساکنان شهر شهریار نسبت به مدیریت شهری در کاهش مشکلات سکونتگاه های غیررسمی صحه می گذارد. براساس نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن (567/0) و ضریب تعیین رگرسیون (37/0)، الگوی مدیریت شهری مبتنی بر هسته های مدیریت محلی و دفاتر توسعه محله با رویکرد پدافند غیرعامل بر ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر شهریار و پیشگیری از تشکیل آنها بیشترین تأثیر را دارند. نتایج تحلیل واریانس رگرسیون و تحلیل رگرسیون خطی ساده، نیز بر این امر صحه گذاشته اند. افزون بر این، رویکرد پدافند غیرعامل از طریق ساماندهی و توانمندسازی محله ها، ایجاد تأسیسات و تجهیزات برای کاهش آسیب پذیری، ایجاد مکان های اسکان اضطراری، ضریب امنیت و ایمنی شهر شهریار را ارتقا می بخشد.