فاطمه نظری رودبالی

پیشینه و اهداف هدف این پژوهش، بررسی مفهوم انسان فرهیخته از منظر یوهان گوتفرید هِردِر و استنتاج دلالت های آن در عرصه تربیت معلم است. دو پرسش اساسی در این پژوهش مطرح است 1- مؤلفه های مفهوم انسان فرهیخته از منظر هِردِر چیست؟ 2- مفهوم انسان فرهیخته هِردِر واجد چه دلالت های تربیتی (مبانی و اصول) در عرصه تربیت معلم است؟ روش ها : برای پاسخ به سؤالات پژوهش از دو روش «توصیفی-تحلیلی» و «استنتاج عملی» بر اساس الگوی فرانکنا استفاده شده است. یافته ها: نتیجه ی بررسی ها نشان داد که مبانی تربیت از منظر هِردِر عبارت است از: انسان فرهیخته دارای وحدت ارگانیک با طبیعت است؛ انسان فرهیخته به هویت اجتماعی-فرهنگی خویش آگاه است؛ انسان فرهیخته میل به کمال پذیری دارد؛ انسان فرهیخته تفاوت ها، تنوع و تعدد را به رسمیت می شناسد؛ انسان فرهیخته فردیت خویش را در اجتماع رشد و توسعه می دهد؛ انسان فرهیخته معنویت گرا است و انسان فرهیخته، صاحب آزادی است.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به اصولی از جمله: وحدت با طبیعت متربیان، تقویت خودآگاهی فرهنگی متربیان، پذیرش تفاوت های فردی، درهم تنیدگی فرد با اجتماع در فرایند تربیت، کمال خواهی متربی و پرورش اراده و انتخاب و آزادی متربیان را می توان اشاره نمود.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تحلیلی ایده هومبولتی بیلدونگ و دلالت های تربیتی آن است. امروزه بیلدونگ به عنوان مفهومی بنیادین در تعلیم وتربیت مطرح است و این امر بدان جهت است که بیلدونگ چهارچوبی فلسفی برای مفهوم پردازی در باب رشد و تکامل انسان فراهم می آورد و این تکامل را به صورت هنجارین با تعلیم وتربیت مرتبط می سازد. یک تقریر از مفهوم بیلدونگ، تقریر هومبولتی آن است که این پژوهش با بهره گیری از روش تفسیر مفهومی و مفهوم پردازی و در نهایت تحلیل فلسفی، نخست شروط تحقق بیلدونگ و مؤلفه های آن از نگاه هومبولت را تبیین می کند؛ سپس با نشان دادن ارتباط این مؤلفه ها، مبانی و اصول تعلیم وتربیت را روشن می سازد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است در اندیشه هومبولت، انسان به عنوان یک غایت، از ابتدا تحقق یافته نیست و نیازمند شدن است و این شدن درگرو عمل از روی اراده هدفمند و بی پایان است. تحقق بیلدونگ در این فرایند مستلزم آزادی، تعامل اجتماعی، تعدد و تنوع موقعیت ها، تعامل فراگیر با جهان و همچنین دستیابی به شخصیتی هماهنگ، همگون و متجانس است که به اعتقاد هومبولت هدف و غایت بیلدونگ هست. مبانی انسان شناختی ایده هومبولتی بیلدونگ نشان داد انسان موجودی پویاست و صرفاً جسم نیست؛ بلکه وحدتی از حقیقت روح به همراه جسم است. او موجودی منحصربه فرد است که در متن جامعه و در تعامل با اجتماع به خود-تحققی دست می یابد و سرانجام غنای شرایط و موقعیت های متنوع است که استعدادهای نهفته انسان را شکوفا می سازد. اصول منتج از مبانی انسان شناختی ایده هومبولتی بیلدونگ شامل اصول «عاملیت انسانی»، «تأثیرپذیری دوسویه نیروهای درونی و بیرونی»، «تعامل اجتماعی» و «دیگری» است.